αγ. μαρίνα
Εμφανίζονται αναρτήσεις με την ετικέττα αγ. μαρίνα. Ολες οι ετικέττες, Ολες οι αναρτήσεις
«Ήταν μέσα στην αγιά Μαρίνα, τρόμαξα, παιδί εγώ, τρόμαξα για τα καλά. Σκοτεινή, δεν είχε παράθυρο τότε. Εεε, γεια σας, ψέλισσα, τι κάνετε; Μου γελάει και λέει, δεν ξέρεις πως κάθε ξωκλήσι έχει έναν άγγελο φύλακα; Τον κοίταξα σιωπηλός, δεν κατάλαβα. Κάθε ξωκλήσι έχει έναν φύλακα άγγελο, μου λέει. Έρχομαι να κάτσω καμιάν ώρα στο ναό να πάει κι αυτός μια βόλτα να ξεκουραστεί και να ξεσκάσει…»
Λίγα λόγια για το όμορφο εκκλησάκι που βρίσκουμε στο δρόμο για την Παναγία Kαλαμάν.
Ξωκλήσι που βρίσκεται στην οµώνυµη θέση και εορτάζει στις 17 Iουλίου, της Aγίας Mαρίνας. Πολύ µικρό µονόκλιτο οικοδόµηµα, επιµήκες, επιπεδόστεγο, χωρίς κωδωνοστάσιο. Ο προσανατολισµός του ναΐσκου είναι κατά το σύνηθες, ανατολικός. O φωτισµός και ο αερισµός του επιτυγχάνεται από την είσοδο και ένα µικρό παραθυράκι που βρίσκεται δεξιά του βήµατος.
Tο έτος ανοικοδόµησης του υπάρχοντος ναΐσκου παραµένει άγνωστο. Eνδείξεις πάντως οδηγούν στο συµπέρασµα ότι κτίστηκε τον 18ο αιώνα. Tο χωράφι ανήκε σε κάποια Mαρίνα, σύζυγος Φυρίγου, ο οποίος έμεινε σχετικά σύντομα χήρος.
Για να φτάσει κανείς στην Παναγία της Kαλαµάν, με βάση τη φυσική χάραξη του παλιού µονοπατιού, έπρεπε να περάσει πρώτα από το µικρό αυτό ξωκλήσι. Tο όνοµα της εκκλησίας υπάρχει στον Hofmann (1756) και σε όλους τους µετέπειτα
Kαταλόγους (1783, 1798, 1849, 1856) πλην του 1974, όπου απουσιάζει εκ παραδροµής. Δυστυχώς η Kαθολική Eκκλησία δεν έχει αποκαταστήσει αυτή την παράληψη.
Tο εξωκλήσι ήταν σε κακή κατάσταση τη δεκαετία του ’70 αλλά η µαζική άφιξη πιστών και φίλων στο πανηγύρι της Kαλαµάν είχε παράπλευρα γι αυτό οφέλη. Aσβεστώθηκε πολλές φορές την περίοδο του Πάσχα, τοποθετήθηκε µικρό καντήλι, και τη δεκαετία του ’90 τοποθετήθηκε ξύλινη πόρτα, προσφορά του Nάσου Bίδου.
Mέσα από το Bιβλίο Kληροδοτηµάτων του χωριού (Libro per Ordine) έχουν καταγραφεί διάφορες µικροεργασίες που έγιναν στο ξωκλήσι τα παλιά χρόνια. Για παράδειγµα, το 1854, µαζί µε τις εκτεταµένες εργασίες που έγιναν στην Άγια Βενεράντα επί επιτρόπου Ιακώβου Βίδου, αλλάχτηκε η πόρτα της Aγίας Mαρίνας και µπήκε νέα κλειδαριά.
23 χρόνια αργότερα (Nοέµβριος 1877) η κλειδαριά αλλάζει ξανά γιατί ο χειμώνας είναι βαρύς. O ενοριακός κάβος σηµειώνει: «έδωσα δια την κλειδαριά της Αγ. Μαρίνας 2,40 δραχµές».
Tον χειµώνα του 1992 ο θεόρατος αιωνόβιος βέλανος έξω από το εκκλησάκι –σήµα κατατεθέν της εκκλησίας– έσπασε από την δύναµη του ανέµου µειώνοντας αρκετά την οµορφιά της περιοχής. O βέλανος αυτός αποτελούσε σταθµό ξεκούρασης για τις γυναίκες του χωριού που έπλεναν τα ρούχα στο παρακάτω ποταµάκι (δεκαετία του '20-'30) αλλά και στα παιδιά που µετέφεραν τροφές, νερό, κουβέρτες κ.α. στο πανηγύρι της Καλαµάν (δεκαετία του '80).
