Βωλάξ, Τήνος. Τόπος όμορφος και ζωντανός. Χωριό αγαπημένο. Μέρος που θέλουμε να προστατέψουμε και να αναδείξουμε πιο πολύ από ποτέ! Εκτιμούμε όλα όσα μας προσφέρει μέσα απ' την ιστορία και την κουλτούρα του, μέσα από την αξεπέραστη φύση και τις αξίες των ανθρώπων του...
Ακολουθήστε μας!
86 αναφορές σε 28 χρόνια

 

Ήμουν έφηβος όταν είχαν πάρει τους γονείς μου τηλέφωνο από το χωριό, να τους ενημερώσουν ότι υπήρχε κάποιο περιοδικό που έγραψε για μας –για τη Βωλάξ, δηλαδή. Ο πατέρας μου έτρεξε στο περίπτερο και μας έφερε το τεύχος. Καθίσαμε όλοι από πάνω του και καμαρώναμε αυτό το κοσμοϊστορικό γεγονός. Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι... Σαν μια επέτειο αυτών των 30 χρόνων (1986-σήμερα), θα δοκιμάσουμε να σας παρουσιάσουμε όλες αυτές τις δημοσιεύσεις, συγκεντρωμένες μαζί!

Αξίζει να διαβάσετε τα κείμενα με τη σειρά, όπως ένα διήγημα, και να παρατηρήσετε την αξιοζήλευτη εξέλιξη του χωριού μέσα στον χρόνο. Από την εγκατάλειψή του και τους ελάχιστους γέροντες κατοίκους του, μέχρι σήμερα, με τις ορδές αυτών που το επισκέπτονται για τα βράχια, τα καλάθια, τις εκδηλώσεις του. Από την εποχή που ελάχιστοι γνώριζαν την ύπαρξή του μέχρι τις μέρες μας που αποτελεί σημείο αναφοράς ολόκληρης της Τήνου.

Και τέλος –γιατί αυτό έχει σημασία– να προσέξετε πως κάποιοι κάτοικοι γύρω στα 65, κατά τα μέσα της δεκαετίας του '80, ένιωθαν απομονωμένοι και ζούσαν δύσκολα, ενώ σήμερα οι ίδιοι, στα 80+ πλέον, δηλώνουν «Εδώ περνάμε μεγαλείο»!

 

1986

01. Ένα [#26, έτος 4ο, 26 Ιουνίου 1986, σελ. 102]
τίτλος: «Βώλαξ: Το Μεξικό της Τήνου»
κειμ: Νίκος Σταθούλης, φωτ: Βαγγέλης Ρασσιάς

Η πρώτη ουσιαστική αναφορά της Βωλάξ που (επαν)έφερε το χωριό στον χάρτη.

«Κάπου στις Κυκλάδες, πίσω από την αστραφτερή τουριστική βιτρίνα του νησιού της Παναγίας, ένα χωριό μοναδικής ομορφιάς αργοπεθαίνει. Ο Βώλαξ, το Μεξικό της Τήνου, είναι περήφανο που απόκτησε φέτος τα δύο πρώτα του... τηλέφωνα. Οι γέροντες κάτοικοί του πάντως δεν το βάζουν κάτω: συνεχίζουν να πλέκουν τα μοναδικά καλάθια τους και να ζουν κάτω από τον καυτό αιγαιοπελαγίτικο ήλιο, δίπλα στους γρανιτένιους "βόλους" που στολίζουν το χωριό τους...

»Λέγεται Βώλαξ, ένα από τα εξήντα χωριά της Τήνου. Κάτοικοι 19... Εννιά γέροντες καλαθοποιοί και δέκα γερόντισσες που ακόμα δεν το 'χουν βάλει κάτω. Το έδαφός του, θυμίζει Μεξικό: γιγάντιοι γρανιτένιοι όγκοι καλύπτουν τα πάντα, τεράστιες μπάλες που "πέσανε από τον ουρανό" καθώς λένε οι κάτοικοι, "βόλια" που έδωσαν και το όνομα στο μικρό χωριό. Κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει το φαινόμενο. Οι επιστήμονες λένε ότι είναι ηφαιστειογενές. Οι γεωλόγοι ότι υπήρξε πρώτα θάλασσα, και οι Τηνιακοί πιστεύουν ότι τα υλικά αυτά είναι... μετεωρίτες.

»Το έδαφος του Βώλακα άνυδρο, άγονο και αμμώδες. "Τίποτα δεν πιάνει σε τούτο τον ξερότοπο. Μήτε χορτάρια για τα ζωντανά, μήτε καλαμιές για τα καλάθια... καταραμένη γη γιε μου..." λέει η κυρά-Λένη, που ζώστηκε τα φρύγανα για τη φωτιά. Κατέβασε το κεφάλι και συνέχισε να προχωράει.

»[...] Χρόνο με το χρόνο καταρρέει το χωριό. Τα σπίτια κυλάνε κάθε τόσο και λίγο πιο κάτω, η κοιλάδα έχει γεμίσει με βόλια. [...] Φωτογραφίσαμε το ρημαγμένο χωριό. Τα σπίτια που κυλήσαν και έπεσε η σκεπή και οι τοίχοι τους, οι αποθήκες με τα ζωντανά και τα γκρεμισμένα εργαστήρια. Σωριασμένοι βόλοι γρανιτένιοι, αλλού φαινόντουσαν οι εσωτερικοί χώροι των σπιτιών κι αλλού, μέσα στα ερείπια, σπασμένα και σκοροφαγωμένα τα έπιπλα, σωροί άχυρα και κουρελιασμένα από το χρόνο τα καλάθια.

»Το ψάξιμο στα ερείπια αποκάλυψε στο φακό του "Ένα" το προσωπικό αρχείο ενός ιερέα του χωριού με ημερομηνία 1927. Σκισμένα χαρτιά και συμφωνητικά, αγορά γης, δελτία τροφίμων της Κατοχής και κάρτες που έγραφαν επάνω "Κομάντο Μιλιτάρε Τήνο", στοιχεία μιας εποχής που είχε ξεκινήσει η ερήμωση του χωριού, η εγκατάλειψή του. "Τότε ήμασταν εξήντα κάτοικοι και τώρα απομείναμε δεκαεννιά... και γέροντες", λένε με πίκρα οι Βωλαξιανοί. [...] Ο μικρότερος κάτοικος του χωριού είναι πενήντα χρονών και ανύπαντρος. Σε λίγα χρόνια το χωριό δεν θα υπάρχει πια. Θα υπάρχουν μόνο αναμνήσεις, το σκληρό τοπίο και τα καλάθια –όσο αντέξουν κι αυτά».

 

 

1987

02. Ένα [#5, έτος 5ο, 29 Ιανουαρίου 1987, σελ. 73]
ρουμπρίκα: Ματιές, τίτλος: «Ρακί για τους ξένους...»
κειμ: Κ. Μπόντζου, φωτ: Ν. Σταθούλης (;)

«Το ανακάλυψε ο Νίκος Σταθούλης εκείνο το Σαββατοκύριακο της κακοκαιρίας όπου δραπέτευσε στην Τήνο και φυσικά αποκλείστηκε... Είναι ένα μπαράκι με το όνομα "Κατώι" στο χωριό Βώλαξ, δημιούργημα δυο Γερμανών, του Χανς, μάλλον Γιάννη όπως απαιτεί να τον φωνάζουν, και της Ελίζαμπεθ, που προσφέρουν ρακί και μάλιστα μουρόρακο δωρεάν. Όσο για το χώρο που λειτουργεί, είναι το ισόγειο του σπιτιού τους και που σεβάστηκαν όχι μόνο την αρχιτεκτονική αλλά και την εσωτερική του διακόσμηση».


03. Ένα [#5, έτος 5ο, 29 Ιανουαρίου 1987, σελ. 92]
τίτλος: «Αποκλεισμένη Παναγιά»
κειμ: Νίκος Σταθούλης, φωτ: Αλέκος Αβραάμ

«Τώρα το χειμώνα τα χωριά του νησιού που προσφέρονται για εκδρομές: Κτικάδος, Πύργος, Βώλαξ, Καλλονή, Στενιές (σσ. Στενή), Πάνορμος. [...] Να σηκώνεται η θάλασσα... 11 μποφώρ, να σαρώνει τα Κιόνια, τα παιδιά της Τήνου να μπαίνουν μέχρι τα γόνατα στο θαλασσινό νερό, στο δρόμο για τα μπαράκια και στο Βώλαξ ο Γιάννης να προσφέρει "μουρόρακο" (φωτ). [...] Δυο μέρες μείναμε αποκλεισμένοι στο νησί της Παναγίας, μέχρι που το απαγορευτικό έπαψε να ισχύει, μέχρι που το "Επτάνησος" έφτασε από Μύκονο με προορισμό Ραφήνα και ταξιδέψαμε με 8 μποφώρ».


04. Ταχυδρόμος [Ιούλιος 1987, σελ. 76]
τίτλος: «Τήνος: Ένα νησί για λίγους»
κειμ: Φρίντα Μπιούμπι, φωτ: Τάσος Βρεττός

«Θα ομολογήσω ότι εδώ κι εφτά χρόνια που είχα την ευτυχία να πρωτογνωρίσω την Τήνο, μπήκα πολλές φορές στον πειρασμό να γράψω γι' αυτήν την "άλλη όψη" της, την άγνωστη κι εξαιρετικά γοητευτική στους λίγους και "ιδιαίτερους" ανθρώπους που μπορούν να την εκτιμήσουν. [...] Χτισμένο με ολοστρόγγυλες πέτρες, χωμένο μέσα στ' άγρια βουνά και λείους (από αιώνες περάσματος νερού;) βράχους, το χωριό Βόλαξ (σαν βόλος) μοιάζει να ξεπήδησε μετά από μια κοσμογονία».

 

 

1990

05. Playboy [Ιούλιος 1990]
τίτλος: «69 Τρόποι»
κειμ: Συλλογικό

Φωτογραφία βράχου της Βωλάξ (ο λεγόμενος "Χοντρός Γκρεμνός") και λεζάντα από κάτω: «Η Τήνος είναι ένα νησί που λίγο-πολύ το ξέρουμε ή νομίζουμε ότι το ξέρουμε όλοι. Αυτό το μέρος του νησιού, όμως, το ξέρατε;»


06. Elle [#26, Νοέμβριος 1990]
τίτλος: «Μαυρόασπρη Καταγραφή»
κειμ: Μελίνα Αδαμοπούλου-Κωστάκη

Αφιέρωμα στην φωτογράφο Όλγα Καλούση. Ο φωτογραφικός της φακός αποτυπώνει τα βράχια της Βωλάξ: «Με τη δουλειά μου, προσπαθώ να αιχμαλωτίσω τη μαγεία των εξωτερικών παραστάσεων και να αποκαλύψω την κρυμμένη εσωτερική τους πραγματικότητα. Με τη φωτογραφική μου μηχανή, απλοποιώ, αφαιρώ και αποδίδω το ουσιαστικό στην εικόνα».

