«Αν ένας άνθρωπος ξεκινήσει με σιγουριά, θα τελειώσει με αμφιβολίες·
αν ξεκινήσει με αμφιβολίες, θα τελειώσει με σιγουριά»
–Βολταίρος

Σκοπός αυτής της σελίδας να ανεβάσουμε όσες περισσότερες απόψεις υπάρχουν για την προέλευση των βράχων της Βωλάξ, και εσείς να βγάλετε την δική σας απόφαση. Προσθέτουμε, λοιπόν, την άποψη του καθηγητή Μητρόπουλο για τον ρόλο που έπαιξε το θαλάσσιο περιβάλλον των Κυκλάδων.

Οι περισσότεροι μεταφέρουν τις μελέτες του (Τηνιακού εκ μητρός) καθηγητή Υδρογεωλογίας και Τεχνικής Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γ. Στουρνάρα. Από το 2001 που παρουσίασε το βιβλίο του «Φυσικό Περιβάλλον και Ιστορία της Τήνου» [Ερίννη], και έναν χρόνο αργότερα, που εξειδίκευσε τις μελέτες του για τα βράχια της Βωλάξ στο λεύκωμα του Α. Νικολόπουλου «Βωλάξ - Τα Γλυπτά της Φύσης στην Τήνο» [Graphic Art] (βλ. παραπάνω), έχουν περάσει δέκα χρόνια. Από τότε, έχουν προστεθεί νεώτερες απόψεις για το συγκεκριμένο θέμα, ενώ έχουν βγει και στην επιφάνεια προγενέστερες.

Άλλοι επικαλούνται την διδακτορική διατριβή του Ν. Μαστρακά στο Πανεπιστήμιο Πατρών, που ασχολείται με τον πλουτωνίτη, με τίτλο «Ο γρανίτης της Τήνου και οι συνδεόμενοι με αυτόν σχηματισμοί Skarn» του 2006. Βέβαια, η έγκριση μιας διδακτορικής διατριβής δεν σημαίνει αποδοχή των απόψεων του ίδιου του συγγραφέα (!) σύμφωνα με τον νόμο 5343/1932 [άρθρο 202].

Στο μυαλό μου έρχεται η εικόνα στις παλιές ελληνικές ταινίες, που για έναν απλό βήχα γινόταν μικρή σύσκεψη των γιατρών για το τι πίστευε ο καθένας, μέχρι να παρουσιάσουν κοινό ανακοινωθέν στον ασθενή... Οι πιο προσεκτικοί επικαλούνται τις μελέτες του καθηγητή Γεωλογίας του ΑΠΘ, Ν. Μελιδώνη για την γεωλογική δομή της Τήνου, ενώ ο συγγραφέας X. Κουτελάκης τα υπεραπλουστεύει –ως συνήθως– σε σχόλιό του: «είναι αιολικό φαινόμενο. Πάπαλα!» Μας λέει, δηλαδή, ότι το περίεργο του σχήματος των βωλακίτικων βράχων προέρχεται από τον αέρα, αλλά δεν μας εξηγεί την προέλευση της σύστασης των βράχων της περιοχής. Αέρας φυσάει και στον Τσικνιά. Γιατί εκεί δεν βλέπουμε τέτοια βράχια;

Έχει πλάκα που όλοι μιλάνε με απίστευτη σιγουριά για την προέλευση των βράχων της Βωλάξ, για κάτι που συνέβει εκατομμύρια χρόνια πριν την ύπαρξη του ανθρώπου!

Είναι γνωστό ότι ο σωστός επιστήμονας έχει ανήσυχο και αδάμαστο πνεύμα, δουλεύει με ανιδιοτέλεια και αδιαφορία από τα υλικά αγαθά, βασίζεται στην ακάματη έρευνα, στην συνεχή εξέλιξη στο γνωστικό αντικείμενο που υπηρετεί, στον σεβασμό της αλήθειας. Ο σωστός επιστήμονας δεν έχει παρωπίδες και το επιστημονικό του έργο, είναι προϊόν των δικών του ανησυχιών και προσπαθειών, χωρίς εξωτερική καθοδήγηση και οικονομική ανταμοιβή.

