Υπάρχει μια ρήση που λέει: «Ο δρόμος για την κόλαση είναι οι καλές προθέσεις». Δυστυχώς, το νέο έργο του Συλλόγου στην περιοχή που καλούμε Άπλωμα ή του Βουράκ' η Πλάκα, κατέστρεψε βράχο (για την ακρίβεια ολοκλήρωσε την καταστροφή που είχε ξεκινήσει με την διάνοιξη του δρόμου), βράχο που εμείς ως παιδιά ονομάζαμε «θρόνο». Ο θρόνος ήταν ένας φυσικός πέτρινος «καναπές» που καθόσουν επάνω του και έβλεπες μακριά, από το Σκλαβοχωριό αριστερά μέχρι την Κολυμπήθρα και τον Άγιο Φύλακτο στο βάθος.

Έβλεπες πέρα από τις κορυφογραμμές ως τα βουνά της Άνδρου και άκουγες το πανηγύρι στο Αγάπη το Πάσχα ή τους πυροβολισμούς των κυνηγών το Σεπτέμβριο πίσω από τον Άη-Γιάννη του Φαλατάδου. Και αυτά ήταν τα κοντινά... Αν σήκωνες το κεφάλι επάνω, όταν ο ήλιος είχε δύσει, έβλεπες με θαυμασμό και έκπληξη όλο τον ουράνιο θόλο με τη Μεγάλη Άρκτο και τους υπόλοιπους αστερισμούς. Κάποια καλοκαίρια, μάλιστα, αν είχες τύχη και βρισκόσουν στον θρόνο, μπορούσες να δεις βροχές από διάττοντες αστέρες που έσχιζαν τους ουρανούς του πλανήτη... Εμείς, όλοι μαζί, μαζευόμαστε πολύ συχνά και διαχωρίζαμε τα πεφταστέρια από τα κινούμενα φώτα των αεροπλάνων, ή λέγαμε περίεργες ιστορίες και παραμύθια, τυλιγμένοι με κουβέρτες και ξαπλωμένοι στη πλακούρα...

Ο βράχος αυτός, λοιπόν, μας έκανε να αισθανόμαστε ως μικροί θεοί που κάθονται στον θρόνο τους και παρακολουθούν, εποπτεύουν και ελέγχουν τις πράξεις των ανθρώπων και τα έργα της φύσης...

Στις 29 Ιουλίου του 1995, στον ίδιο αυτό χώρο, περπάτησε ο... θεός Διόνυσος, σε μια αξέχαστη παράσταση: στις Βάκχες του Ευριπίδη, το μοναδικό έργο της αρχαιότητας, όπου ο Διόνυσος πρωταγωνιστεί ως ανθρωποποιημένος θεός!

Το σεληνιακό τοπίο του χωριού διάλεξε ο σκηνοθέτης Νίκος Παροίκος, ψυχή του οργανισμού «Θεατρική Έξοδος Αιγαίου», για να παρουσιάσει την αξέχαστη αυτή παράσταση. H Έξοδος Αιγαίου είναι μια πολιτισμική κίνηση που έχει κέντρο αναφοράς το Αιγαίο και τον Ελληνικό πολιτισμό. Δημιουργήθηκε το 1979 από το Νίκο Παροίκο και δραστηριοποιείται σε όλους τους τομείς της τέχνης και του πολιτισμού με βασικό, όμως, άξονα δράσης το θέατρο. Πυρήνας της φιλοσοφίας της είναι η «έξοδος» της τέχνης στη φύση, η αξιοποίηση της λαϊκής παράδοσης, η ευαισθητοποίηση των απλών ανθρώπων σε θέματα πολιτισμού και η ένταξή τους στα πολύτροπα δρώμενα της ζωής και της τέχνης. Η «έξοδος» στο αρχαίο ελληνικό δράμα είναι το τελευταίο μέρος της θεατρικής πράξης, όπου συντελείται η κάθαρση, η λύτρωση και η πνευματική ανάταση.

Η Θεατρική Έξοδος Αιγαίου έχει παρουσιάσει μέχρι σήμερα εκατοντάδες θεατρικές παραστάσεις και ποικίλα πνευματικά και καλλιτεχνικά δρώμενα στα νησιά, νησίδες και βραχονησίδες του Αιγαίου καθώς και στις άλλες περιοχές της Ελλάδας. Και όπως λέει το βιογραφικό της δράσης: 900.000 ναυτικά μίλια σε περιοδείες! Εκείνη τη χρονιά (1995), η τραγωδία Βάκχαι παρουσιάσθηκε στα βουνά του Κιθαιρώνα όπου εκτιλίσσεται το έργο (28.05), στην Κέρκυρα, το νησί των Φαιάκων (20+21.07) και στο ιδιαίτερο τοπίο της Βωλάξ, στην Τήνο, ανάμεσα –και επάνω– στα βράχια.

Οι Βάκχες είναι τραγωδία του Ευριπίδη. Γράφτηκε περίπου το 407 π.Χ., όταν ο ποιητής βρισκόταν στην Πέλλα της Μακεδονίας, στην αυλή του βασιλιά Αρχέλαου, και σκηνοθετήθηκε από το γιο του το 405 π.Χ. στην Αθήνα. Μια τραγωδία που διδάχθηκε (παίχτηκε) μετά τον θάνατο του δημιουργού της, του Ευριπίδη. Το έργο αυτό έχει γνήσια Διονυσιακή υπόθεση: εξιστορεί δηλαδή την έλευση του Βάκχου (Διονύσου) στην Θήβα κατά την οποία ο Πενθέας φονεύεται από την μητέρα του Αγαύη, γιατί δεν δέχεται τη λατρεία του νέου θεού. 

