Διαβάζουμε στα βιβλία ότι το χωριό δημιουργήθηκε τον μεσαίωνα. Θα προσπαθήσουμε λοιπόν, να μεταφερθούμε –νοερώς έστω– σε ένα μεσαιωνικό χωριό που γιορτάζει το πανηγύρι του. Ας ονομάσουμε το χωριό Βωλάξ, και το πανηγύρι αυτό της Καλαμάν. Κάθε ομοιότητα με πρόσωπα και καταστάσεις ούτε τυχαία είναι ούτε συμπτωματική.

Eίναι Τετάρτη του Πάσχα. Το χωριό σκέφτεται πιο έντονα το αυριανό πανηγύρι. Μια γυναίκα μεταφέρει στο Παπαδικό τα δώρα που θα κληρωθούν στο πανηγύρι. Οι υπόλοιπες κυρίες του Συλλόγου συζητούν για την οργάνωση και τα φαγητά...

Οι σιδηρουργοί και οι χαλκιάδες του νησιού δουλεύουν πυρετωδώς από τις αρχές του έτους, για την δημιουργία οβελιστηρίων κατά την περίοδο του Πάσχα. Για τις ανάγκες του Συλλόγου έχουν ζητηθεί 15 σούβλες για το πανηγύρι...

Το Δ.Σ. του Συλλόγου ξεκινάει με χαρά να κατευθύνεται προς την Καλαμάν. Οι άντρες πρέπει να ανοίξουν τους λάκκους για να ετοιμάσουν τα κάρβουνα και οι γυναίκες να στολίσουν το ξωκλήσι. Τα παιδιά παίζουν μπιρίμπα, πίσω στο χωριό.

Το Πάσχα είναι μία περίοδος νηστείας για όλους τους χριστιανούς, γι' αυτό και όλοι περιμένουν το πανηγύρι με μεγάλη χαρά! Στον κεντρικό φούρνο του χωριού οι νοικοκυρές καθαρίζουν πατάτες και ετοιμάζουνμαγειρίτσα.

Πέμπτη πρωί-πρωί: Οι μεγάλοι δείχνουν στα παιδιά το γρήγορο μονοπάτι για να μεταφέρουν τα απαραίτητα πράγματα: λαμπριάτικα τσουρέκια, νερό, κουβέρτες και τόσα άλλα καλούδια για το πανηγύρι της Καλαμάν.

Οι γονείς των παιδιών τονίζουν με σοβαρότητα να πηγαίνουν μόνο μέσα από το κεντρικό μονοπάτι και να προσέχουν τα φίδια. Τους δίνουν μαγκούρες και καλάμια για να προστατευτούν, λέγοντάς τους τρομακτικές ιστορίες...

Οι πρώτοι χωρικοί μετακινούνται στον χώρο της εκκλησίας, ενώ η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Τήνου μας τίμησε με την παρουσία της φέρνοντας «ζωντανά» για να τα προσφέρει στην κλήρωση! Οι ετοιμασίες συνεχίζονται...

Η εικόνα της Παναγίας της Καλαμάν καθαρίζεται με απλό όξινο ανθρακικό αμμώνιο σε μορφή κομπρέσας, από τις κυρίες του χωριού, εμφανίζοντας μια άλλη, διαφορετική εικόνα, από την γνωστή που ξέρουμε μέχρι τότε...

Οι πρώτοι ταξιδιώτες έρχονται με κάθε δυνατό μέσο. Κάποιοι φέρνουν μαζί τους και τα κατοικίδια ζώα τους, επειδή δεν μπορούν να τα αποχωριστούν. Εδώ, ο ζωγράφος του έργου απεικονίζει με ακρίβεια τα «πέτρινα» μονοπάτια.

Και ενώ ο κόσμος καταφθάνει, οι πιο πιστοί βρίσκονται ήδη μέσα στην εκκλησία, αφού, η θεία λειτουργία έχει ήδη ξεκινήσει. Ευτυχώς, το ξωκλήσι είναι μικρό και δικαιολογείται το 90% που είναι έξω και ασχολείται με αλλότρια...