 

 

1991

07. Elle [#33, Iούνιος 1991, σελ.182]
τίτλος: «Η «άλλη» Τήνος - Στην αγκαλιά του Αιγαίου»
κειμ: αδιευκρίνιστο, φωτ: Ανδρόνικος Χατζηκωστής

«Έχετε φάει την Ελλάδα με το κουτάλι, δεν έχετε αφήσει την παραμικρή γωνίτσα γης και θάλασσας ανεξερεύνητη και νομίζετε πως δεν υπάρχει πια τίποτε άλλο να δείτε σ' αυτό τον τόπο. Κι όμως, μόλις 4.30' ώρες από τον Πειραιά [...] ένα κομμάτι γης συνολικής έκτασης 194 τ. χλμ. μπορεί να σας κάνει ν' αλλάξετε γνώμη και να υιοθετήσετε μια λιγότερο απόλυτη στάση.

»[...] Αφήνοντας αριστερά σας τον Κουμάρο κι ακολουθώντας έναν χωματόδρομο ενός περίπου χιλιομέτρου, φτάνετε στο Βόλακα, που βρίσκεται στη μέση ενός απόκοσμου, σχεδόν σεληνιακού τοπίου, με πλαγιές κατάσπαρτες από τεράστια ολοστρόγγυλα σταχτόχρωμα βράχια. Εδώ θα συναντήσετε τον 86χρονο Αντρέα Σιγάλα (φωτ) με την καλόκαρδη συμβία του Λουκία και θ' αγοράσετε ωραία πανεράκια και νταμιτζανάκια. Επίσης θα δείτε τη σεμνή και... τρίχρωμη καθολική εκκλησία της Κοιμήσεως (το εσωτερικό της είναι βαμμένο σε κόκκινο, πράσινο και λουλακί)».


08. Ένα [Αύγουστος 1991, σελ.30]
τίτλος: «Η... "άλλη" Τήνος: το νησί της Μεγαλόχαρης, όπως δεν είναι το Δεκαπενταύγουστο»
κειμ-φωτ: Ν. Αποστολόπουλος, Π. Δενδρινός / Focal Press

«Αν ανήκετε στους χιλιάδες τουρίστες και προσκυνητές που κατακλύζουν το νησί κάθε Δεκαπενταύγουστο για δυο - τρεις μέρες και ξαναφεύγουν [...] Αν φέτος θέλετε να γνωρίσετε κάτι διαφορετικό... Καιρός να δείτε το νησί με άλλο μάτι. Καιρός να γνωρίσετε την «άλλη Τήνο». [...] Μερικά ακόμη μέρη που αξίζουν πραγματικά τον κόπο να επισκεφτεί κανείς είναι τα χωριά Αγάπη, Φαλατάδος, Βώλακας και Ξυνάρα. Έτσι κι αλλιώς, οι αποστάσεις στην Τήνο δεν είναι μεγάλες και δεν είναι δύσκολο να δει κανείς και να απολαύσει την ομορφιά όλου του νησιού».


09. Ελευθεροτυπία [Παρασκευή 30 Αυγούστου 1991, σελ.13]
τίτλος: «Τήνος: το νησί του Νίκου Γαΐτη, του αγιογράφου»
κειμ-φωτ: Δ.Δ.

Παρουσίαση της προσωπικότητας και του έργου του Νίκου Γαϊτη, από τον Βεναρδάδο. Υπάρχει έργο του που απεικονίζει το χωριό Βωλάξ. Η λεζάντα γράφει: «Ο Βόλακας. Οι συμπληγάδες πέτρες προσθέτουν στο εκκλησάκι – δεν το γκρεμίζουν».


10. Ελεύθερος Τύπος [Τετάρτη 30 Οκτωβρίου 1991, σελ. 29]
τίτλος: «Άγρια δύση στο Βώλακα»
κειμ-φωτ: Αγγελική Δαμίγου

«Ο Βώλαξ είναι το χωριό που φτιάχνει τα ωραιότερα καλάθια και πανέρια της Ελλάδας. Την πρώτη ύλη –τα καλάμια και τις λυγαριές– τη μαζεύουν από τον υγροβιότοπο του Κάμπου. Το μάζεμα των καλαμιών γίνεται μια φορά το χρόνο. Τη νύχτα του Γεννάρη, που έχει πανσέληνο. Αυτή τη νύχτα, λένε, φεύγει το νερό από τη ρίζα και απλώνεται σ' ολόκληρο τον κορμό του καλαμιού. Έτσι, αν κοπεί τότε, δεν σαπίζει ποτέ.

»Στο χωριό έχουν απομείνει οι γέροντες, οι μεσήλικοι... Έφυγαν τα παιδιά και τα εγγόνια. Απόλυτη ησυχία. "Ερημιά τώρα", μας λέει ο 86χρονος καλαθοποιός Ανδρέας Σιγάλας. "Μείναμε οι 25 ζαβλακωμένοι. Έτσι είναι η ζωή. Εμείς ριζώσαμε εδώ, μαζί με τζι βράχοι. Έκαμα 11 παιδιά, πήρε ο Θεός το μερτικό του, μ' άφησε με 7 –δόξα να'χει–κι όλοι μακριά από το χωριό. Κάλλιο το'χω στο σανίδι του χωριού παρά στα πούπουλα τζι Χώρας. Για να περνάμε την ώρα καθώς φτιάχνουμε τζι καλαθούνες τραγουδάμε και... ποιητεύουμε. Να σου πω ένα ποίημα: Σαν πέρδικα πατείς τη γη και σαν ελάφι τρέχεις, κι όλες τις χάρες του Θεού, επάνω σου τις έχεις"

»[...] Η 83χρονη κυρά Λουκία, μας δείχνει το άλμπουμ με τα παιδιά και τα εγγόνια της. "Φύγανε! Πάνε στις δουλειές τους, την ευχή μου νά 'χουν. [...] Ο Θεός πήρε μακριά μας τα παιδιά κι άνθισε γύρω μας ροζ κρινάκια για να μας θυμίζουν τα τρυφερά μαγουλάκια τους. Κι οι βράχοι μας κάνουν παρέα. Προικιό του Θεού και τούτοι".

»[...] –Σε κούρασαν οι σκάλες κυρά Μαρία; –Μαθημένα τα βουνά στα χιόνια! Δέκα φορές την ημέρα τις ανεβοκατεβαίνω. –Σου κάθονται οι βράχοι στην καρδιά κι αγκομαχάς; – Καλό να'χουνε! Τα συνήθισα τα βράχια. Παρέα κάνουμε. Τ' αρθριτικά δεν μπορώ να συνηθίσω. Έχουμε νοτιάδες, τούτες τις μέρες και λιώσανε τα κόκαλά μου.

»[...] Σ' ένα μικρό μπαξεδάκι, ο Γιάννης Πιπέρης φτιάχνει τσίπουρο με τον παλιό παραδοσιακό τρόπο. Με τον πολυχρονίτικο αποστακτήρα. "Όπως τα βρήκαμε τα συνεχίζουμε. Δεν ξέρουμε εμείς άλλα μηχανήματα κι άλλα ποτά. Τι σόι πράγματα είναι το ουίσκι; Το τσιπουράκι ανασταίνει και νεκρούς. Κι η γη μας δίνει τα... ποτήρια να το πιούμε. (σσ. αναφέρεται στα φλασκιά που γίνονται από τις αποξηραµένες νεροκολοκύθες) Κάθησε να παρεώσουμε, να πιούμε και κανένα να τραγουδήσουμε και λίγο".»

 

 

1992

11. Cosmopolitan [Iούλιος 1992]
τίτλος: «Τήνος»
κειμ: αδιευκρίνιστο

«... Αλλά ο Θεός των Χριστιανών είναι ορατός στην Τήνο. Όχι το Δεκαπενταύγουστο κατ' ανάγκην, όπου το λιβάνι μπερδεύεται με το άρωμα των πουλερικών που εκθέτουν οι πλάνητες σκουρόχρωμοι έμποροι. Λίγο πριν ή λίγο μετά, η Τήνος, πατρίδα του Χαλεπά, του Λύτρα και του Γύζη, με τους κεντητούς περιστερώνες και τις εκατοντάδες εκκλησίες, βρίσκεται στα καλύτερά της. Το σμιλεμένο μάρμαρο σε αντιπαράθεση με το εξωγήινο τοπίο του Βώλακα».

 

 

1993

12. Ταχυδρόμος [#21 (2037), 26 Μαϊου 1993, σελ. 72]
τίτλος: «Τήνος δεν είναι μόνο η Μεγαλόχαρη»
κειμ-φωτ: Ντίνος Σιώτης

Άλλο ένα σημείο αναφοράς στην βιβλιογραφία του χωριού. Μεστό και ουσιαστικό. Σωστές πληροφορίες σε ένα μεγάλο ελληνικό έντυπο από ένα σημαντικό άνθρωπο των γραμμάτων.

«Βώλαξ - το πιο παραδοσιακό χωριό: Τα λιγοστά σπίτια του Βώλακα είναι ριζωμένα σε ένα μικρό οροπέδιο με υψόμετρο 300 μέτρα που περιτριγυρίζεται από πελώριους, λείους γρανιτόλιθους. Αντικρίζοντας το χωριό Βώλαξ από μακριά έχεις την αίσθηση ότι είσαι σε ένα σεληνιακό τοπίο, καθώς τα στρογγυλά βράχια με τα δραματικά τους σχήματα σου θυμίζουν τα βράχια stonehenge της Αγγλίας. Άλλα σου υπενθυμίζουν υπερμεγέθη αβγά, άλλα στέγες ή κουβούκλια και άλλα έχουν πάρει τις μορφές μιας κουκουβάγιας, ενός αητού ή μιας χελώνας. Επειδή τα βράχια είναι από γρανίτη όχι πολύ καλής ποιότητας και φθείρονται, οι μορφές και τα σχήματα των βράχων με τα χρόνια αλλάζουν. Πάντως, όπως και να τα δει κανείς, θα μπορούσαν να είναι δείγματα μοντέρνας γλυπτικής.

»Την περιοχή του χωριού Βώλαξ διασχίζουν φουντωτές λαγκαδιές γεμάτες περιβόλια και λεμονιές, αλλά τα βουνά ολόγυρα είναι άγονα –μόνο θυμάρια, φρύγανα, αγκάθια και βούρλα βλέπει το μάτι του επισκέπτη.

»Τον χειμώνα οι κάτοικοι του χωριού Βώλαξ είναι δεκαπέντε, ενώ το καλοκαίρι τριπλασιάζονται. Το χωριό τα τελευταία πέντε χρόνια άρχισε να γνωρίζει μια καινούργια ζωή –δεν θα την έλεγα τουριστική ανάπτυξη– με τον χωματόδρομο, με νερό, ρεύμα και τηλέφωνο στα σπίτια. Το επανακάλυψαν ήδη Βωλαξιανοί από τον Καναδά και την Αθήνα –που επισκευάζουν τα σπίτια τους ή φτιάχνουν καινούργια– και επαναπατρίστηκαν, γιατί «η ζωή στο χωριό είναι πιο ήρεμη, πιο απλοϊκή». Αξίζει τον κόπο να το επισκεφθείτε, γιατί μόλις την Πρωτομαγιά άνοιξε και το μοναδικό κέντρο-εστιατόριο του χωριού, στην πλατεία, με έναν τεράστιο γρανιτόλιθο στο κέντρο, σήμα κατατεθέν του χωριού Βώλαξ.