Στην Ελλάδα όταν κάποιος κάνει μια μελέτη, οχυρώνεται πίσω από αυτήν, υποστηρίζει μόνο αυτό που ξέρει και δεν δέχεται δογματικά καμία άλλη άποψη. Οι περισσότεροι βάζουν τους τίτλους και τις σπουδές τους για να πείσουν για τα αποτελέσματα των ερευνών τους, και τίποτα πιο ουσιαστικό. Όσο για την ιδιοτέλεια δεν θα θέλαμε καθόλου να αναφερθούμε.

Αντιγράφουμε το γράμμα του καθηγητή Μ. Μητρόπουλου που έστειλε, στις 12.10.1997 από τις Βρυξέλλες, στην εφημερίδα Τηνιακή Φωνή [φ.105 (193) σ.6, β' περίοδος, 15ο έτος, Νοέμβριος 1997] για να προσθέσουμε ακόμη μία θέση:

«Το τοπίο στον οικισμό Βώλαξ είναι πράγματι εντυπωσιακό. Οι βράχοι έχουν σχήμα βότσαλου. Όμως, έχουν μέγεθος δωματίου. Είναι σπαρμένοι σε πολλά τετραγωνικά χιλιόμετρα. Μοιάζουν να έχουν μεταφερθεί από αλλού. "Από που;" ρώτησε κάποιος. "Από το Διάστημα" απάντησε άλλος, και αρκετοί συμφώνησαν.

Όμως, ας σκεφτούμε τις ταχύτητες με τις οποίες ταξιδεύουν μικρά, έστω, αντικείμενα στο διάστημα, και τις μεγάλες επιπτώσεις όταν συγκρούονται με ένα άλλο σώμα: στην "γειτονιά" μας, στο ηλιακό μας σύστημα, μέχρι το 1957 το μόνο σώμα που ήταν σε τροχιά γύρω από τη γη, ήταν φυσικά η Σελήνη. Τότε, θα σας θυμίσω, εκτοξεύτηκε ο Σπούτνικ.

Σήμερα, έχουμε 8.000 αντικείμενα μεγαλύτερα από 20 εκατοστά, σε τροχιά. Επίσης, 140.000 υπολογίζονται να είναι μεγαλύτερα από 1 εκατοστό, ενώ παρακολουθούνται –από συγκεκριμένο επίγειο σταθμό– όσα είναι μεγέθους 1 χιλιοστού. Υπάρχουν βέβαια και αυτά που είναι μικρότερα του χιλιοστού. Γιατί μας απασχολούν; Γιατί όλα κινούνται με ταχύτητα 18.000 μιλίων την ώρα! Έτσι κινδυνεύουν αποστολές 2 δις δολαρίων (είχαμε πρόσφατα γεγονότα), από κάτι αντικείμενα μεγέθους ενός δεκάδραχμου. Αν, λοιπόν, οι βοτσαλόβραχοι ήρθαν από το μακρινό διάστημα, θα είχαν δημιουργήσει τεράστιους κρατήρες στο τοπίο της Βώλαξ –αλλά ούτε έναν κρατήρα δεν παρατήρησα. Εσείς;

Επισκέπτης-προσκυνητής στην Τήνο, πήγα με το λεωφορείο από το λιμάνι, και γύρισα με ωτοστόπ. Το περιβάλλον γύρω από τον όμορφο οικισμνό περπατιέται. Αισθάνθηκα την παρουσία του Θεού και την τρομακτική ενέργεια της φύσης. [...] Τότε βρέθηκα να πατώ σε μερικά τετραγωνικά μέτρα άμμου. Εκεί, βρήκα δύο οψιδιανούς, που στο σχέδιο, είναι στο πραγματικό τους μέγεθος –τρεις όψεις για το κάθε έναν.

