Οι στάβλοι του χωριού

Στα εφηβικά μου χρόνια ένιωθα αμήχανα τα μεσημέρια. Οι χωρικοί και οι «Αθηναίοι εισβολείς», κάτω από την μεσημεριανή ραστώνη, εξαφανίζονταν για να ξεκουραστούν. Έτσι, μου άρεσε να περπατάω μόνος μου, στα χωράφια κάτω από το Άπλωμα, και όταν έβλεπα στάβλο άδειο από ζώα, έμπαινα μέσα και τον... έψαχνα. Ίσως έψαχνα που είχαν εξαφανιστεί όλοι τους...

Τα παλιά χρόνια, η σχέση των ανθρώπων με τα ζώα και την γη τους ήταν μια σχέση αγάπης και μόχθου, που την έβλεπες στα καλλιεργημένα χωράφια και στους μικρούς κήπους με τα κηπευτικά. Φαινόταν στα καθαρισμένα μονοπάτια και στις προσεγμένες και επιδιορθωμένες ξερολιθιές. Το ένιωθες γύρω σου: στις φωνές των γεωργών από το χωράφι μέχρι τον απέναντι λόφο και στα δεκάδες αρώματα της καλλιεργημένης γης.

Λένε, πως όταν ο Κάτων ο Πρεσβύτερος έγινε κήνσωρ της Ρώμης, τιμητής, το 184 π.Χ., δεν απέμεινε σε κανέναν τον τίτλο του ρωμαίου πολίτη, αν προηγουμένως δεν του έδειχνε τα χέρια του. Όσοι είχαν χέρια λεπτά, καθαρά και άσπρα δεν έπαιρναν ποτέ τον τίτλο αυτό. Αντιθέτως, όσοι είχαν χέρια σκληρά, ηλιοκαμμένα και με ρόζους γίνονταν δεκτοί.

Σήμερα, που η γη είναι ακαλλιέργητη και δείχνει παρατημένη, αυτό που σε εντυπωσιάζει μέσα σ' αυτά τα χωράφια, είναι τα –αφημένα συνήθως– «στάβλα», οι μικρές αποθήκες και οι «καθ'κιές». Σε κάποια σημεία μάλιστα, η παρουσία αυτών των στάβλων είναι τόσο διακριτική, με υλικά από τον ιδιο χώρο, που δεν τους προσέχεις παρά μόνο όταν φτάσεις δίπλα τους (πάντα πίστευα ότι σε τέτοιον στάβλο γεννήθηκε ο Χριστός). Πέτρα επάνω σε πέτρα –σχεδόν σε όλα υπάρχει έλλειψη λάσπης– που στερεώνεται πάλι σε πέτρα –στην λογική της σφήνας– σε ένα τοπίο γεμάτο πέτρες... Σε κάποια "φτωχότερα" χωράφια η τρύπες από τα κενά των διασπαρμένων βράχων αποτελούν από μόνες τους τον βασικό χώρο του στάβλου. Η λιτότητα και η οικονομία είναι ένα από τα γνωρίσματα της βωλακίτικης γης. Εξάλλου, σ' εκείνα τα χρόνια, το σπουδαίο δεν ήταν ν’ αλλάξει η ζωή των κατοίκων, ονειροπολώντας μιαν άλλη πιο ενδιαφέρουσα, αλλά να κάνουν την ζωή τους να δώσει χυμούς και φωνή. Έπαιρναν την ζωή τους όπως τους δόθηκε: καθημερινή, ταπεινή, ανθρώπινη, όπου το καθετί που μπορούσαν να γυρέψουν έπρεπε να υπάρχει. Και γι' αυτό πάλευαν καθημερινά.

Ένα μεσημέρι, από το καλοκαίρι που μόλις πέρασε, ένιωσα όπως τότε που ήμουν έφηβος. Πάλι εξαφανισμένοι οι κάτοικοι, πάλι «χαμένοι» οι δικοί μου, πάλι στις ταβέρνες οι τουρίστες. Έτσι λοιπόν, σηκώθηκα και περπάτησα στους ίδιους δρόμους, στα ίδια χωράφια, στους ίδιους στάβλους. Μόνο που αυτή την φορά είχα και μια φωτογραφική μηχανή μαζί μου...