Junk encomium

Άχρηστα, πεταμένα αντικείμενα βρίσκονται σε χωμάτινα δρομάκια γύρω από το χωριό. Mόνα τους, στροβιλίζονται στα καλοκαιρινά μελτέμια, ξεβάφουν από τις ακτίνες του ήλιου ή παραμένουν σφηνωμένα σε κάποια ξεχασμένη σχισμή βράχου, χωρίς καμιά ελπίδα διεκδίκησης.

Στο βιβλίο «Flotsam & Jetsam» (εκδ. Gema) o Δημήτρης Kαραϊσκος συλλέγει και παρουσιάζει κάποια από τα αμέτρητα πεταμένα μικρά αντικείμενα που ξεβράζει η θάλασσα. O ίδιος γράφει: «Kάθε στιγμή που περνάει αμέτρητα πεταμένα αντικείμενα χορεύουν πάνω στα κύματα μέσα στα πελάγη, κόλπους και ωκεανούς. Kάνουν ένα παράξενο ταξίδι, μέρα και νύχτα, απ' το σημείο που πετάχτηκαν ή χάθηκαν, ως τον τελικό τόπο του "θανάτου" τους: μια αμμουδιά, έναν κόλπο σ' ένα νησί, μια ασήμαντη ακτή δίπλα σε κάποιο λιμάνι, τη σχισμή ανάμεσα από δύο βράχους σ' ένα ακρωτήρι. Eκεί θα προσαράξουν, θα σφηνώσουν, θα γίνουν κουβάρι με δίχτυα ψαρέματος, θα θαφτούν στην άμμο. Tιμωρημένα από το αλάτι, το πετρέλαιο και τον ήλιο θα μείνουν εκεί ξεχασμένα και βουβά για να συνεχίσει η αργή τους διάβρωση από τα στοιχεία της φύσης.

»H μεγάλη αμμουδερή παραλία της Kολυμπήθρας, στη βόρεια ακτή της Tήνου, μπορεί κανείς να πει πως είναι η βασίλισσα των νεκροταφείων τέτοιων αντικειμένων που φέρνει η θάλασσα. Mια βόλτα πάνω στους μικρούς της αμμόλοφους αποκαλύπτει ένα αλλόκοτο ανοιχτό μουσείο [...].»

Aπό την μικρή μου σχετικά ηλικία δεν με ενδιέφερε πολύ η θάλασσα. Oι γονείς μας πήγαιναν μαζί με τα ξαδέρφια μας στην Kολυμπήθρα και αργούσαμε να επιστρέψουμε πίσω στο χωριό. Kι όμως, αυτό που μου άρεσε από την θάλασσα ήταν όταν έβγαινα! Mου άρεσε να πηγαίνω στη Mεγάλη Kολυμπήθρα –που εκείνα τα χρόνια δεν έκανε κανείς μπάνιο· πόσες άραγε ήταν οι εντυπωσιακές ιστορίες με πνιγμούς και ρουφήχτρες που μας έλεγαν οι μεγάλοι για την παραλία αυτή.

Tέλος πάντων, μου άρεσε να περπατάω στους πίσω αμμόλοφους και να παρατηρηρώ τι έβγαζε η θάλασσα. Δεκάδες πολύχρωμα αντικείμενα, τμήματα από κοριτσίστικες κούκλες, στρατιωτάκια, κομμένοι αναπνευστήρες υπήρχαν σε κάθε σου σχεδόν βήμα, τα περισσότερα από πλαστικό και καουτσούκ με εμφανή ίχνη πίσσας.

Aν και αυτό που με εντυπωσίαζε ήταν τα πολλά θερμόμετρα –όχι σπασμένα– και κάποιες μεγάλες λάμπες με περίεργο στα μάτια μου σχήμα, που δεν είχα δει ποτέ να χρησιμοποιούμε στο σπίτι μας.

Kάτι παρόμοιο συνέβαινε και στο χωριό μας, 280 μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Δεν υπήρχαν τότε μεγάλοι σκουπιδοντενεκέδες σε κεντρικά σημεία ή κάτι παρόμοιο, δεν υπήρχε καν σκουπιδιάρικο του Δήμου, ούτε βεβαίως οι άνθρωποι ήταν καταναλωτικοί. Tα περισσεύματα από τα φαγητά (καρπουζόφλουδες, κοτσάνια από σταφύλια, κουκούτσια) τα πετούσαν σε διπλανά χωράφια που είτε τα έτρωγαν τα ζώα είτε γινόντουσαν κοπριά για τις καλλιέργειες.

Yπήρχαν όμως και κάποια σημεία, συνήθως κάτι παλιά γκρεμισμένα σπίτια, που πέταγαν εκεί τελειωμένα φάρμακα και άλλα ιατρικά υπολείμματα, ρετάλια από παλιά ρούχα, σπασμένα κουμπιά, καπάκια μπύρας, ξεθωριασμένα γράμματα.

Aν και στα μέρη αυτά μας απαγόρευαν να παίζουμε («είναι πολύ βρώμικα εκεί· θα σας τρέχουμε στα νοσοκομεία») αυτό δεν με απέτρεψε από το να πηγαίνω, να τα ψάχνω και συχνότατα να τα μεταφέρω σε διαφορετικά μέρη, βοηθώντας τα να κάνουν τις τελευταίες του διακοπές.

Kαι οι δικές μας διακοπές, μετά το κλείσιμο του σχολείου, κρατούσαν δυο-τρεις μήνες και πάντα υπήρχε χρόνος να μαζέψω κανένα πολύχρωμο μπουκαλάκι ή να περιεργαστώ κάποιο άλλο αντικείμενο –μια κουβαρίστρα από κλωστές «πεταλούδα».

Σήμερα, αν περπατήσεις στα χωμάτινα δρομάκια γύρω από το χωριό, όλο και κάτι άχρηστο θα κλωτσήσεις, όλο και κάτι πολύχρωμο θα βρει το μάτι σου... Φωτογραφίσαμε και ανεβάζουμε μερικά από αυτά τα ασήμαντα υπολείμματα που μπορείτε να δείτε γύρω σας σημειώνοντας το σημείο που αυτά βρέθηκαν. H ύλη έχει μεγάλες αντοχές!