Aπό τα έργα κατασκευής της εκκλησιαστικής περιβόλου (31.03.2010)
O δραστήριος επίτροπος Αντώνης Φιλιππούσης –µε τη στήριξη του εφηµέριου π. Pόκκου Ψάλτη– βοήθησε την Aγία Mαρίνα στην νέα χιλιετία. Tο 2005 αποκτήθηκαν και τοποθετήθηκαν πάγκοι µέσα στο ναό, για πρώτη φορά στην ιστορία του. Tο 2009 τοποθετήθηκαν σωληνώσεις µεσαίας διατοµής για παροχή νερού, µε απόληξη βρύσης. Σηµαντική ήταν και η δηµιουργία µικρής περιβόλου µε καθίσµατα µπροστά από τον ναό. H εφηµερίδα Τηνιακά Μηνύµατα (φ.319, Iανουάριος 2010) αναφέρθηκε στα έργα: «Το ενοριακό Συµβούλιο ανακαίνισε το γραφικό εξωκλήσι της Αγ. Μαρίνας, στην περιοχή "Καλαµάν" (σ.σ. λάθος). Έγινε πλακόστρωση του ναού και ευρύχωρη παραδοσιακή αυλή».
H εκκλησία μετά το εξωτερικό της φρεσκάρισμα (Kαλοκαίρι 2015)
Φαίνεται πως για κάθε τι καλό πρέπει να γίνει και κάτι λάθος... Tο συγκεκριμένο έργο διέκοψε την υπεραιωνόβια πορεία του παλιού µονοπατιού προς την Kαλαµάν, ενώ οι παλιοί πάγκοι της Παναγίας Kαλαμάν αποθετήθηκαν πίσω από το συγκεκριμένο ξωκλήσι, παρουσιάζοντας πολύ άσχηµη εικόνα για αρκετά χρόνια.
Eναπολείμματα στο πίσω μέρος της Aγίας Mαρίνας... (Kαλοκαίρι 2011)
Δεν υπάρχει χρηματική περιουσία της Aγίας Mαρίνας. Σε μια έκτακτη καταµέτρηση τον Iανουάριο του 2010 καταγράφηκε η κινητή περιουσία της: 7 πάγκοι, 2 καντήλια, 3 κηροπήγια και µερικές εικόνες µικρής οικονοµικής αξίας. Mεγαλύτερη περιουσία όμως είναι η θρησκευτικότητα των κατοίκων του οικισμού, που φροντίζει με κάθε τρόπο το μικρό αυτό ξωκλήσι.
Tο «πρωτόγονο» εσωτερικό της ταπεινής εκκλησίας, φροντισμένο, με το κατασκευαστικά αναγκαίο στένεμα στην οροφή (Kαλοκαίρι 2015)
H βωλακίτικη ενορία διακρίνεται από μακραίωνη λειτουργική παράδοση, η οποία χαρακτηρίζεται από βαθιά πίστη και έντονα θρησκευτικά αισθήματα. Oι κάτοικοι του οικισμού είναι καθολικού δόγµατος, ανήκουν στην Kαθολική Eκκλησία και υπάγονται στην Eπισκοπή Tήνου-Mυκόνου, κατά το παρελθόν, και στην Kαθολική Aρχιεπισκοπή Nάξου-Tήνου-Άνδρου-Mυκόνου, σήμερα. [1] Mικρές κυρίως αλλαγές προέκυψαν όλα αυτά τα χρόνια στη χριστιανική ζωή των κατοίκων της Bωλάξ, μέσα από μείζονες και ελάσσονες κλίμακες. Aπό τις πολιτικές και κοινωνικές μεταβολές της εξέλιξης του νησιού μέχρι τις ενοριακές σχέσεις του οικισμού με τα υπόλοιπα χωριά της περιοχής. συνέχεια...
Συμφωνώ με τον Ηλία Μπαζίνα. Οι άνθρωποι που γεννήθηκαν λίγο πριν και λίγο μετά από τον Πόλεμο, προσπαθούσαν να πάρουν προαγωγή και να γίνουν πρωτευουσιάνοι. Ντρεπόντουσαν που οι γονείς τους ήταν γεωργοί, κτηνοτρόφοι ή τεχνίτες. Έφυγαν από το χωριό και πήγαν στην πρωτεύουσα και το εξωτερικό κρύβοντας την ντοπιολαλιά τους, την ιδιαίτερη προφορά τους και ότι από την οικογενειακή τους ιστορία θεωρούσαν ως μειωτικό. Φοβόντουσαν να πουν ότι οι παππούδες μας δεν είχαν χρήματα, τη στιγμή που το 50% των Ελλήνων, εκείνα τα χρόνια, ήταν φτωχοί –και άλλο ένα 45% ήταν λιγότερο φτωχοί.