Ο επί σειρά ετών πρόεδρος του Συλλόγου δίνει το καλό παράδειγμα: ανακατεύει την μαγειρίτσα και καλεί όλους να πλησιάσουν («μην ντρέπεστε!») Η σύζυγός του κερνάει όποιον βρει μπροστά της πασχαλινά κουλουράκια!

Πραγματική πανηγυρική ατμόσφαιρα: Άλλοι συζητούν, κάποιοι χορεύουν, τα παιδιά ψάχνουν τους γονείς τους. Το κρασί (προσφορά του Συλλόγου) και το ρακί ρέουν άφθονα ικανοποιώντας και τους πλέον απαιτητικούς συμμετέχοντες!

Ο αρχιμουσικός με το λαούτο του παίζει με κέφι, ώσπου σε λίγο, μια νηστική αρκούδα από γειτονικό χωριό σηκώνεται να χορέψει... Τι συγκινήσεις! Μπράβο σου κυρ πρόεδρε! (σσ. H διατροφή των αρκούδων εκείνα τα χρόνια ήταν άθλια...)

Εδώ βλέπουμε τους βοηθούς οργανοπαίχτες. Είναι απαραίτητοι ώστε η μουσική να ακούγεται δυνατά και να καλεί τον κόσμο. Αν, μάλιστα, μπορεί ν' ακούγεται στα γειτονικά χωριά (για την «απαραίτητη» κόντρα) όλα είναι τέλεια...

Πρώτος και επίτιμος καλεσμένος είναι ο ιερέας της ενορίας του χωριού. Του δίνεται το ελεύθερο να δοκιμάσει πρώτος το κρασί του χωριού και να συνομιλήσει με όλους αυτούς που δεν παρακολούθησαν τη θεία λειτουργία.

Τα νέα –μόνιμα– ξύλινα τραπέζια στον περίβολο της εκκλησίας έχουν κάνει θραύση: το φαγητό πάει κι έρχεται ενώ το κρασί ρέει άφθονο. Ο κόσμος τσουγκρίζει τα ποτήρια του και το νηστικό αρκούδι συνεχίζει να χορεύει.

Τα πασχαλινά «τριμπόνια» έδωσαν πάλι βροντερό παρών στο πανηγύρι της Καλαμάν, ενώ ο κόσμος δείχνει χαλαρός και χαρούμενος: τα παιδιά αστειεύονται και παίζουν ενώ άλλοι συνεχίζουν να τρώνε (πλην της αρκούδας...)

Ο χορός καλά κρατεί! Ο αρχιμουσικός σηκώνεται όρθιος ώστε να ξεσηκώσει και τους τελευταίους που δειλιάζουν (ή δεν μπορούν από το μεγάλο φαγοπότι) να σηκωθούν και να χορέψουν έναν αιγαιοπελαγίτικο Συρτό...

Ο Μπάλλος χορεύεται μετά το Συρτό ως συνέχεια του. Ο κύκλος με τους πολλούς χορευτές υποχωρεί και ένα μόνο ζευγάρι συνεχίζει το χορό, επιδεικνύοντας την επιδεξιότητα του αλλά και την κομψότητα και την ομορφιά της χορεύτριας. )

Όποιος έχει χρήματα τα επενδύει: αγοράζει λαχνούς και κάθε λαχνός κερδίζει! Κάποτε, μια κυρία ενθουσιάστηκε τόσο με ένα δώρο που κέρδισε, ώστε στο τέλος έπεσε λιπόθυμη. Αξέχαστες αυτές οι εποχές!

Μια κυρία γυρίζει χαρούμενη στο συγγενικό της τραπέζι: έχει κερδίσει δύο σπάνιες πετσέτες, από την μακρινή Κίνα, για την κουζίνα της! Οι υπόλοιποι συνεχίζουν το φαγοπότι ενώ, η αρκούδα αποκαμωμένη έγειρε να ξαποστάσει.

Και όπως πάντα, 5-6 (αρκετές ώρες μετά τη λήξη του πανηγυριού) συνεχίζουν μόνοι τους να χορεύουν, μακρινούς χορούς της Χώρας: Πάσο ντόμπλε, Τζάϊβ και λάτιν, ενώ, το streetdance ανακαλύφθηκε όταν φτιάχθηκαν οι δρόμοι στο χωριό...