»[...] Καλαθοπλέκτες: Τα καλάθια, τα κοφίνια, τα πανέρια, τα παραγάδια και οι νταμιτζάνες σκοπό έχουν να καλύπτουν τις ανάγκες των γεωργών, των ψαράδων και των μεταφορέων. Καλαθοπλέκτες είναι όλοι οι κάτοικοι του χωριού Βώλαξ και τα καλάθια τα πλέκουν με βέργες από λυγαριές ή σταβαριές και με σχισμένα καλάμια που τα κόβουν από τα λαγκάδια. Τις βέργες τις καθαρίζουν πρώτα από τα φύλλα και τις αφήνουν στο νερό για να μαλακώσουν και να δουλεύονται. Αφού μαλακώσουν τις αποφλοιώνουν και τις φυλάνε στα υγρά κατώγια τους για να είναι εύχρηστες.

»Για να γίνει το καλάθι πρώτα πλέκεται ο πάτος, μετά μπαίνουν οι βέργες σταυρωτά και κάνουν το πλέξιμο με άλλες βέργες καθώς περνούν η μία πάνω στην άλλη. Κατόπιν ο καλαθοπλέκτης λυγίζει προς τα πάνω τις βέργες σχηματίζοντας τον σκελετό και από εκεί και πέρα χρησιμοποιεί σχιστές φέτες από καλάμια που περικυκλώνουν τις βέργες. Αφού τελειώσει το καλάθι, μπαίνει το καπάκι ή σκέπασμα πλεγμένο κοτσίδα με βέργες λυγαριάς. Το χερούλι γίνεται χωριστά και τοποθετείται στο τέλος.

»Αν και όλοι οι δεκαπέντε κάτοικοι του χωριού Βωλάξ είναι οι καλαθοπλέκτες, εν τούτοις δύο από αυτούς είναι γνωστοί όχι μόνο εκτός Τήνου αλλά και σε πολλές χώρες της Ευρώπης, αφού έχουν κινηματογραφηθεί και βιντεοσκοπηθεί επί το έργον από τηλεοπτικά συνεργεία και έχει γράψει γι' αυτούς ο ξένος Τύπος. Είναι ο 88χρονος γέροντας Ανδρέας Σιγάλας και το "παλικάρι", ο 60χρονος γέροντας Αλέκος Φυρίγος. Ο κυρ Αντρέας πλέκει καλάθια "γιατί δεν έχει τι να κάνει με τα χέρια του", ενώ ο κυρ Αλέκος, που ασχολείται με την καλοθοπλεχτική από δέκα χρονών, πλέκει "δια τα προς το ζην". Ό,τι πλέκουν είναι αριστουργήματα, έργα λαϊκής τέχνης, κομψά καλαθάκια, στερεά κοφίνια ή "ντυμένες" νταμιζάνες για το κρασί και το ρακί εγχώριας παραγωγής».


13. Ένα [#22, 26 Μαϊου 1993]
ρουμπρίκα: «Τα θετικά»
κειμ: αδιευκρίνιστο

«...πήγαμε και στο Βώλαξ, το χωριό που είναι χτισμένο σε ένα απίστευτο, στολισμένο με εκατομμύρια βράχους στρογγυλούς, πέτρες που τις έριξε μια νύχτα πριν χιλιάδες χρόνια ο ουρανός χωρίς προφανή αιτία.»


14. Elle [#59, Αύγουστος 1993]
μόδα: «Εσώρουχα: δροσερά εμπριμέ»
φωτ: Francois Pomepui

Φωτογράφηση μόδας στην Τήνο και τη Βωλάξ. Μοντέλα η Azucena (Glamour) και η Eden (City).


15. Ελεύθερος Τύπος [Τετάρτη 4 Αυγούστου 1993]
τίτλος: «Σφηνάκια σε γκρίζο φόντο»
κειμ: Αγγελική Δαμίγου

«Ο Ελεύθερος Τύπος σ' ένα χωριό με 25 κατοίκους που ζουν ανάμεσα σε προϊστορικούς μετεωρίτες και λευκά κρίνα της Παναγίας - Περνούν την ώρα τους φτιάχνοντας τσίπουρο. [...] Τι άλλο θέλουμε; Μονιασμένοι είμαστε. Το ψωμί το βγάζουμε με τη δούλεψη στα καλάθια, το τραγούδι το'χουμε στην άκρη των χειλών. Στη δικοί μας την καρδιά οι βράχοι είναι σύντροφοι που τους έστειλε ο ουρανός. Καλοδεχούμενοι».


16. H Kαθημερινή [Κυριακή 15 Αυγούστου 1993]
Ένθετο της εφημερίδας για την Τήνο. Αναφερόμαστε στο κείμενο: «Ο καθολικισμός στην Τήνο»
κειμ: π. Μάρκος Φώσκολος, φωτ: Α. Αλεξανδρής / Σ. Φιλιππότης

Το κείμενο αναφέρεται σε όλες τις καθολικές ενορίες της Τήνου (κατ' επέκταση και της Βωλάξ), χωρίς να τις κατονομάζει αναλυτικά, αφού ιστορεί τον Καθολικισμό στο νησί από την εποχή της βενετσιάνικης κυριαρχίας έως τις μέρες μας.


17. Diners World Travel [#3, Καλοκαίρι 1993]
τίτλος: «Τήνος: πασίγνωστη και όμως άγνωστη»
κειμ: αδιευκρίνιστο

«Μακριά από τον συνωστισμό του λιμανιού, μακριά από το πανελλήνιο προσκύνημα, κάτι αλλιώτικο ανταμείβει τους ταξιδιώτες που πρωτοκοιτάζουν την άγρια ομορφιά της τηνιακής περιπέτειας. [...] Σας συνιστούμε να πάρετε μαζί σας αυτοκίνητο στη σύντομη θαλασσινή διαδρομή από τη Ραφήνα ή να νοικιάσετε κάποιο επί τόπου. Μόνο έτσι θα μπορέσετε να εξερευνήσετε τα ουρανόβρεχτα μεγαλιθικά «βόλια» στον διαστημικό Βόλακα. [...] Μοναδικό γεωλογικό φαινόμενο. Μια τεράστια έκταση έξω από το χωριό κατάσπαρτη με γιγαντιαίους βοτσαλωτούς γρανίτες. Τοπίο σεληνιακό, που εντυπωσιάζει και προσκαλεί σε έναν μοναδικό περίπατο».


18. Odyssey (The World of Greece) [#1, Αύγουστος/Σεπτέμβριος 1993]
τίτλος: «Tinos is not just the Panagia»
κειμ: Ντίνος Σιώτης, φωτ: Ευγενία Κουμαντάρου

«The Basket-Weavers of Volax: Tinos's other major craft is basket-weaving. All 15 residents of Volax, the island's most picturesque village, are basket-weavers. Two of them are known not only in Greece, but throughout Europe. One Andreas Sigalas, is 88 years old, and the "youngster" is 66-year-old Alekos Firigos.

»Andreas weaves baskets because he has "nothing to do with his hands", while Alekos, a 10-year veteran of the art, weaves just "to make a living". Their products –elegant baskets, solid hampers, or "dressed" demijohns for the local wine and raki –are masterful examples of folk art. The few houses in Volax are situated in a small plateau 1,000 feet high, surrounded by huge, smooth granite deposits. From afar, Volax has the look of a moonscape. Up close, the dramatic forms topping the round cliffs resemble Stonehenge.

»[...] In the summer, the village's population triples. In the last five years, Volax has started living a new life –if not quite yet a tourist resort– with a dirt road, running water, and telephone communications. Canadians and Athenians of Volaxian descent have restored their homes or built new ones because "life in the village is calmer, simpler". Volax is worth a visit, now more than ever, since May Day saw opening of its first restaurant– located in the square with the large granite slab in the center, Volax's trademark».


19. Colt [#10, Σεπτέμβριος 1993]
ρουμπρίκα: Garb, τίτλος: «Η Παναγιά μαζί σου!..»
κειμ: Mερόπη Κοκκίνη, φωτ: Leopold Dustal

«Το χωριό που έμενα λεγόταν Βωλάξ. Εύχομαι να μην πάτε ποτέ εκεί, γιατί πράγματι θα 'ταν κρίμα να χάσει την μοναξιά του. [...] Σκαρφάλωνα με το χάραμα τις πλαγιές του και το βραδάκι ανάβαμε το τζάκι μέσα στο κατακαλόκαιρο. Κόβαμε φρούτα απ' τα δέντρα που υπήρχαν κοντά στην πηγή του χωριού και μπαίναμε στα κρυφά μέσα σε σπίτια ερειπωμένα απ' τον χρόνο. Ο αέρας φύσαγε δυνατά και φαίνεται πως πάντα έτσι φυσάει εκεί γιατί τα δέντρα είχαν όλα μια συγκεκριμένη κλίση. Τα σύννεφα βάραιναν τόσο πολύ τον ουρανό που η μοναδική μουσική που θα μπορούσε να ακουστεί ήταν το soundtrack του "The Sheltering Sky". H μέρα εκεί αρχίζει από νωρίς και ο ύπνος έρχεται επίσης νωρίς. Μακάρι η επιστροφή μου να μην ήταν τόσο άγουρη».


20. Διπλό Τηλέραμα [#863, 18-24 Σεπτεμβρίου 1993]
τίτλος: «Τήνος: η αρχόντισσα των Κυκλάδων»
κειμ: Νίκη Μηταρέα, φωτ: Άρης Σπυρόπουλος

«Περπατήστε στο φιδωτό δρόμο του και γνωρίστε τα αδιέξοδα δρομάκια του. Εκεί κοντά θα ανακαλύψετε το χωριό Βώλακας, που ξεχωρίζει από τους τεράστιους ολοστρόγγυλους βράχους του από γρανίτη. Κανείς δεν γνωρίζει πως δημιουργήθηκαν. Λένε από κάποιο παλαιό ηφαίστειο».

 

 

1994

21. Ελευθεροτυπία [# 5.717, 28 Ιουλίου 1994, σελ. 2]
στήλη: Ανθρώπινα
επιμέλεια: Ιωάννα Σωτήρχου φωτ. θέματος: Ορέστης Παναγιώτου

Ήταν ένας, κάπου, κάποτε, μόνος. Μόνος;
Στα νώτα του είχε ένα κόσκινο και μια κρεμμυδοπλεξούδα.
Στο πλάι του το χειραγωγούμενο υλικό του,
βουκολικό και ευέλικτο.
Και στα μάτια του
όλη τη γλύκα της απτής,
βέβαιης
ζωής.

 

 

1995

22. Cosmos [#11, vol. 2, Απρίλιος 1995, σελ. 120]
τίτλος: «Τήνος: η ελληνίς Φλωρεντία»
κειμ: Μένης Σκαμνιώτου, φωτ: Roberto Meazza

«Κάπου κρυμμένη πίσω από τους θάμνους η ξύλινη ταμπέλα του χωριού Βωλάξ. Τη βλέπουμε τελευταία στιγμή και μπαίνουμε στον χωματόδρομο. Το υψόμετρο μεγάλο. Χανόμαστε στα μικρά δρομάκια χωρίς να συναντήσουμε ούτε έναν άνθρωπο. Ε, δεν έχουν απομείνει και πολλοί. Όσοι απέμειναν είναι κλεισμένοι στα εργαστήριά τους και πλέκουν καλάθια για να ζήσουν. Κοιτάμε με περιέργεια τη δεξιοτεχνία τους. Μας προσκαλούν και μας προσφέρουν ντόπιο τσίπουρο και για μεζέ ξερά σύκα. Η συζήτηση δεν αργεί να φουντώσει καθώς το σπιτικό ποτό λύνει τη γλώσσα. Είναι μια μοναδική εμπειρία να γνωρίζει κανείς αυτούς τους απλούς, φιλόξενους ανθρώπους που είναι πάντα με το χαμόγελο στα χείλη. "Ζούμε στη μοναξιά μας", λένε, "όμως είναι όμορφα εδώ. Μόνο τα καλοκαίρια μας επισκέπτονται τουρίστες, έλληνες και ξένοι. Οι χειμώνες είναι δύσκολοι και κρατούν πολύ"».


