7.0 Λαογραφικό μουσείο

To όραμα ενός ανθρώπου για περισυνέλεξη, διατήρηση, καταγραφή και παρουσίαση του ιστορικού και λαογραφικού υλικού του χωριού πήρε σάρκα και οστά, πάλι, μέσα από τον Σύλλογο, με τη δημιουργία ενός μικρού μουσείου. Η διάσωση της μνήμης και των στοιχείων της λαογραφικής κληρονομιάς του χωριού έδειχνε αναγκαία μέσα στην γρήγορη εξέλιξή του.

Την Κυριακή 5.04.1992, γίνεται συγκέντρωση του Δ.Σ. του Συλλόγου για τα τρέχοντα θέματα. Μέσα από τις σημειώσεις των πρακτικών μαθαίνουμε ότι τη συγκεκριμένη ημερομηνία γίνεται για πρώτη φορά επισήμως «συζήτηση για το ξεκίνημα του μικρού μουσείου του χωριού». Έτσι, η μικρή κουζίνα του παπαδικού αποτέλεσε την πρώτη αίθουσα που φιλοξένησε το μουσείο το καλοκαίρι του 1992.

Η προσπάθεια αυτή έγινε δεκτή με ενθουσιασμό και βοηθήθηκε με την ευγενή δωρεά του Προέδρου της Κοινότητας Φαλατάδου Λορέντζου Μυκονιάτη (αξίας 250.000 δρχ.). Mέσα στα πρώτα δύο χρόνια λειτουργίας του, το Μουσείο είχε τέτοια επιτυχία ώστε να μη χωράει πλέον στα μόλις 8 τετραγωνικά του. Έπρεπε να βρει καινούργιο μεγαλύτερο χώρο που θα μπορούσε να φιλοξενηθεί. Στο βιβλίο πρακτικών του Συλλόγου, στις 24.04.1994 διαβάζουμε: «Σήμερα συζητήσαμε σχετικά με την επισκευή της αίθουσας για το νέο μας Μουσείο και για την προσφορά του Φραγκίσκου γι' αυτό τον σκοπό. Αποδεχτήκαμε την προσφορά του, όπως κι εκείνη του Ανδρέα Πιπέρη για τα ηλεκτρικά, και γενικώς συζητήσαμε για το οικονομικό και πως θα έχουμε χρήματα γι' αυτό τον σκοπό». Με τα έσοδα του Μουσείου αγοράστηκαν αντικείμενα για τον εμπλουτισμό του (συλλεκτικά πιάτα, σαϊτα αργαλειού, παραδοσιακές στολές κ.λ.π.). Φωτοτυπήθηκαν άρθρα από περιοδικά και εφημερίδες επάνω στην Τήνο και το χωριό και αγοράστηκαν βιβλία ώστε να ξεκινήσει και τμήμα βιβλιοθήκης διευρύνοντας τον εκπαιδευτικό ρόλο του νέου Μουσείου.

Στις 4.08.1995 πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του νέου (μεγαλύτερου) Λαογραφικού Μουσείου της Βωλάξ. Η αίθουσα που στεγάζεται μέχρι σήμερα παραχωρήθηκε ευγενώς από τον π. Γεώργιο Ανδριώτη, και ήταν κατά το παρελθόν αποτέλεσε το κατώι της εκκλησίας, το οποίο ανακαινίστηκε εξολοκλήρου με έξοδα του Συλλόγου.

Σήμερα το μουσείο περιλαμβάνει παλιά και νεώτερα αντικείμενα που προέρχονται από το χωριό και τα οποία προσφέρθηκαν με πολλή προθυμία από τους κατοίκους. Παρουσιάζει ακόμη και άλλα εκθέματα όπως ρούχα, σκεύη ή έπιπλα από το υπόλοιπο νησί παραχωρημένα από ανθρώπους που εκτίμησαν την προσπάθεια να διατηρηθούν «στιγμές» από το παρελθόν και πολλοί τού εμπιστεύθηκαν την προστασία αντικειμένων και την ανάδειξή τους μέσα από το μουσείο.

Για την ιστορία, να πούμε ότι η ιδέα αυτού του μουσείου οδήγησε και άλλα χωριά να ακολουθήσουν, ενώ, μέσα στον μόλις δεύτερο λειτουργίας του, και για την ακρίβεια στο τρίμηνο που ήταν ανοιχτό (24.04 - 27.10.1997), απέφερε στον Σύλλογο 1.400.000 δρχ. από τα 5.200.000 δρχ. ετήσια έσοδά του (Δηλαδή το 40% των συνολικών εσόδων του) για να συνεχίσει τα έργα του μέσα στο χωριό!

Από την πρώτη μέρα λειτουργίας του υπήρξαν λευκώματα γενικών εντυπώσεων όπου ο επισκέπτης μπορούσε να γράψει εντυπώσεις, σκέψεις και προτάσεις. Φυλλομετρώντας τις εγγραφές του πρώτου λευκώματος (13;.08.1992 - 1.08.1995) βρίσκουμε 480 σχόλια, δηλαδή περισσότεροι από 2.500 επισκέπτες επισκέφτηκαν το πρώτο μικρό μουσείο. Ενώ, μόλις τον πρώτο μήνα λειτουργίας του νέου λαογραφικού (4.08.1995 - 9.09.1995) είχαμε 320 εγγραφές (βιβλίο Β' + μία εγγραφή βιβλίο Γ'), δηλαδή 1900 επισκέπτες! O μικρός αυτός χώρος αποτελεί πλέον κτήμα όλου του χωριού και συνεχίζει με τη λειτουργία του να το προβάλλει και να αποτελεί βασική πηγή οικονομικής βοήθειας για τις ανάγκες του Συλλόγου.