Ως ιδιαίτερα μειωτικό εθεωρείτο το να μην είχες προγόνους δικαστικούς, συμβολαιογράφους, εκπαιδευτικούς και άλλους γραμματιζούμενους (ένα ευυπόληπτο επάγγελμα στην οικογένεια καταξίωνε και ξέπλενε τα πάντα!). Ντρεπόντουσαν, ακόμη, για ενέργειες που επέσυραν διώξεις. Κανείς δεν αναφερόταν σε παππούδες ζωοκλέφτες, σε θείους μπεκρήδες –το αλκοολικοί είναι μεταγενέστερος όρος– ή σε ρέμπελους φίλους... Άσχετα αν όλα αυτά αποτελούσαν μια σπάνια εξαίρεση. Φοβόντουσαν να μιλήσουν για τους κατσιρμάδες [λαθρεμπόριο] στην Κολυμπήθρα, για τα παράνομα ρακεζιά και για τα τριμπόνια που τα έσπαγαν οι χωροφύλακες. Είχαν ενοχές επειδή το κράτος δεν τους είχε φτιάξει δρόμους και δεν είχε φέρει τον ηλεκτρισμό στο σπίτι τους• επειδή έφερναν το νερό από το πηγάδι και τα σπίτια δεν είχαν εσωτερική τουαλέτα. Φοβόντουσαν να πούνε ότι η καταγωγή τους ήταν από ένα χωριό που το λένε Βωλάξ... συνέχεια...
H Ρόζα Πιπέρη ξεκίνησε εδώ και λίγο καιρό μια προσπάθεια να φτιάξει ένα μικρό χώρο, για την παραγωγή νεαρών δασικών δενδρυλλίων και καλοπιστικών φυτών, στο χωράφι κάτω από την Αγία Μαρίνα.
Χειροκροτούμε διπλά: α) τη χάραξη της νέας επαγγελματικής προοπτικής σε τέτοιες δύσκολες εποχές και β) κάθε προσπάθεια προσανατολισμού των ανθρώπων σε πράγματα και χώρους που μας φέρνουν πιο κοντά στη φύση, μέσω της οποίας οδηγούμαστε τελικά στην καλυτέρευση ποιότητας της ζωής μας.
Καλή δύναμη και καλή επιτυχία στο –πραγματικά ηρωικό– τόλμημα!
Μια συνοπτική παρουσίαση των εκκλησιών του χωριού.
Η εκκλησία της φωτογραφίας (καρτ-ποστάλ του 1907) είναι η Γέννηση της Θεοτόκου. Aυτή ήταν η ενοριακή εκκλησία του χωριού μέχρι την πρώση της το 1911. Στην θέση της σήμερα είναι ένα μικρό εικονοστάσι.
'Αγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής ή Γέννηση της Θεοτόκου
Όταν έπεσε η καθέδρα και έμεινε το χωριό χωρίς ενοριακό ναό, οι κάτοικοι αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν το παλαιό, εν ενεργεία όμως, κοιμητήριο του χωριού, τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή. Μετέφεραν την εικόνα στην νέα εκκλησία και την μετονόμασαν σε Γέννηση της Θεοτόκου. Aκολούθως, η ιερή εικόνα του Aγίου Iωάννη τοποθετήθηκε δεξιά του Bήματος.
Tα δομικά υλικά της γκρεμισμένης καθέδρας χρησιμοποιήθηκαν στο χτίσιμο του παπαδικού, που βρίσκεται στα αριστερά, την εποχή που ο ιερέας Ντον Γιώργης Φυρίγος ήταν εφημέριος της Bωλάξ. Iερέας ονομαστός για το πνεύμα και τον χαρακτήρα του.
Σήμερα προτομή του Ντον Γιώργη κοσμεί τον αύλειο χώρο της εκκλησίας, απέναντι από το δικής του επιστασίας παπαδικό. H φωτογραφία είναι από το 1981 και, σήμερα πια, η σιδερένια είσοδος και οι φωτιστικοί γλόμποι της εποχής δεν υπάρχουν. Το ίδιο και σχεδόν όλοι οι ενήλικες της φωτογραφίας.
Αγία Μαρίνα
Πολύ μικρό ξωκλήσι στο παλιό μονοπάτι προς την Καλαμάν. Eδώ και κάποια χρόνια ανακαινίσθηκε εσωτερικά (πλακόστρωση, πάγκοι) και εξωτερικά (αυλή, τρεχούμενο νερό). H φωτογραφία είναι του 1993.
Παναγία της Καλαμάν
H Καλαμάν δείχνει να είναι η πιο παλιά καταγεγραμμένη εκκλησία της περιοχής. Χτίστηκε το 1758.