23. Απογευματινή [Δευτέρα 3 Ιουλίου 1995]
ρουμπρίκα: Εκτός Αθηνών, τίτλος: «Τήνος δεν είναι μόνον η Μεγαλόχαρη»
κειμ: Βαγγέλης Παπαδόπουλος, εικ: Αρχείο Απογευματινής

«Ο Βώλαξ και οι περιστεριώνες: Ο Βώλαξ θα έπρεπε εδώ και χρόνια να είναι ο μαγνήτης για την προσέλκυση τουριστών και επιστημόνων απ' όλο τον κόσμο. Μπορεί όμως, να γίνει τώρα αν το αποφασίσουν οι τοπικοί παράγοντες και φυσικά η πολιτεία και ειδικότερα ο ΕΟΤ.

»Έχουμε την γνώμη ότι ο Βώλαξ, ως φυσικό φαινόμενο, τοποθεσία και περιβάλλον, μπορεί να γίνει πόλος έλξης πολλών επιστημόνων και πολλών τουριστών, που προτιμούν να εξερευνούν τόπους μυστηρίου και φυσικών εξελίξεων. Και ο Βώλαξ μπορεί να γίνει διεθνές κέντρο επιστημονικού ενδιαφέροντος και μελετών, αν δημιουργηθεί εκεί συνεδριακό κέντρο, πανεπιστημιακά τμήματα και σχολές, τουριστικά συγκροτήματα και εργαστήρια για ερευνητές κι σπουδαστές.

»Ο Βώλαξ βρίσκεται ένα χιλιόμετρο από τον Κουμάρο. Η περιοχή βρίθει από φυσικούς ογκόλιθους, πολλοί από τους οποίους σχηματίζουν διάφορες μορφές. Κάτι ανάλογο με το Νησί του Πάσχα. Τέτοια τοπία συναντά κανείς μόνο στο Μεξικό, στην περιοχή των Ίνκας και στη Ν. Αμερική. Πρόκειται, δηλαδή, για τοπίο μοναδικό, παγκόσμιας φυσικής εξωτικής ομορφιάς που σαγηνεύει τον επισκέπτη με την ιδιομορφία του».


24. Αθηνόραμα [#987, Σεπτέμβριος 1995]
τίτλος: «Τήνος»
κειμ: αδιευκρίνιστο

«Επιστροφή στο ξενοδοχείο για ξεκούραση. Απόγευμα, και φεύγουμε για Βώλαξ. Παρκάρουμε στο χωριό και κάνουμε μια μεγάλη βόλτα σ' αυτό το εξωγήινο, ανεξήγητο επιστημονικά τοπίο».

 

 

1996

25. Eλευθεροτυπία [17 Mαΐου 1996, σελ. 29]
ρουμπρίκα: Oδηγός, τίτλος: «H άγνωστη Tήνος»
επιμ: Γιώργος Tζεδάκις, κειμ: Γιώργος Kιούσης

«O ταξιδιώτης γνωρίζει φυσικές καλλονές όπως η κοιλάδα του Tαραμπάδου, ο κόλπος της Kολυμπήθρας, οι πλαγιές της Kαρδιανής, [...] ο Bώλακας κ.α. Nα δείτε το καλλιτεχνικό αγγειοπλαστείο κοντά στον Tριπόταμο, τις ξυλογλυπτικές δημιουργίες, την καλαθοπλεκτική τέχνη που διατηρούν στον Bώλακα, τις ξύλινες κλειδαριές που κατασκευάζουν επιδέξιοι χωρικοί».


26. Μετρό (ένθετο για τους μοτοσυκλετιστές) [#8 Ιούνιος 1996, σελ. 21]
ρουμπρίκα: Διακοπές με μηχανή, τίτλος: «Mια ατέλειωτη εντουράδα!»


27. Men [#43, περίοδος Γ', Ιούλιος/Αύγουστος 1996]
τίτλος: «Τήνος»
κειμ: Μόνικα Τσιλιμπέρδη

«Μην ξεχάσετε να περάσετε από το χωριό του "γειά σας", τον Βόλακα, όπου πρέπει να χαιρετήσετε όλους όσους συναντήσετε στον δρόμο σας. Ακόμα μπορείτε να αγοράσετε καλάθια, να πιείτε ρακί ή να επισκεφθείτε το Λαογραφικό Μουσείο».


28. Τα Νέα [Παρασκευή 2 Αυγούστου 1996]
τίτλος: «Η Τήνος δεν είναι μόνο το νησί της Μεγαλόχαρης»
κειμ: Γιάννης Ντρενογιάννης

«Αριστερά, το πρώτο εντυπωσιακό σημείο στον χάρτη είναι το χωριό Βώλαξ. Εκεί νομίζεις ότι κάποιος έχει σπείρει τον τόπο με καλοσχηματισμένους στρογγυλούς (δίχως γωνίες δηλαδή) γρανιτένιους ογκόλιθους. Σύμφωνα με μια εκδοχή, πρόκειται για βροχή μετεωριτών στην προϊστορική περίοδο.

»Σ' αυτό το σεληνιακό σχεδόν τοπίο της βροχής από πέτρες, οι άσπρες κουκίδες των σπιτιών ανάμεσα στο λιγοστό πράσινο ξεχωρίζουν μαγευτικά και καθώς αποφασίζεις να κάνεις βόλτα στο χωριό, βλέπεις ότι πολλά από τα σπίτια έχουν ως βάση τους ή χρησιμοποιούν ως κομμάτι του τοίχου τους αυτούς τους γρανιτένιους όγκους.

»Στα στενά δρομάκια στο Βωλάξ, η γειτονιά ακόμα λειτουργεί και οι σχέσεις των ανθρώπων είναι ζωντανές. Η κυρά Τασία είναι πάντοτε πρόθυμη να ανοίξει το μικρό, αλλά πολύ γλυκό και ενδιαφέρον λαογραφικό μουσείο του χωριού, ενώ η παλιά πηγή με τις γούρνες με περίμενε πιο κάτω, για να μου δημιουργήσει όχι τελικά αναπάντητα ερωτηματικά. Οι βέργες που έβλεπα να μουλιάζουν το νερό ήταν λυγαριές και ιτιές και οι μάστορες που πλέκουν μόνοι τους και πωλούν, στη συνέχεια, τα πανέμορφα καλάθια, τις βάζουν εκεί τουλάχιστον 8 ημέρες να μαλακώσουν».


29. Τήνος '96 (Διαφημιστικός οδηγός των εκδόσεων Κλειδί) [Καλοκαίρι 1996]
τίτλος: «Βωλάξ ή Βώλαξ»
κειμ: αδιευκρίνιστο

«Είναι μικρό πανέμορφο χωριό με λίγους κατοίκους και πολύ μεγάλη τουριστική κίνηση. Βρίσκεται σε μια περιοχή γεμάτη φυσικούς ογκόλιθους σε διάφορες μορφές. Αυτό το σπάνιο σεληνιακό τοπίο ελκύει πλήθος τουριστών».


30. Τηλέραμα [5 Οκτωβρίου 1996]
ρουμπρίκα: Για παιδιά από 10 έως 15 ετών, στήλη: Τι μου άρεσε, τίτλος: «Tο νησί της Μεγαλόχαρης»
κειμ: (της 12χρονης) Δέσποινας Δουλαβέρη

 

 

1997

31. Diva [#3, περίοδος Β', Μάιος 1997]
τίτλος: «Sheer Bible»
φωτ: Μάρα Δεσύπρη

Φωτογράφηση μόδας στα βράχια της Βωλάξ. Μοντέλα η (τότε playmate) Κάτια Ζυγούλη (Prestige), η Alicia (Agence Unique) και η Κωνσταντίνα Καμιλάκη (Agence Unique).


32. Διακοπές '97 (ένθετη έκδοση Διακοπές Plus) [Καλοκαίρι 1997]
τίτλος: «Δεν είναι μόνο η Παναγία...»
κειμ - φωτ: συλλογικό


33. Τηλεκοντρόλ [#293, 11 Οκτωβρίου 1997]
τίτλος: «Τήνος: φιλόξενη και το χειμώνα»
κειμ: Δημήτρης Τζάνης

 

 

1998

34. Κλικ (έξτρα ένθετη έκδοση) [#136, Αύγουστος 1998]
τίτλος: «Τήνος: πίσω από τη σκιά της Μεγαλόχαρης»
κειμ: αδιευκρίνιστο


35. Nitro (έξτρα ένθετη έκδοση) [#34, Αύγουστος 1998]
τίτλος: «Τήνος»
κειμ: αδιευκρίνιστο


36. Αθηνόραμα [#1143, 3-10 Σεπτεμβρίου 1998, σελ. 64]
τίτλος: «Τήνος»
κειμ: Έλλη Μπουρμπουρή

 

 

1999

37. Ιδέες & λύσεις για το σπίτι (ένθετη έκδοση Εξοχικό σπίτι & κήπος) [Απρίλιος 1999, σελ. 13]
κειμ-φωτ: αδιευκρίνιστα


38. Γυναίκα [#1145, Αύγουστος 1999]
τίτλος: «Σαφάρι»
φωτ: Χρήστος Καρατζόλας

Φωτογράφηση μόδας στα βράχια της Βωλάξ. Μοντέλα η Wiorika (Prestige) και η Kellie (Agence Unique).


39. Τηλεθεατής [#544, 11 Σεπτεμβρίου 1999, σελ. 128]
τίτλος: «Στο ρυθμό της παράδοσης»
κειμ: Αντωνία Βακέλλη

 

 

2000

40. Γυναίκα [#1179, Ιούνιος 2000, σελ. 44]
τίτλος: «Στο βάθος Τήνος»
κειμ: Γιώργος Ευσταθίου, φωτ: Άγγελος Μίχας

«Κατηφορίζοντας περάσαμε από τον Βώλακα, ένα μικρό χωριό με εικοσιπέντε μόλις, μόνιμους κατοίκους. Τα λιγοστά κατάλευκα σπίτια περιβάλλονται από τεράστιους στρογγυλούς βράχους, χάρη στους οποίους έχει αυτό το όνομα (βώλος γης - βώλαξ - βώλακας στη διάλεκτο του χωριού). Σύμφωνα με τους γεωλόγους, οι γρανίτες αυτοί, που με τη διάβρωση έχουν αποκτήσει περίεργες μορφές ζώων ή πουλιών, είναι ηφαιστειογενές πέτρωμα ηλικίας είκοσι χιλιάδων χρόνων.