Δεν υπάρχει πρόσωπο στο έργο που δεν θα μεταμορφωθεί, ο ίδιος ο θεός μεταμορφώνεται από ζώο σε θνητό, ο Πενθέας από βασιλιάς γίνεται μαινάδα (νύμφη), αδύναμο παιδί, ελάφι σφάγιο. Όλα και όλοι μεταμορφώνονται, μέσα στο βραχώδες τοπίο του χωριού, οδηγώντας μας σε μια έξοδο: Έξοδος πνευματική, κοινωνική, πολιτισμική. Έξοδος της ανθρώπινης δημιουργίας, έξοδος των πανανθρώπινων και πανάρχαιων αξιών.

Η ιστορία του έργου

Ο Διόνυσος, γιος του Δία, φτάνει στη Θήβα για να επιβάλει τη λατρεία του. Στη Θήβα βασιλεύει ο εγγονός του Κάδμου, ο νεαρός Πενθέας, ο οποίος επεμβαίνει και απαγορεύει την συμμετοχή των Θηβαίων, μεταξύ των οποίων βρίσκονται ο Κάδμος και ο μάντης Τειρεσίας, στα θρησκευτικά μυστήρια του Διονύσου. Ο Πενθέας, στρέφεται ενάντια στις Μαινάδες και τις γυναίκες της Λυδίας που είναι αφοσιωμένες στην λατρεία του θεού, και τις φυλακίζει στον Κιθαιρώνα. Μεταμορφώνεται ο ίδιος, κάποια στιγμή, σε Μαινάδα και μπαίνει ανάμεσά τους για να βάλει μια τάξη με την νέα θρησκεία που απειλεί την πόλη του. Όμως, οι υπόλοιπες Μαινάδες, με πρώτη τη μητέρα του Αγαύη, τον κατακρεουργούν. Η Αγαύη επιστρέφει θριαμβευτικά με το κεφάλι του αλλά ο Κάδμος την κάνει να συνειδητοποιήσει τι έπραξε... Τέλος, εμφανίζεται ο ίδιος ο Διόνυσος, με την θεϊκή του όψη, και αποκαλύπτει το νόημα των πράξεών του. Θέλησε να τιμωρήσει όσους είχαν αρνηθεί να τον αναγνωρίσουν ως θεό. Όλοι θα πληρώσουν το σφάλμα τους. Η Αγαύη και οι υπόλοιπες, που σκότωσαν τον βασιλιά, με την εξορία που τις περιμένει, και ο Κάδμος, θα υποφέρει πολλά, αλλά στο τέλος θα μεταμορφωθεί σε φίδι και θα βρει την γαλήνη.

Στα πρακτικά του απολογισμού των δραστηριοτήτων του Συλλόγου, κατά το 1995, διαβάζουμε τα εξής: «Μιας και μιλάμε για εκπολιτιστικό έργο, ένα σημαντικό γεγονός, πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι στο χωριό μας. Ένα γεγονός που έγινε αφορμή να έλθει πλήθος κόσμου και να ζήσει μέσα στο καταπληκτικό τοπίο μας, που εκείνες τις ώρες είχε πάρει, θαρρείς, υπερκόσμιες διαστάσεις. Μιλάμε για την παράσταση των Βάκχων του Ευριπίδη από την θεατρική ομάδα "Έξοδος Αιγαίου" του Νίκου Παροίκα και με έναν καταπληκτικό Διόνυσο, τον Τηνιακό Ιωσήφ Λιζάρδη. Ευχόμαστε στο μέλλον κι άλλες εκδηλώσεις τέτοιου περιεχομένου να έχουν, σαν χώρο, το χωριό μας. Βέβαια, εδώ θέλω να εκφράσω ένα προσωπικό μου παράπονο: Το ότι δηλαδή, ο Σύλλογός μας δεν συμμετείχε καθόλου, έστω και με ένα συμβολικό ποσό, στα έξοδα αυτής της παράστασης, έτσι ώστε να φανεί και αυτός σαν συνδιοργανωτής της σημαντικής αυτής πολιτιστικής εκδήλωσης. Πρέπει πάντα να επιβραβεύουμε αυτούς που "διαφημίζουν" με τον πιο ευγενή τρόπο –τον πολιτισμό– το χωριό μας...» 

Με την ελπίδα, λοιπόν, να ξαναδούμε τόσο αξιόλογες παραστάσεις στη Βωλάξ, σας θυμίζουμε με μια σειρά φωτογραφιών (του αδ. Γεώργιου Bίδου) το γεγονός αυτό. Και να θυμάστε ότι, αν δείτε κάποιο φίδι στην περιοχή, μην τρομάξετε: θα είναι ο Κάδμος που γυρνάει μέσα στα βράχια για να βρει γαλήνη.

Πηγή πληροφοριών υπήρξαν:
Τηνιακή Φωνή #77/78, Ιούνιος/Ιούλιος 1995, www.aegean-exodus.gr, el.wikipedia.org

Για την μεταφορά: mix 09/2015