Ο οψιδιανός είναι όμορφος στην αφή, αλλά πολύ πιο ενδιαφέρον όταν τον βλέπεις: ηφαιστειογενής, μαύρος, και ο πλέον κατάλληλος για τα εργαλεία, τα όπλα και τα κοσμήματα της νεολιθικής εποχής. Οι πηγές του οψιδιανού, από όπου αυτός προέρχεται, είναι λίγες και γνωστές. Συγκεκριμένα διαφέρουν ιδίως, ως προς το ποσοστό των στοιχείων που περιέχουν (π.χ. Ζιρκόνιο, Σίδηρο, Μαγνήσιο, Μόλυβδο, Βανάδιο).

Η οπτική φασματογραφία, η ανάλυση Newton Activation, ή –σε ορισμένες περιπτώσεις– η απλή εξέταση με γυμνό μάτι, μας επιτρέπει να μάθουμε την πηγή Α, από όπου προήλθε σαν υλικό, το εργαλείο που βρίσκουμε δουλεμένο στο σημείο Β. Έτσι, γνωρίζουμε (χωρίς φυσικά γραπτές πληροφορίες – μιλάμε για την προϊστορική εποχή, άλλωστε) ότι υπήρχε θαλάσσια επικοινωνία μεταξύ Α και Β εκείνη την εποχή, αλλά και μια αναπόφευκτη ανταλλαγή ιδεών. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν πανιά, και λίγο πριν, δεν υπήρχαν κουπιά. Δύσκολο να το καταλάβουμε όταν η "Χαρούλα" σε μισή ώρα ή, σε ένα τέταρτο, το "Δελφίνι", σε πάνε στη Μύκονο.

Για την Τήνο ξέρουμε ότι οψιδιανός είχε βρεθεί στην περιοχή "Βρυόκαστρο", και τον εντοπίσαμε και μεις, στον όμορφο παραθαλάσσιο λόφο (είναι η πλευρά προς τη Μύκονο –όπως πλησιάζουμε από το λιμάνι δεν την βλέπουμε). Τον οψιδιανό στο σχέδιο, τον βρήκα στο αναπάντεχο υψόμετρο (600 μέτρα;) [σσ. 300] και κάπου 10 χιλιόμετρα στο εσωτερικό της Τήνου.

Τον έστειλα να τον εξετάσει και ο καθηγητής Colin Renfrew (Andrew Colin Renfrew, Baron Renfrew of Kaimsthorn), βασικός ερευνητής προϊστορίας στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου (τώρα στο Πανεπιστήμιο του Cambridge της Αγγλίας): δεν ξαφνιάστηκε καθόλου από τα δύο κομμάτια, και επιβεβαιώνει ότι προέρχονται από την Μήλο. [σσ. είχε ξεκινήσει τις μελέτες του στην Ελλάδα, ήδη από το 1965, στους Σιταγρούς της Ξάνθης] 

Πράγματι, οι βράχοι έχουν μεταφερθεί από τη φύση. Αλλά όχι μέσα από το κοσμικό διάστημα, αλλά από το θαλάσσιο περιβάλλον του δικού μας ζωντανού πλανήτη (βλ. οψιδιανούς). Τέτοια γεωλογικά φαινόμενα έγιναν, και πρέπει να ρωτήσουμε αν χρονολογούνται στην περίοδο 5.000-7.000 χρόνια από σήμερα.

Έτσι κι αλλιώς, το τοπίο στον οικισμό Βώλαξ διατηρεί την γοητεία του.

ΜΙΤ. ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ, 12.10.1997
Dr. Mit. Mitropoulos
Jo, rue du Marche aux Procs
Bruxelles 1000
Belgique

Για την μεταφορά: dvidos 07/2015