Στην αρχή δεν υπήρχε τίποτα• εμείς και τα παιχνίδια μας –και αυτά ήταν λιγότερα από μας... Η έλλειψη χώρου για παιχνίδι, δημιούργησε την αγάπη μας για «εξερευνήσεις» και μας οδήγησε στο πηγάδι και τα χωράφια. Καλοκαίρι με καλοκαίρι πέρναμε θάρρος, κάτι που μας οδήγησε στα βράχια και τις συστάδες τους –τα «όροι» όπως λέγαμε. Μεγαλώναμε, όμως, και μεγαλώναν και οι απαιτήσεις μας. Από την ηλικία της φαντασίας είχαμε φτάσει στην ανάγκη μας για ιδιωτικότητα. Τα βράχια ήταν το εξοχικό μας. Χρειαζόμασταν την πρώτη μας κατοικία!

Το παιχνίδι και η κίνηση αποτελεί ζωτική ανάγκη για κάθε νεαρή ζωή μέσα στη φύση. Το συναντάμε στα ζώα, που τρέχουν, πηδούν, παίζουν μεταξύ τους, με την μητέρα τους ή κυνηγώντας άλλα μικρότερα. Αυτή η φυσική ανάγκη δεν μπορεί να λείπει από τα παιδιά. Παιδί και παιχνίδι είναι δύο λέξεις που συνεπάγεται η μία την άλλη. Μέσα από το παιχνίδι, εδώ και χιλιάδες χρόνια, τα παιδιά σε όλο τον κόσμο ψυχαγωγούνται, αυτοδιαπαιδαγωγούνται, δοκιμάζουν και ασκούν τις δυνάμεις τους, ανταγωνίζονται σωστά με τα συνομήλικα τους, μαθαίνουν να πειθαρχούν στους κανόνες, φτιάχνουν χαρακτήρα, δημιουργούν προσωπικότητα, κοινωνικοποιούνται, ασκούν το σώμα και το πνεύμα τους, κρατώντας τα σε καλή φυσική κατάσταση.

Το παπαδικό
Η δεκαετία του '80, μας έφερε ως «δώρο» την λέσχη μας! [1] Μέχρι τότε δίναμε ραντεβού σε κάποια σπίτια και από εκεί αποφασίζαμε που και πως θα παίξουμε.

Aπό αριστερά: Γιώργος, Aντώνης, Aνδρέας, Δημήτρης

Παιδική χαρά δεν είχε δημιουργηθεί ακόμα και ο «ξεχασμένος» χώρος του παπαδικού σοβατίστηκε και φροντίστηκε από την αρχή. Ο –πάντα θετικός– π. Ανδριώτης, έδωσε την άδειά του και όλα τα παιδιά βρήκαμε τον χώρο μας! Εκεί, εμείς τα παιδιά, συναντιόμαστε, παίζαμε, χαιρόμαστε. Το παπαδικό έγινε η λέσχη μας, έγινε ο τόπος συνάντησης, το σήμα κατατεθέν της παρέας. Από πού να ξεκινήσω και που να τελειώσω. Αμέτρητες ιστορίες έχουν καταγραφεί μέσα (και γύρω) από το παπαδικό.

Ίσως ήταν, το σημαντικότερο μέρος του χωριού για όλους μας. Εκεί ακούσαμε την δική μας μουσική, εκεί τραγουδήσαμε, γελάσαμε, παίξαμε. Εκεί νευριάσαμε, τσακωθήκαμε• εκεί κάναμε ίντριγκες, είπαμε πολλά ψέματα και, εξίσου, πολλές αλήθειες. Εκεί μιλήσαμε για αγάπες, για έρωτες, για χωρισμούς. Αυτό ήταν το καταφύγιο των παιδικών και εφηβικών μας αναμνήσεων• εκεί καρδιοχτυπήσαμε, καπνίσαμε και μεθύσαμε (εντάξει, όχι όλοι...)

Στον συγκεκριμένο αυτόν χώρο ήρθε αυτό το δέσιμο και γίναμε όλοι μια παρέα. Μια δυνατή παρέα που δεν είχε να χωρίσει τίποτα και που μοιράστηκε τα πάντα. Αν ξεκινήσω να εξιστορώ δεν θα τελειώσουμε ποτέ. Μου αρκεί που τα θυμάμαι και ονειρεύομαι… Κάποιοι έφυγαν, κάποιοι ήρθανε, κάποιοι έμειναν... Υπήρχαν κάποια ηρωικά καλοκαίρια (κατά την δεκαετία του '90) που είχαμε αγγίξει τα καλοκαίρια, τα τριάντα παιδιά• αριθμός ασύλληπτος για τα δεδομένα του χωριού! 