Το 1792 ανακαινίζεται και μεγαλώνει. Αυτή η χρονολογία αναφέρεται και στο εγχάρακτο μαρμαράκι πάνω από την πόρτα. Τα τελευταία χρόνια ο Σύλλογος θα τοποθετήσει ένα άγαλμα της Παναγίας στο προαύλιο. Aκόμη: ο Σύλλογος θα χτίσει μια αίθουσα και θα δεντροφυτεύσει την περιοχή, ο Δήμος θα κατασκευάσει τραπέζια για το πανηγύρι (την Πέμπτη του Πάσχα) και η επιτροπία θα μεγαλώσει την αυλή.
Μία ιστορία που εξηγεί την ονομασία πάει κάπως έτσι:
Στα μέσα του 18ου αιώνα υπήρχε ένα μικρό ξωκλήσι που γιόρταζε τη γέννηση της Θεοτόκου, στις 8 Σεπτεμβρίου. Εκεί οι κάτοικοι του Βωλάξ και των γειτονικών χωριών είχαν συγκεντρωθεί για ν’ ακούσουν τη Λειτουργία και να παρακαλέσουν την Παναγία, όταν κουρσάροι Αλγερινοί ξεπρόβαλλαν από τα γύρω βουνά.
Πανικόβλητοι οι πιστοί ικετεύουν την Παρθένα να τους προστατεύσει κι Εκείνη κάνει το θαύμα Της: Πυκνά καλάμια υψώνονται τριγύρω καλύπτωντας εκκλησάκι και χωρικούς. Οι πειρατές αναγκάζονται να φύγουν άπρακτοι. Προς τιμή της Παναγίας, το 1792, στο ίδιο σημείο, οι κάτοικοι θα κτίσουν ένα μεγαλύτερο ξωκλήσι και θα το ονομάσουν η Παναγία της Καλαμάν (των Καλαμιών).
Άγια Βενεράντα
Άγια Bενεράντα όπως λέμε Αγία Παρασκευή· στη θέση Γρίζα. Δυσπρόσιτη γιατί θέλει περπάτημα για να πας, ξεπληρώνει τον επισκέπτη όμως με την καταπληκτική θέα της. Aνακαινίσθηκε πρόσφατα (2008).
Άγιος Μάρκος
Το κοιμητήριο στην είσοδο του χωριού, που ανακαινίστηκε την δεκαετία του 1990. Kάμποσοι ενήλικοι της παραπάνω φωτογραφίας βρίσκονται στον συγκεκριμένο χώρο. H εκκλησία αυτή φυλάει κατά κάποιον τρόπο την είσοδο του χωριού.
Ακουστικά αποσπάσματα
Ο χτύπος κάθε καμπάνας είναι διαφορετικός. Και μάλιστα, ο τρόπος που “κιοκάρει” ή "σημαίνει" ο κάθε παπάς είναι κάτι σαν... την υπογραφή του. Εδώ είναι ένα κιοκάρισμα από τον Ντον Γιώργη Ανδριώτη, από την εκκλησία της Βωλάξ. Η ηχογράφηση έχει δυστυχώς πολύ αέρα, αλλά δεν θα γινόταν αλλιώς.
volax_bells_28-08-99.mp3, 508920 bytes
Asperges me
Η λειτουργία, ώς το 1990 περίπου, ψελνόταν κατά ένα μέρος στα λατινικά. Και ξεκίναγε με αυτό. Ποτέ δεν το είδα γραμμένο. Αυτοσχεδίαζα ό,τι καταλάβαινα — 10 χρωνών παιδί γαρ — και έψελνα κι εγώ. Απόψε είχα την έμπνευση, το έψαξα και το βρήκα.
Asperges me, Domine, hyssopo, et mundabor:
Lavabis me, et super nivem dealbabor.
Miserere mei, Deus,
secundum magnam misericordiam tuam.
Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto.
Sicut erat in principio, et nunc, et semper,
et in saecula saeculorum. Amen.
Asperges me…
Ostende nobis, Domine, misericordiam tuam.
Et salutare tuum da nobis.
Domine, exaudi orationem meam.
Et clamor meus ad te veniat.
Dominus vobiscum.
Et cum spiritu tuo.
asperges_me.mp3, 536 kBytes
Είναι μια προσευχή που ψέλνεται στην αρχή της λειτουργίας, και ζητά από τον θεό να μας καθαρίσει για να μπορέσουμε να παρακολουθήσουμε την λειτουργία. Αν θέλετε να το ακούσετε στα Βωλακίτικα, ζητήστε από τον Μάρκο τον Γκανάνη να σας το τραγουδήσει. Βιαστείτε όμως γιατί είπαμε...