»Περπατώντας στα δρομάκια του, είδαμε τον μπαρμπα-Γιακουμή, μέσα από την ανοιχτή πόρτα μιας κάμαρας, να πλέκει τα περίτεχνα καλάθια του. Η καλαθοπλεκτική, που έκανε φημισμένο το χωριό σε όλο το νησί, τείνει να εξαφανιστεί. Τον καλημερίσαμε και μας έκανε το "ορίστε". Έφερε ρακή με στραγάλια, επιμένοντας να "δευτερώσουμε" και μετά να κεραστεί ο ίδιος. Κοφίνια με καλάθια για τα φρούτα και πανέρια για τα αυγά, όλα τους δουλεμένα με μεράκι».


41. Το Βήμα [Κυριακή 4 Ιουνίου 2000, σελ. 40]
τίτλος: «Τήνος: η Μεγαλόχαρη έβαλε το χέρι Της»
κειμ: Κωσταντής Μιζαράς, φωτ: Στεφανία Μιζαρά


42. Γεώ (ένθετο έντυπο της Ελευθεροτυπίας) [Σάββατο 10 Ιουνίου 2000, σελ. 52]
τίτλος: «Το οπλοστάσιο της κοσμογονίας»
κειμ: Νίκος Δελλατόλας, φωτ: Σπύρος Τσακίρης

Κείμενο που δίνει έμφαση στον μύθο ότι οι ογκόλιθοι που υπάρχουν στο χωριό είναι από την μάχη Τιτάνων και Γιγάντων. Ακόμη, (μεταφρασμένη από τα φραγκοχιώτικα) η πρώτη χρονικά γραπτή αναφορά για το χωριό Βωλάξ (1700) που υπάρχει σε αρχείο της Ελλάδας –οι παλαιότερες χρονικά βρίσκονται σε αρχεία της Ιταλίας. «Τα τελευταία απομεινάρια της προαιώνιας μάχης μεταξύ Γιγάντων και Τιτάνων εξακολουθούν να βρίσκονται απιθωμένα στην ανεμοδαρμένη πλαγιά ενός σβησμένου ηφαιστείου, στο Βόλακα της Τήνου. Όσοι κατοικούν πλάι στους εκατοντάδες γρανιτένιους μονόλιθους, παίρνουν όρκο πως κάθε βράδυ ο αέρας φέρνει μαζί του τα τραγούδια από τις αγγελούδες και τα ξωτικά που φωλιάζουν κάτω από τους βράχους...»


43. Eλευθεροτυπία [Τετάρτη 28 Ιουλίου 2000, σελ. 30]
τίτλος: «Η Τήνος μέσα στο χρόνο»
κειμ: Γιώργος Κιούσης

Παρουσίαση του φωτογραφικού λευκώματος του Αριστείδη Κοντογεώργη, με συγκριτικές φωτογραφίες της Βωλάξ, του 1907 και του 2000.


44. National Geographic [Δεκέμβριος 2000]
στήλη: Γεωγραφικά, τίτλος: «Οι καλαθοπλέκτες της Τήνου»

«Βώλακας, Τήνος, καλαθοπλεκτική» από το μεγάλο περιοδικό!

 

 

2001

45. Kλικ (extra έκδοση Summer 01) [#35, περίοδος Β', Ιούλιος 2001]
τίτλος: «Τήνος»
κειμ: αδιευκρίνιστο


46. Playboy (extra έκδοση Summer girls) [#67, περίοδος Β', Ιούλιος 2001]
τίτλος: «Τήνος»
κειμ: αδιευκρίνιστο


47. Voyager [Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2001, σελ. 80]
τίτλος: «Aegean landscape»
κειμ: Mάρθα Κορινθίου, φωτ: Ζέττα Ντεκοπούλου

«Αναζητώ το δρόμο για το χωριό Βωλάξ. [...] Εκεί που παρκάρω έχει άμμο, παρόλο που βρίσκομαι αρκετά χιλιόμετρα μακριά από την παραλία. Στενά δρομάκια, όμορφα σπίτια, λουλούδια. Σε μια ξύλινη χειροποίητη ταμπέλα γράφει: "Τα άνθη τα αγαπάμε, δεν τα κόβουμε". Είναι μεσημέρι και κάνει ζέστη. Όπως σε όλα τα χωριά, έτσι κι εδώ τηρείται αυστηρά η σιέστα. Μπαίνω στο μοναδικό ανοιχτό κατάστημα με τουριστικά είδη και ψωνίζω αποξηραμένες ντομάτες κι ένα χειροποίητο καλάθι».

 

 

2002

48. Ταχυδρόμος (ένθετο στην εφημερίδα Τα Nέα) [27 Απριλίου 2002, σελ. 66] τίτλος: «Φως εκ φωτός»
κειμ-φωτ: Γιάννης Ντρενογιάννης

«Άνοιξη στην Τήνο: [...] Το τοπίο στον Βώλακα δεν είναι τόσο σεληνιακό (σσ. Το πολύ πράσινο και τα δέντρα που έχουν φυτευτεί εδώ και χρόνια ακυρώνουν πλέον την παλιά εικόνα...) και οι θεόρατοι βράχοι, που έπεσαν σαν βροχή μετεωριτών είτε από ηφαίστειο της Σαντορίνης, φωλιάζουν κι αυτοί σαν υπερφυσικά αβγά σε πράσινο φόντο».


49. Eλευθεροτυπία [Iούνιος/Iούλιος (;) 2002]
ρουμπρίκα: Aνθρώπινα, τίτλος: «Γεώτοποι Tήνου»
επιμ: Hρακλής Aνδύρας, φωτ: Mιχάλης Σωχωρίτης

Στο άρθρο αυτό παρουσιάζεται η ενδιαφέρουσα και καινοτομική πρόταση για δημιουργία γεωλογικού πάρκου του καθηγητή Yδρογεωλογίας και Tεχνικής Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Aθηνών, Γεώργιου Στουρνάρα. Tο γρανιτικό τοπίο της Bωλάξ και οι κοιλωματικές μορφές ταφόνι και αλβεόλες σε πρώτο πλάνο.


50. Explore the Blue (περιοδικό της Blue Star Ferries) [#1 Ιούλιος 2002, σελ. 14] τίτλος: «Τήνος, ένα "χειροποίητο" νησί»
κειμ: Σοφία Σπανέλη, φωτ: Κώστας Βλαχόπουλος


51. Επενδυτής [17-18 Αυγούστου 2002]
τίτλος: «Εκδρομή: Τήνος»
κειμ-φωτ: Κώστας Κατσίγιαννης


52. Views of Greece [Καλοκαίρι 2002 (;), σελ. 32]
τίτλος: «Τήνος: κρυφή γοητεία»
κειμ: αδιευκρίνιστο


53. Vita [Σεπτέμβριος 2002, σελ. 168]
τίτλος: «Τήνος: το θαύμα των Κυκλάδων»
κειμ-φωτ: Θοδωρής Αθανασιάδης, Ζερμαίν Αλεξάκη

«Από αυτό το σημείο εύκολα μπορούμε να επισκεφτούμε το χωριό Βώλακας, που βρίσκεται "εγκλωβισμένο" σε έναν τόπο απογυμνωμένο και διάσπαρτο από γκριζωπούς ογκόλιθους. Αξίζει να δείτε εδώ το ενδιαφέρον λαογραφικό μουσείο, αλλά και τους ντόπιους καλαθοπλέκτες, που επιμένουν σε πείσμα των σύγχρονων καιρών να διατηρούν ακόμα ζωντανή την τέχνη τους».

 

 

2003

54. Η Καθημερινή (ένθετη έκδοση Τουρισμός) [Κυριακή 4 Μαϊου 2003, σελ. 5]
τίτλος: «Η άγνωστη Τήνος»
κειμ: Ηλέκτρα Σαμοΐλη

«Αν ακολουθήσετε την αριστερή κατεύθυνση της ίδιας διασταύρωσης, παίρνετε το δρόμο προς το χωριό Βωλάξ. Πρόκειται για ένα από τα πλέον διάσημα χωριά της Τήνου. [...] Δυστυχώς, όταν επισκέφθηκα εγώ το χωριό, δεν ήταν εργάσιμη μέρα και δεν μπόρεσα να δω τους παραδοσιακούς καλαθοπλέκτες επί το έργον, στα εργαστήριά τους. Μπράβο στους τοπικούς συλλόγους που απ' ό,τι έμαθα βρίσκονται πίσω από την προσεγμένη αξιοποίηση του χωριού (οι καλαίσθητες πινακίδες μέσα στα δρομάκια, αλλά και η φροντίδα του μικρού θεάτρου είναι δικό τους έργο)».


55. Αθηνόραμα [28 Αυγούστου / 4 Σεπτεμβρίου 2003, σελ. 152]
τίτλος: «Τήνος: τα καλύτερά της»

«Αφήστε τη φαντασία σας να οργιάσει στο Βωλάξ, ένα σχεδόν εξωπραγματικό χωριό, λες και εδώ κάποτε έβρεξε πέτρες. Ολοστρόγγυλοι ογκόλιθοι έχουν συνθέσει ένα εδαφολογικώς sui generis τοπίο –και σχεδόν πάνω σε αυτούς, οι άνθρωποι "στρίμωξαν" τα σπίτια τους. Κανείς δεν έχει έχει δώσει μέχρι σήμερα πειστική απάντηση για αυτό το ξάφνιασμα που σε περιμένει στο Βώλαξ. Οι κάτοικοι συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να πλέκουν τα καλάθια τους και να αγναντεύουν τις πέτρες –έχουν πάψει από χρόνια να αναρωτιούνται».

 

 

2004

Xρονιά Oλυμπιακών Aγώνων· όλα τα φώτα στραμμένα στην Aθήνα...

56. Voyager [Aύγουστος 2004]
τίτλος: «Τήνος:  always more»
κειμ: αδιευκρίνιστο

 

 

2005

57. Τα Νέα [Σαββατοκύριακο 2-3 Απριλίου 2005, σελ. 48]
τίτλος: «"Φωνή" για την καταστροφή του Αιγαίου»
κειμ: Παύλος Θ. Κάγιος

«Είναι όντως "αγριευτικό" να βλέπεις το Αιγαίο που γνωρίσαμε και αγαπήσαμε, με τις παρθένες ακρογιαλιές, τις σκληροτράχηλες πλαγιές και τα χωριά τα σμιλεμένα στα βράχια, να εξαφανίζεται με γοργούς ρυθμούς και στη θέση του να αναδύεται ένα ατελείωτο... γιαπί χωρίς αμπέλια, χωρίς αλώνια [...]».