Κάθε μέρα που περνά, γινόμαστε λιγότερο παιδιά και μειώνονται οι αναμνήσεις (πόσες από αυτές είναι γραμμένες μέσα στα βιβλία του παπαδικού ή χαραγμένες με σουγιαδάκι κάτω από το τραπέζι)... Και κάθε φορά που μπαίνω μέσα, ψάχνω όλα τα βιβλία από την αρχή, όλα τα επιτραπέζια ξανά και ξανά, απλώς για να ξυπνήσω μνήμες από το παρελθόν…

H ξύλινη ταμπέλα, αριστερά από την πόρτα, έγραφε «εντευκτήριο»· η λέξη «λέσχη» φάνταζε άσχημα δίπλα στην εκκλησία...

Τα βιβλία 
Έχουμε ήδη μιλήσει για τα επιτραπέζια και τα παιχνίδια με τα χαρτιά που παίζαμε. Ένας όμως διαφορετικός τρόπος για να περάσουμε την ώρα μας, ήταν τα βιβλία με τα «παιχνίδια της παρέας» (που παλιότερα τα έλεγαν «βιβλία συναναστροφών»). 
Τα παιχνίδια που περιελάμβαναν αυτά τα βιβλία (με την θρυλική κτητορική σφραγίδα «Σύλλογος Βωλάξ» που έβρισκες τυχαία μέσα στις σελίδες τους) είχαν τους χαρακτηριστικούς τίτλους «Ελάτε να παίξουμε» ή «Και τώρα παιχνίδι», και ήταν σχεδιασμένα για να παίζονται χωρίς να χρειάζεται να κινείται κανείς. Μην ξεχνάμε ότι τα μεσημέρια που μας απαγορευόταν να φωνάζουμε, γιατί οι συγχωριανοί μας ήθελαν και αυτοί να ξεκουραστούν. Τα παιχνίδια αυτά μπορούσαν να παιχτούν σε έναν εσωτερικό χώρο, και μέσα από τις σελίδες των βιβλίων είχαν επεξηγηθεί με ξεκάθαρο και ελκυστικό τρόπο, με εικονογραφήσεις και πρακτικές συμβουλές, προσφέροντάς μας αμέτρητες ιδέες για να εμπλουτίσουμε τον ελεύθερό μας χρόνο.

Τα χρόνια πέρασαν και τα περισσότερα βιβλία δεν υπάρχουν πια στο παπαδικό. Μερικά από εκείνα τα βιβλία-παιχνιδιών ήταν ήδη παλιά: από τα χρόνια μετά τον εμφύλιο μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του '60! Μέσα από τις σελίδες τους ανακάλυπτες την... Αμερική! Σε ένα από αυτά, για παράδειγμα, έβρισκες –σε δύο ολόκληρες σελίδες (!)– πως παίζεται η... κρεμάλα. [Και τώρα παιγνίδι, εκδ. Ζωής του Παιδιού 1963, σελ. 17] Το κείμενο, μάλιστα, τελείωνε και με tip: «Κάτι που χρειάζεται να προσέξουμε είναι πως οι λέξεις που θα διαλέγωμε δεν θα πρέπη να είναι ούτε πολύ απλές π.χ. Χαρά ή Καλός, αλλά ούτε και πολύ μεγάλες και σπάνιες. Λέξεις όπως Σπαθί, Βροχή, Καπνός κ.λ.π. είναι πιο κατάλληλες». Στα περιθώρια ενός άλλου βιβλίου κάποιο από τα παιδιά γράφει: «να βάλω Σιδηρόδρομος – 3 φορές επιτυχία»!

 

Στο ίδιο βιβλίο (σ. 85-87) διαβάζουμε τους κανόνες για το γνωστό «όνομα-ζώο-πράγμα» σε δύο παραλλαγές. Η εισαγωγή είναι αφοπλιστική: «Λίγα παιγνίδια συγκεντρώνουν τόσα προσόντα όσα αυτό: Έντονος συναγωνισμός - εγκυκλοπαιδικές γνώσεις - μεγάλη ποικιλία παραλλαγών που του δίνουν πάντα καινούργιο ενδιαφέρον, την δυνατότητα να παίζεται κι' από λίγα άτομα κι' από πολλά»... 

Τα ονόματα των παιδιών που αναφέρονται στα κείμενα του βιβλίου πιθανά δεν θα τα συναντήσετε ποτέ (Ρηνούλα, Ζαχαρούλα, Λιλή), ενώ τα αγόρια είναι γραμμένα, σχεδόν πάντα, με υποκοριστικά (Γιαννάκης, Γιωργάκης, Νικολάκης). Ανάμεσα στα κείμενα των παιχνιδιών υπάρχουν διάφορα σκίτσα από την ομάδα, από την εποχή που ήμασταν παιδιά. Σε κάποιο βιβλίο, είναι σκιτσαρισμένο με μπλε στυλό, ένα όμορφο ηλιοβασίλεμα σε θάλασσα, με δύο καϊκια με πανιά. Από κάτω, γράφει με μεγάλα γράμματα: «ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ '81»... Λίγες σελίδες πιο κάτω: «Με αγάπη Βάκης...». Συχνά έβρισκες και σχόλια επάνω στα προβλήματα του βιβλίου:

Κάποια από τα παιχνίδια είχαν μικρή διάρκεια αλλά έδειχναν πολύ διασκεδαστικά τις μεσημεριανές ώρες: «Με το ένα σου χέρι να τρίβεις το κεφάλι σου και με το άλλο να χτυπάς ελαφρά το στήθος σου. Όταν το κατορθώσεις άλλαξε χέρια». Άλλα πάλι, ήταν τραγικά κακά, και φαντάζομαι ότι υπήρχαν μόνο και μόνο για να μην ψεύδονται ώς προς τον υπέρτιτλό τους (π.χ. 300 παιχνίδια για παιδιά –άντε να γράψεις 300 παιχνίδια). Να ένα από αυτά: «Αρχίστε να γελάτε. Εκείνος που θα ανθέξει πιο πολύ στα γέλια κερδίζει το πρώτο βραβείο»! Κάποια άλλα πάλι, πριν τους κανονισμούς, προσπαθούν να ιντριγκάρουν τα παιδιά: «Εδώ θα φανείς τι αξίζεις!»... Τα μαθηματικής φύσεως δεν ξέρω γιατί, αλλά δεν τα παίζαμε ποτέ. Είτε ήταν «απλά»: «Πως θα κόψετε ένα κεφάλι τυρί σε οκτώ μέρη, κόβοντας το μόνο τρεις φορές με το μαχαίρι», είτε είχαν μια «σχολική» αύρα: «Γράψε έναν αριθμό και θα σου βρω πόσο χρονών είσαι (μετά τον αριθμό αρχίζουν τα πολλαπλασίασε ότι βρεις με το 50, αφαίρεσε 365, πρόσθεσε την ηλικία σου κ.λ.π». Πόσες φορές έβγαινε κάτι λάθος και ξαναρχίζαμε από την αρχή...

Το μυστήριο
Πολλά χρόνια πριν τις «ιστορίες μυστηρίου», παίζαμε κάποιες αντίστοιχες ιστορίες («Αστυνομικά» τα λέγαμε) που υπήρχαν στις σελίδες αυτών των βιβλίων. Σήμερα, οι ιστορίες μυστηρίου (Black Stories, στα αγγλικά) είναι ένα παιχνίδι ιδιαίτερα διασκεδαστικό αν προσπαθούν να τις λύσουν περισσότεροι φίλοι μαζί. Ένας παίκτης, ο Αφηγητής, παίρνει μια κάρτα από την τράπουλα, διαβάζει δυνατά μια ιστορία που φαίνεται λίγο περίεργη και πρέπει η υπόλοιποι παίκτες να καταλάβουν και να βρουν το ανέφικτο και το περίεργο της υπόθεσης. (Εννοείται ότι όποιος ξέρει την ιστορία ή γίνεται αφηγητής ή δεν παίζει). Με υπομονή, τύχη και σκέψη η παρέα στο τέλος θα βρει την λύση (ακόμη και αν στην πορεία βρίσκεται σε λάθος δρόμο από τις ερωτήσεις που θέτει)... Δείτε κάποια «αστυνομικά» της εποχής:

 

 

Το παιχνίδι είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να διασκεδάσει κανείς στον ελεύθερο χρόνο του. Με ένα καλό παιχνίδι τα παιδιά περνούν όμορφα, ανέμελα, δοκιμάζουν τις ικανότητές τους και απολαμβάνουν την συντροφιά των άλλων ανθρώπων.
Τα βιβλία αυτά μας προσέφεραν πραγματικά ατέλειωτες ώρες χαράς και διασκέδασης, και αυτό το κειμενάκι γράφτηκε σαν ένας μικρός φόρος τιμής για τις στιγμές εκείνες!

[1] Στο πέρασμα των χρόνων όλα τα πράγματα γίνονται πιο περίπλοκα. Θέματα που είναι λυμμένα από το παρελθόν, μέσα από μια απλότητα σχέσεων και επαφών, φαίνονται να είναι μπερδεμένα και σύνθετα στο παρόν. Πόσες φορές τα έχουμε πει όλα αυτά; Ποια είναι η στιγμή που αποφασίζεις πως δεν έχει σημασία πλέον να προσπαθείς; Πόσα παιδιά πρέπει να γεννηθούν για να τους δοθεί ένας χώρος για να παίζουν; Το πρόβλημα της μη ύπαρξης χώρων για παιγνίδι, έχει σαν αποτέλεσμα τα παιδιά να καθηλώνονται στο σπίτι, να μην κινούνται όσο θα ήθελαν ή θα έπρεπε, να γίνονται οκνηρά, μοναχικά και με προβλήματα κοινωνικότητας... Κι όμως, φέτος το καλοκαίρι –με την σύμφωνη γνώμη του πατέρα Νίκου– και την παρέμβαση του Συλλόγου, ο χώρος του παπαδικού επιτράπηκε να ξαναχρησιμοποιείται (πάντοτε με τον δέοντα σεβασμό) από τα παιδιά του χωριού! Ένα μικρό ευχαριστώ στον Σύλλογο και τον πατέρα Νίκο!

Για την μεταφορά: mix_09.2015