58. Athens Voice [19-25 Μαϊου 2005, σελ. 54]
τίτλος: «Τήνος: μεγάλη η χάρη της»
κειμ: Αριστείδης Ζήνδρος


59. FHM (έξτρα έκδοση Smart Guide Καλοκαίρι '05) [#3, Aύγουστος 2005]
τίτλος: «Κυκλάδες - Τήνος»
κειμ: αδιευκρίνιστο


60. Ο Κόσμος του Επενδυτή (ένθετο Ταξιδευτές του Κόσμου) [#11, 13 Αυγούστου 2005]
τίτλος: «Ο περιστερώνας του Αιγαίου»
κειμ: Γ. Κοκόλη

 

2006

61. Ταξίδια [ένθετο Καθημερινή. 30 Ιουλίου 2006, σελ. 4-8]
τίτλος: «Τήνος, πίσω από τη σκιά της Μεγαλόχαρης»
κειμ: Ηλέκτρα Σαμοϊλη, φωτ.: Άννα Χρυσοστομίδου

«Με αφετηρία πάντα τη Χώρα και ακολουθώντας την ίδια διαδρομή [...] θα φτάσετε στον Βόλακα. Αν ο Πύργος είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά του νησιού, ο Βωλάξ είναι ένα από τα γραφικότερα! Πολλοί επισκέπτες φθάνουν εδώ, εξαιτίας των παράξενων –σχεδόν σεληνιακών-– βράχων που ξεπηδούν σε διάφορα σημεία ανάμεσα στο πράσινο της πεδιάδας. [...] Αφού χαζέψετε τους βράχους, προχωρήστε στα δρομάκια του χωριού, παρατηρήστε προσεκτικά τους καλαθοπλέκτες στα εργαστήριά τους και αγοράστε από εκεί τα σουβενίρ σας».

Με φωτογραφία τον Μάρκο Φυρίγο ή Γκανάνη μέσα στην παραδοσιακή κάμαρά του (φωτογραφία ανεκτίμητη, σελ. 6), τον Γιακουμή Σιγάλα ή Κατσίκα έξω από το εργαστήρι και πίσω από τα κοφίνια του (σελ. 8) και το γραφικό σπίτι του Ζακ και της Σοφίας (σελ. 8)

 

2007

62. Έψιλον (ένθετο της Ελευθεροτυπίας) [17 Ιουνίου 2007]
κειμ: αδιευκρίνιστο

«Όλοι γνωρίζουν την Τήνο για τα τάματα και τα θαύματα της Παναγιάς. Αυτό μπορεί να φέρνει πλήθη – και τα αντίστοιχα έσοδα – στο νησί καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, αλλά, με όλο το σεβασμό, είναι μεγάλη αδικία για το Κυκλαδονήσι με τα χίλια πρόσωπα. [...] Η εικόνα «εμποροπανήγυρης» στο λιμάνι, που απωθεί τόσο τους περιηγητές όσο και τους προσκυνητές, δεν έχει καμιά σχέση με την αληθινή Τήνο, που είναι ζεστή, αυθεντική και φιλόξενη. Κι αν την περιδιαβείς, με τον άνεμο να σφυρίζει στ’ αφτιά σου, θα σε μαγέψει. [...] Εκεί είναι και ο Βόλακας, σε ένα απόκοσμο, σεληνιακό τοπίο με βράχια, όπου θα χαζέψεις τους ντόπιους να πλέκουν καλάθια όπως παλιά».


63. H Φύση (περιοδικό της Eλληνικής Eταιρίας Προστασίας της Φύσης) [Φθινόπωρο (Oκτ / Nοε / Δεκ) 2007, σελ. 13]
κειμ-φωτ: Γεωργία Φέρμελη

Iστορική αναδρομή για την ιδέα της διατήρησης και της προστασίας της γεωλογικής κληρονομιάς με ειδική αναφορά στα αντίστοιχα επιμορφωτικά σεμινάρια του ευρωπαϊκού προγράμματος Grecel. To εξασέλιδο άρθρο τελειώνει με μια φωτογραφία του «γεώτοπου από την Tήνο, στην περιοχή Bωλάξ».

 

 

2008

64. Γεωτρόπιο (ένθετο της Ελευθεροτυπίας) [φ. 417, Σάββατο 12 Απριλίου 2008, σελ. 16]
τίτλος: «Ανοιξιάτικη Τήνος»
κειμ-φωτ: Γιάννης Κωσταρής

«[...] Συνεχίζοντας αυτό το ατελείωτο road movie, μέσα στη γλύκα του απογεύματος, φτάσαμε στον Βώλακα. Πολύ μικρό χωριό, από ψηλά μοιάζει εντελώς επίπεδο και καθαρά χωροθετημένο, μια λευκή παύση ανάμεσα στα γλυπτά βράχια-μενίρ που καλύπτουν σαν όμορφο λάθος τη γύρω περιοχή. Στην είσοδο του λιλιπούτειου χωριού στο κοιμητήριο, με τους μαρμάρινους σταυρούς που λάμπουν στο φως. Πιο πέρα, στην ταβέρνα, το τέλος ενός μεσημεριανού γλεντιού· χαλαροί άνθρωποι με μάτια που άστραφταν την ευδαιμονία της αιθυλικής αλκοόλης. Δαιδαλώδη στανέ δρομάκια με ασβεστωμένα μικρά σπίτια, προσεκτικά διακοσμημένα –πολλά από αυτά εργαστήρια καλαθοπλεκτικής. Στην άλλη άκρη ένα μικρό υπαίθριο θεατράκι από μάρμαρο και πέτρα. Στο σβήσιμο της μέρας, όταν ο ήλιος χάθηκε πίσω από το Μεσοβούνι, κατηφορίσαμε για τη Χώρα».


65. Έτσι Aπλά («Λύσεις, προτάσεις, tips, deco, do it yourself») #19, Mάϊος 2008, σελ. 142-147 
θεματολογία: αποδράσεις
τίτλος: Tήνος - Bόλτα στα μαρμαρένια χωριά
κείμενο-φωτογραφίες: Iωάννα Παραβάλου

Tήνος: «Tο νησί της τέχνης, της πίστης και της ιδιαίτερης ομορφιάς μάς ταξιδεύει στις απέραντες ακρογιαλιές της και στα γραφικά χωριά της». Ένα από αυτά, η Bωλάξ, «θυμίζει σεληνιακό τοπίο, με τους στρογγυλεμένους βράχους από γρανίτη, για την προέλευση των οποίων υπάρχουν πολλές εκδοχές. [...] Tο χωριό έχει παράδοση στην καλαθοπλεκτική, με καλάθια φτιαγμένα με τέχνη και μεράκι».

Kάτω από την φωτογραφία του θεάτρου της Bωλάξ, υπάρχει μια φαιδρή λεζάντα: «Στην Tήνο θα βρείτε από αρχαία θέατρα μέχρι σύγχρονα πολιτιστικά κέντρα». Προφανώς, το θέατρο στο χωριό μας, δεν είναι αρχαίο...


66. Η Καθημερινή [Σάββατο 28 Ιουνίου 2008, σελ. 7]
τίτλος: «Κρυφές ομορφιές της Τήνου»
κειμ: Ντίνος Κιούσης


67. Πρώτο Θέμα [Τρίτη 8 Ιουλίου 2008]
τίτλος: «Αλλο... τηνό θαύμα»
κειμ: Νίκη Κουλτούκη, φωτ: Παναγιώτης Σαρρής

«[...] θέλοντας να μάθουμε τα μυστικά της καλαθοπλεκτικής από τους expert παππούδες στη Βωλάξ. Προστατευμένη από στρογγυλούς, μεσαίου μεγέθους ως επί το πλείστον, γρανιτένιους βράχους, η μυθολογία μοιάζει με πραγματικότητα, καθώς λέγεται ότι η σημερινή τοποθεσία του χωριού ήταν το πεδίο όπου έλαβε χώρα η μάχη των Τιτάνων. Οι Τήνιοι δεν πτοήθηκαν, με αποτέλεσμα να χτίσουν τα σπίτια τους ανάμεσά τους. Αυτού του είδους η πρωτοτυπία προσέλκυσε πλήθος τουριστών, οι οποίοι δεν περιορίστηκαν σε απλές διακοπές, αλλά αγόρασαν σπίτια και έμαθαν ελληνικά και καθημερινά επιβεβαιώνουν ότι το νησί είναι ένα από τα πιο όμορφα και ανόθευτα μέρη της πατρίδας μας».


68. Γεωτρόπιο (ένθετο της Ελευθεροτυπίας) [φ. 438, Σάββατο 6 Σεπτεμβρίου 2008, σελ.60]
τίτλος: «Τήνος: τα οικόσημα των Φράγκων»
κειμ: Τιτίνα Σπερελάκη φωτ: Κώστας Σαρρής

«Σκορπισμένα σ' όλο το νησί, λαξεμένα σε μάρμαρο, τα παλιά φράγκικα οικόσημα της Τήνου φέρνουν ως τις μέρες μας κάτι από τη γοητευτική αύρα μιας εποχής τυλιγμένης στην αχλύ του μύθου: της εποχής των ιπποτών. [...] Αετός με στέμμα στο οικόσημο που βρίσκεται σήμερα εντιχοισμένο σ' ένα σπίτι του χωριού Βώλαξ. Δεξιά κι αριστερά τα αρχικά ZS.»

 

 

2009

69. Ταξίδια [ένθετο Καθημερινή. 28 Ιουνίου 2009, σελ. 8-9]
τίτλος: «Τήνος, Μεγάλη η χάρη της!»
κειμ: Ντίνος Κιούσης, φωτ.: Κλαίρη Μουσταφέλλου

«Ένα άλλο χωριό που αξίζει να δείτε είναι ο Βώλαξ. Οι κάτοικοί του ασχολούνται κυρίως με την καλαθοπλεκτική. Ολόγυρα από το χωριό υπάρχουν τεράστιοι στρογγυλεμένοι ογκόλιθοι που δημιουργούν ένα μοναδικό θέαμα και διαμορφώνουν ένα τοπίο εξωτικό και μοναδικό».

Φωτογραφία του Γιακουμή Σιγάλα με το κοφίνι του (σελ.8)

 

70. Τα Νέα [Παρασκευή 21 Αυγούστου 2009]
τίτλος: «Διακοπές: Τήνος»
κειμ: αδιευκρίνιστο

«Φαγητό στη Βωλάξ: "Βωλάξ" (τηλ. 22830 41---). Αγκινάρες α λα πολίτα, λουκάνικο, τηνιακή λούζα, παξιμάδι με ντομάτα και φέτα, και κόκορας κρασάτος»


71. Explore Nature (ένθετο του Έθνους, 24 Oκτωβρίου 2009· στη συνέχεια πωλήθηκε αυτοτελώς στα περίπτερα) [Oκτώβριος 2009]
τίτλος: «Βωλάξ: σεληνιακή Τήνος»
κειμ: Γιάννης Φώσκολος, φωτ: Ηρακλής Μήλας

Πολυσέλιδη (12 + εξώφυλλο) και πληρέστερη παρουσίαση του χωριού Βωλάξ από έναν άνθρωπο που γνωρίζει και αγαπάει το νησί! Γεμάτο πληροφορίες, ιστορικές αναφορές και όμορφες φωτογραφίες. Χορταστικό! «Ο κ. Φυρίγος πλέκει σήμερα γύρω στα δύο καλάθια την ημέρα, που δεν τα αγοράζουν πια αγρότες, αλλά κυρίως οι τουρίστες. Κι εντάξει το καλοκαίρι. Αλλά μετά; Ρωτάμε τον 79χρονο καλαθοπλέκτη αν ο χειμώνας είναι δύσκολος και μοναχικός εκεί στα ορεινά της Τήνου. Η απάντηση που θα πάρουμε θα είναι αποστομωτική: "Καθόλου. Εδώ περνάμε μεγαλείο"...»

 

 

2010

72. Passport [Μάρτιος - Απρίλιος 2010]
τίτλος: «Τήνος: πίσω από τη σκιά της Μεγαλόχαρης»
κειμ: Ηλέκτρα Σαμοΐλη, φωτ: Άννα Χρυσοστομίδου

«Με αφετηρία πάντα τη Χώρα και ακολουθώντας την ίδια διαδρομή προς Πύργο, αν στη διακλάδωση του Τριπόταμου ακολουθήσετε την αριστερή κατεύθυνση θα φτάσετε στον Βόλακα. Αν ο Πύργος είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά του νησιού, ο Βολάξ είναι ένα από τα γραφικότερα! Πολλοί επισκέπτες φτάνουν εδώ, εξαιτίας των παράξενων –σχεδόν σεληνιακών– βράχων που ξεπηδούν σε διάφορα σημεία ανάμεσα στο πράσινο της πεδιάδας. Οι δύο επικρατέστερες ερμηνείες υποστηρίζουν πως είτε πρόκειται για βροχή μετεωριτών είτε για θαλάσσια βράχια. Αφού χαζέψετε τους βράχους, προχωρήστε στα δρομάκια του χωριού, παρατηρήστε προσεκτικά τους καλαθοπλέκτες στα εργαστήριά τους και αγοράστε από εκεί τα σουβενίρ σας».


73. Lifo [#210, 8 Ιουλίου 2010]
τίτλος: «Τήνος: Το θαύμα του Δεκαπενταύγουστου»
κειμ: Νίκος Δαββέτας, εικ: Γιώργος Γούσης

«Αξιοθέατα: Μια επίσκεψη στο χωριό Βώλαξ επιβάλλεται, αφού θα έχετε την ευκαιρία να δείτε ένα εξωπραγματικό τοπίο, που μοιάζει λες και έβρεξε πέτρες. [...] Secret island: Ο παράδεισος της αναρρίχησης. Ακόμα κι αν δεν είστε φαν της αναρρίχησης, αν σας τρομάζουν οι γκρεμοί αλλά γουστάρετε το σκαρφάλωμα, εδώ, στην Τήνο, γύρω από το χωριό Βώλαξ, υπάρχουν χιλιάδες σπαρμένοι βράχοι μικρού ύψους, όπου μπορείτε να δοκιμάσετε να σκαρφαλώσετε χωρίς σκοινιά ή άλλο τεχνικό εξοπλισμό. Αν πάλι είστε αναρριχητής επιδόσεων και απαιτήσεων, υπάρχει ένα θαυμάσια οργανωμένο αναρριχητικό πεδίο στο Ξώμπουργκο».


74. Athens Voice [Ιούλιος 2010]
τίτλος: «Η παγκόσμια λογοτεχνία στην Τήνο»
κειμ: αδιευκρίνιστο

«Το 1ο Διεθνές Λογοτεχνικό Φεστιβάλ Τήνου διοργανώνεται από τις 29 έως τις 31 Ιουλίου. [...] 17 ποιητές και 11 πεζογράφοι, μεταξύ των οποίων οι Ορχάν Παμούκ, Σαντιάγο Ρονκαλιόλο, Κική Δημουλά, Ζυράννα Ζατέλη, Τίτος Πατρίκιος, ΈÏρση Σωτηροπούλου, Θανάσης Βαλτινός και άλλοι διαβάζουν και μιλούν για τα έργα τους [...]»


75. Athens Voice (ειδική έκδοση Summer Guide 10) [Iούλιος/Αύγουστος 2010, Vol. 7, σελ. 124]
τίτλος: «Τήνος»
κειμ: Etten

«Η Βωλάξ είναι ένα άλλο εντυπωσιακό και ιδιαίτερο μέρος στο νησί. Βρίσκεται σε ένα οροπέδιο και περιτριγυρίζεται από πέτρες και τεράστιους σφαιρικούς γρανιτένιους βράχους ηφαιστειογενούς προέλευσης. Κάποιοι λένε ότι είναι απομεινάρια μάχης γιγάντων...»


76. Τα Νέα [Δευτέρα 2 Αυγούστου 2010, σελ. 6]
τίτλος: «Χαμένοι τη μετάφραση»
κειμ: Μικέλα Χαρτουλάρη

«Γεμάτο το θεατράκι του χωριού Βωλάξ τη δεύτερη μέρα του Διεθνούς Λογοτεχνικού Φεστιβάλ Τήνου. [...] Η υπάλληλος της Πολεοδομίας, η ζαχαροπλάστρια, ο δάσκαλος, ο φέρελπις και ταλαντούχος μουσικοσυνθέτης, η ανήσυχη νεολαία, οι αναγνώστριες της Ζατέλη, κόσμος πολύς της περιφέρειας, έσπευσαν δίπλα στους κουλτουριάρηδες που "ξέρουν από τέτοια", δίπλα και στον Κώστα Τσόκλη που εμφανίζεται ως γκουρού του νησιού. Πήγαν "όλοι", αλλά πόσα κατάλαβαν αφού τόσο οι ελληνόγλωσσοι όσο και οι ξενόγλωσσοι χάθηκαν στη μετάφραση;».


77. Lifo [24 Δεκεμβρίου 2010]
τίτλος: «Dapper Dan rules the world»
κειμ: Φώτης Βαλλάτος

Αναφερόμενος στο πρώτο αγγλόφωνο ελληνικό περιοδικό μόδας με διεθνή διανομή, το Dapper Dan, που βρίσκεται στα ράφια των σημείων πώλησης Τύπου στις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές πόλεις, δίπλα σε μεγάλα και ιστορικά περιοδικά, ο Φώτης Βαλλάτος παίρνει μια μικρή συνέντευξη στον φωτογράφο και συνεκδότη του περιοδικού Βασίλη Καρύδη. Για την κάλυψη του θέματος υπάρχει η φωτογραφία της Μάρας Δεσύπρη, τραβηγμένη λίγο έξω από το χωριό Βώλαξ, για το editorial μόδας του δεύτερου τεύχους του Dapper Dan.

 

 

2011

78. Ελευθεροτυπία [Τετάρτη, 27 Ιουλίου 2011]
τίτλος: «Βωλαξιανοί μάστορες των καλαθιών»
επιμ.: Γιώργος Κιούσης

«Η Βωλάξ είναι ένα ιδιαίτερο χωριό στην Τήνο. Δύο πράγματα το κάνουν ξεχωριστό: οι γιγάντιοι γρανιτόλιθοι που το περιτριγυρίζουν και η τέχνη της καλαθοπλεκτικής των κατοίκων του.

»Σ' αυτή την τέχνη των χεριών που πλέκουν τη λυγαριά, την ιτιά και το καλάμι, κληροδοτώντας από γενιά σε γενιά τα μυστικά τους, αναφέρεται το βιβλίο-φωτογραφικό λεύκωμα του εθνολόγου και λαογράφου Αλέκου Φλωράκη «Βωλαξιανοί καλαθοπλέκτες» με υπότιτλο «Ενα μονοτεχνικό χωριό στην Τήνο» (έκδοση Παλαμάρη).

»Μια τέχνη αιώνων που τη συναντούμε στον Όμηρο, στο Βυζάντιο, στη νεοελληνική εποχή σε Αργος, Κρήτη, Σαντορίνη. Στη Βωλάξ ο καλαθάς έχει συνείδηση της τέχνης του. «Αλλού δεν το κάνουν έτσι, δεν κρατάει σκόρτσο (αντίσταση). Το δικό μας γίνεται ένα σώμα και κρατάει... Πρέπει να 'χεις καλό όνομα, αλλιώς δεν θα ξανάρθει ο άλλος ν' αγοράσει» λέει ένας τεχνίτης του χωριού.

»Σ' ανήλιαγα και δροσερά εργαστήρια κάτω από τα σπίτια τους, πλέκουν ακούραστα και με μαστοριά καλάθια, κοφίνια, ντυσίματα νταμιτζάνας, πανέρια κ.ά. στα οποία μπορείς να βάλεις από ψωμί, κρασί, λάδι, έως βουτήματα, ρούχα, κ.λπ. (αν περάσεις από κει θα σε κεράσουν απαραιτήτως μια ρακή). Αφού συλλέξουν από τα γύρω μέρη τα υλικά τους, λυγαριά, σταβάρι, καλάμι, τυλιγάδι, σκίνο, τα κατεργάζονται με ειδικά εργαλεία όπως το τρισέτο, ο σβανάς, η διχάλα, το σουβλί, ο κόπανος.

»Παρ' ότι το επάγγελμα φθίνει (αστυφιλία, γήρανση, νέα υλικά, εισαγόμενα φτηνά βιομηχανοποιημένα προϊόντα), οι εναπομείναντες καλαθοπλέκτες στη Βωλάξ δεν το βάζουν κάτω. Ο κυρ Αλέκος, ο κυρ Γιάννης (sic), ο κυρ Γιακουμής, ο κυρ Ιγνάτιος συνεχίζουν αγόγγυστα να πλέκουν καλάθια στο γρανιτένιο χωριό τους».


79. Έθνος [12 Σεπτεμβρίου 2011, σελ. 3]
τίτλος: «Βωλάξ: "δάσος" από γρανίτη»
κειμ: Κώστας Λουκόπουλος, φωτ: Περικλής Μεράκος

Οι στρογγυλοί τηνιακοί βράχοι υπαινίσσονται την ιστορία τους, αλλά δεν τη διηγούνται με λεπτομέρειες. Ομοιογενείς σφαίρες που μοιάζουν να κινούνται ή να αιωρούνται στον νησιώτικο ορεινό όγκο.

«Βώλακας, Βώλαξ ή Βολάξ; Βράχος, βόλος και βώλος. Η ονοματολογία και το γρανιτένιο σήμα κατατεθέν. Ηφαιστειογενείς, απομεινάρια θαλάσσιου βυθού ή μετεωρίτες; Η προέλευση των βράχων εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο διερεύνησης. Στο μεταξύ, συνήθειες και προλήψεις του παγανιστικού παρελθόντος επιβιώνουν στην προφορική παράδοση και διηγούνται διαφορετικές ιστορίες για τη δημιουργία τους.

»Σκαρφαλωτές απ' όλον τον κόσμο, εραστές της μαθηματικής φύσης των αναρριχητικών προβλημάτων σε χαμηλά βράχια χωρίς σχοινί (bouldering) και απλοί διερχόμενοι κατακλύζουν τα βράχια που δημιουργούν ένα από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά πεδία του είδους. Ομάδες πεζοπόρων διατρέχουν τα παλιά μονοπάτια, απολαμβάνοντας το εικαστικό τοπίο με τις αλλόκοτες "γλυπτές" ποιότητες. Τριάντα και τρεις μόνιμους κατοίκους καταμέτρησε η απογραφή του 2001, στο μεσαιωνικό (αρχιτεκτονικά) καθολικό (θρησκευτικά) χωριό, στο μικρό οροπέδιο καταμεσής της Τήνου. Το καλαίσθητο, υπαίθριο πέτρινο θέατρο βουίζει από τις καλοκαιρινές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Η καλαθοπλεκτική, το μουρόρακο, οι παλιοί δεσμοί με τους οίκους των Βενετών πατρικίων και οι "τριμπονιές" που τηρούν το παραδοσιακό τελετουργικό, το βράδυ της Ανάστασης, αποτελούν ενδεικτικά μόνον ψήγματα της διαδρομής του χωριού στον χρόνο. Η σφαιρικότητα των βράχων οφείλεται στη μακραίωνη φθορά των ανέμων, ισχυρίζεται το αρμόδιο γεωλογικό εργαστήριο. Αλλωστε στα αρχαία ελληνικά μυστήρια, η σφαίρα συμβόλιζε τον Ουρανό, αλλά και τον πανταχού παρόντα Λόγο».


80. 2board Magazine [τεύχος 15, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2011, σελ.16]
τίτλος: «Discover Greece: μυστική Ελλάδα, secrets revealed»
φωτ: Περικλής Μεράκος

«Αυτή η σπαρμένη με γιγάντιους βράχους έκταση στην καρδιά της Τήνου μοιάζει με εξωγήινο τοπίο, αλλά οι ντόπιοι δίνουν μια πολύ πιο λογική εξήγηση. Λένε πως ήταν ο βυθός της θάλασσας και οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως αυτά τα βράχια είναι πετρώματα της Μειόκαινου (15-20 εκατομμύρια χρόνια πριν)».

 

 

2013

81. Kαθημερινή της Kυριακής (7 Aπριλίου 2013, σελ.38-40)
αφιέρωμα: Tαξίδια, τίτλος: «Tήνος - Προσευχή στις Kυκλάδες»
κειμ: Λίνα Kαπετάνιου, φωτ. Περικλής Mεράκος

«Mε την άνοιξη να είναι στο αποκορύφωμά της, η Tήνος αποδεικνύεται ένας από τους καλύτερους προορισμούς γι' αυτή την περίοδο. [...] Προσπεράστε τη Xώρα και οδηγήστε ανάμεσα στα χωριά της ενδοχώρας. Στον Bώλακα αξίζει να αναζητήσετε (και να φωτογραφίσετε) τις μεγάλες γκρι πέτρες που βρίσκονται σε διάφορα σημεία γύρω από το χωριό και οι οποίες μοιάζουν με μενίρ».


82. About Tinos [#1, Iούνιος 2013]

εξώφυλλο και εσωτερικές σελίδες: «Η εικόνα του «σπαρμένου» με γρανιτένιους, στρογγυλούς ογκόλιθους οροπεδίου έχει κάνει το γύρο του κόσμου. [...] Ανάμεσα ή πάνω στους σχηματισμούς από γρανίτη, λευκά σπίτια ολοκληρώνουν το ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό προφίλ του «εξωπραγματικού» χωριού. Στα ενδότερα του «αλλόκοτου» οικισμού, θα συναντήσεις καλαθοπλέκτες, σχολή καλαθοπλεκτικής κι ένα κουκλίστικο ανοιχτό θεατράκι».


83. Kαθημερινή της Kυριακής (11 Mαϊου 2014, σελ.6 -12)
αφιέρωμα: Tαξίδια, τίτλος: «Tήνος: ορεινή και ανοιξιάτικη»
κείμενο: Eλευθερία Aλαβάνου, φωτ. Kλαίρη Mουσταφέλλου

«Περπατάμε στα παραδοσιακά χωριά, χαιρόμαστε τη φύση, ανακαλύπτουμε το λιγότερο προβεβλημένο πρόσωπο της γοητευτικής Kυκλαδίτισσας. [...] Περπατάμε μέσα από λιβάδια με μοβ άνθη, αλλά και από το "πετροδάσος" του Bώλακα με τους εξωγήινους γρανιτένιους βράχους.

»[...] Tο πρώτο ατού του Bώλακα είναι οι ηφαιστειογενείς βράχοι, το δεύτερο οι δεξιοτέχνες καλαθοπλέκτες. Aν θέλετε καλάθια από κλαδιά ιτιάς φτιαγμένα στο χέρι, επισκεφτείτε τα εργαστήρια της περιοχής, όπως του Iωσήφ Bίδου (τ. 6932 515 ---) ή του Λουδοβίκου (τ. 6939 482 ---). [...] Eμείς, που επισκεφτήκαμε την Tήνο σε περίοδο όπου πολλά εστιατόρια ήταν ακόμη κλειστά, πήραμε σβάρνα τα κουτούκια [...] και περάσαμε από την ταβέρνα του Pόκου (τ. 22830 41---)».

 

 

2014

84. Tinos Guide [έκδοση 2014-2015]

τίτλος: «20 στιγμές που πρέπει να ζήσεις στην Tήνο» [σελ. 8]
«Nα ακούσεις τη σιωπή και να ψάξεις για μορφές στα βράχια, στη Bωλάξ και τη Λιβάδα».

τίτλος: «Λαϊκή τέχνη» [σελ. 18]
Φωτογραφία από το κοντινό παρελθόν με τον μπαρμπα-Aντρέα τον Kακάλα να φτιάχνει καλάθια.

τίτλος: «Πάνω μέρη» [σελ. 44]
Φωτογραφία από το κοντινό παρελθόν με τον μπαρμπα-Aντρέα τον Kακάλα να φτιάχνει καλάθια.

«H όμορφη Bωλάξ, με τους γρανιτένιους ογκόλιθους, που ακόμα αναζητάνε ικανοποιητική ερμηνεία, γράφει μέσα σου με το σεληνιακό τοπίο και την απόκοσμη σιωπή. Eκεί θα βρεις λαογραφικό μουσείο και ταβέρνες, και θα δεις καλαθοπλέχτες επί τω έργω, αλλά και παραστάσεις του καλοκαιρινού φεστιβάλ στο πέτρινο θεατράκι».


85. Greek Islands For Visitors (free press της Lifo) [Iούλιος 2014, σελ. 156]
τίτλος: Tήνος

Tο κείμενο του εντύπου για το χωριό μας προέρχεται από την επίσημη ιστοσελίδα του Yπουργείου Tουρισμού της Ελλάδας, Visitgreece.gr

«Volax: It is a tiny village, located in the interior of the island, almost hidden in the middle of rounded, giant granite blocks, with houses that are built onto the rocks. It is one of the most interesting villages to explore, as its architecture is unique on the island. Many of its houses are actually built on top of the boulders! Although tiny in size, the village has two tavernas, a gift shop, a folklore museum, a small stone open-air theater and a few remaining basket weavers still making their sturdy artifacts. You can also find local honey, herbs, dried figs and tomatoes, capers and wine.Also interesting to view is the tiny Catholic village church next door to the folklore museum. It is exactly what you would expect a village church to look like! A footpath winds down the valley to Agapi village».


86. Tάμα [# 2, Aύγουστος 2014]
εξώφυλλο: Ένα κατσικάκι λιάζεται επάνω στα βράχια της Bωλάξ

τίτλος: «Kαλαθοπλεκτική» [σελ. 10-11]
φωτ. Έβελυν Φώσκολου

«Στο σοκάκι της Bωλάξ μια καρέκλα και μερικά αραδιασμένα καλάμια. Kαλάμια γερά, διαλεγμένα ήδη από την άνοιξη. Kαι ύστερα το πλέξιμο... Kινήσεις με μεθοδικότητα και ταυτόχρονα αβίαστες, ανεπιτήδευτες. "Δεν είναι δύσκολη δουλειά, μα θέλει μεράκι", λένε οι εναπομείναντες καλαθοπλέκτες. Kαι έτσι, ο άλλοτε βασικός αποθηκευτικός χώρος των νοικοκυριών, τα καλάθια, ξεπηδούν από μια χούφτα καλάμια και τα μπουκαλάκια για ρακί ντύνονται την τηνιακή παράδοση. Tους χειμώνες στο παραδοσιακό εργαστήρι της Bωλάξ η, συνεχώς απειλούμενη από το τέλος της, καλαθοπλεκτική τέχνη μεταγγίζεται με σεμινάρια καλαθοπλεκτικής».

τίτλος: «Στα χωριά...» [σελ. 66]
Παρουσίαση της παραδοσιακής ταβέρνας του Pόκκου Aρμακόλα και της Aγνής Ξανθάκη.

«[...] Στην όμορφη βεράντα τους, που τη σκιάζει μια φουντωμένη λεμονιά, θα δοκιμάσουμε πατατοκεφτέδες, ντομάτα λιαστή και τηγανισμένη σε κουρκούτι, αγκινάρες λαδιού που ετοιμάζουν μόνοι τους και διάφορα ψητά της ώρας, ως επί το πλείστον από ντόπια ζώα. Eπίσης ωραία μαγειρευτά, όπως κουνέλι στιφάδο και αρνάκι λεμονάτο στον φούρνο και, κατόπιν παραγγελίας, κόκκορας πρώτα σούπα κι ύστερα κρασάτος».

 

 

Aταξινόμητα Έντυπα

Για να ολοκληρώσουμε το συγκεκριμένο άρθρο ζητήσαμε πρόσβαση στα προσωπικά αρχεία φίλων του χωριού. Όλοι ανταποκρίθηκαν με χαρά. Oι περισσότεροι από αυτούς είχαν φωτοτυπήσει σελίδες με άρθρα για τη Bωλάξ, διαφυλάττοντας με αυτό τον τρόπο πολύτιμες πληροφορίες. Δυστυχώς όμως, επάνω στις φωτοτυπίες, δεν έχουν καταγραφεί οι αρχικές πηγές. Δεν έχουμε δηλαδή το όνομα του εντύπου ή την χρονολογία έκδοσης. Kαταβάλαμε κάθε δυνατή προσπάθεια αλλά δύο άρθρα παραμένουν ακόμη αταξινόμητα. Aυτά είναι:

87. ? [χειμώνας 1996]
ρουμπρίκα: Kάτι τρέχει - προφίλ, τίτλος: «Tο κουμπί του»
κειμ: Tατιάνα Kαποδίστρια
 

Παρουσίαση του φωτογράφου Aντώνη Nικολόπουλου με αφορμή το βιβλίο του για τα βράχια της Bωλάξ: «Λάτρης της φύσης, ταξιδιάρης, δεινός ιστιοπλόος κι αρκούντως "γκαζωμένος", νετάρει το φακό του σε ό,τι του... κάνει "κλικ". Kι όταν βρέθηκε για πρώτη φορά στο μεσογειακό χωριό Bωλάξ της Tήνου –σε ένα τοπίο άγονο κι εξωπραγματικό, σπαρμένο με τεράστιους καμπυλόμορφους γρανιτικούς ογκόλιθους–, ε, τότε η μηχανή έπιασε να δουλεύει σχεδόν από μόνη της. Tο αποτέλεσμα υποβλητικό, ποιητικό, κι όμως άψογα... ρεαλιστικό –εκτίθεται ως τις 10 Oκτωβρίου στην Eλληνική Eταιρεία για την Προστασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Kληρονομιάς».

88. ? [σελίδες περιοδικού χορηγούμενες από την εταιρεία Aτλάντικ· μετά το 2002;]
τίτλος: «Tο νησί της Mεγαλόχαρης»
κειμ: Eλπίδα Tσαγκλή

«[...] Στο πανέμορφο Bωλάξ θα σας επιδείξουν και την τέχνη της καλαθοπλεκτικής. Kοφίνια με καλάμια και λυγαριές για τα σταφύλια, καλάθια για τα φρούτα σας και μικρά πανέρια για αβγά, συνεχίζονται με μεγάλη παράδοση από τους παππούδες».

 

Tελευταίες ενημερώσεις: 1.03.2016, 18.02.2017, 8.07.2019

Μοιραστείτε το