καλαθοπλεκτική

Ξεκινώντας –ποιος ξέρει πότε ακριβώς [1]– σαν αντρική οικογενειακή χειροτεχνία, η καλαθοπλεκτική, ξεπέρασε την περιστασιακή μορφή της και έφτασε να συμπληρώνει τους κλάδους βιοτεχνίας του νησιού! Είμαστε ικανοποιημένοι γιατί πίσω από αυτή την τέχνη, βρίσκουμε τους κάτοικους του χωριού μας.

Tο ελληνικό National Georgaphic ασχολήθηκε με την καλαθοπλεκτική του χωριού Βωλάξ Τήνου σε μια εποχή που τα καλάθια απέκτησαν περισσότερο διακοσμητικό παρά χρηστικό ρόλο [Δεκέμβριος 2000], εφόσον υποκαταστάθηκαν από το πλήθος των φτηνών πλαστικών και γυάλινων βιομηχανικών σκευών, με αποτέλεσμα η άλλοτε (βιοτεχνική θα λέγαμε) παραγωγή ειδών καλαθοπλεκτικής έχει περιοριστεί σε σημαντικό βαθμό. Παρ' όλα αυτά, στο «χωριό της καλαθοπλεκτικής», η παράδοση αιώνων συνεχίζεται και σήμερα.  συνέχεια...

Ήμουν έφηβος όταν είχαν πάρει τους γονείς μου τηλέφωνο από το χωριό, να τους ενημερώσουν ότι υπήρχε κάποιο περιοδικό που έγραψε για μας –για τη Βωλάξ, δηλαδή. Ο πατέρας μου έτρεξε στο περίπτερο και μας έφερε το τεύχος. Καθίσαμε όλοι από πάνω του και καμαρώναμε αυτό το κοσμοϊστορικό γεγονός. Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι... Σαν μια επέτειο αυτών των 30 χρόνων (1986-σήμερα), θα δοκιμάσουμε να σας παρουσιάσουμε όλες αυτές τις δημοσιεύσεις, συγκεντρωμένες μαζί!

Αξίζει να διαβάσετε τα κείμενα με τη σειρά, όπως ένα διήγημα, και να παρατηρήσετε την αξιοζήλευτη εξέλιξη του χωριού μέσα στον χρόνο. Από την εγκατάλειψή του και τους ελάχιστους γέροντες κατοίκους του, μέχρι σήμερα, με τις ορδές αυτών που το επισκέπτονται για τα βράχια, τα καλάθια, τις εκδηλώσεις του. Από την εποχή που ελάχιστοι γνώριζαν την ύπαρξή του μέχρι τις μέρες μας που αποτελεί σημείο αναφοράς ολόκληρης της Τήνου.

Και τέλος –γιατί αυτό έχει σημασία– να προσέξετε πως κάποιοι κάτοικοι γύρω στα 65, κατά τα μέσα της δεκαετίας του '80, ένιωθαν απομονωμένοι και ζούσαν δύσκολα, ενώ σήμερα οι ίδιοι, στα 80+ πλέον, δηλώνουν «Εδώ περνάμε μεγαλείο»! συνέχεια...

Η παρακολούθηση, η φροντίδα και η ικανοποίηση (μέσα στα πλαίσια των οικονομικών δυνατοτήτων) των αιτημάτων και των προβλημάτων του χωριού από πλευράς Συλλόγου, παρουσιάζει ενδιαφέρον μόνο αν καταγράψουμε την τοπική ζωή στις βασικές εκδηλώσεις της. Mόνο τότε θα καταλάβουμε την έμφυτη ανθρωπιά, την φιλευσπλαχνία και την συμπαράσταση των κατοίκων σε κάθε δυσκολία ή ανάγκη των συγχωριανών τους.  

Το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα (1875-1900)

Στο τέλος του 19ου αιώνα η Ελλάδα ζούσε δύσκολες στιγμές, γεμάτες κόπο και μόχθο. Έτσι και η Βωλάξ προσπαθούσε να αντέξει στις καθημερινές στερήσεις. Οι φυσικές συνθήκες ήταν από μόνες τους, πολύ δύσκολες. Το χωριό χτισμένο στα βράχια, σε άγονη και σχετικά άνυδρη γη, πάλευε κάθε μέρα όχι για να καλυτερεύσει αλλά για να επιβιώσει...

H καλαθοπλεκτική –μοναδική σε όλο το νησί– ενίσχυε φυσικά τα μικρο-έσοδα των χωρικών αλλά δεν ήταν αρκετή. Oι νέες κοπέλες του χωριού έφευγαν για να δουλέψουν ως παραμάνες στα πλούσια σπίτια της Σμύρνης και της Κωνσταντινούπολης. Άφηναν το πατρικό τους σπίτι για να κάνουν την προίκα τους και να στείλουν κάποια χρήματα πίσω στις οικογένειές τους. συνέχεια...

Λυγαριές και καλάμια, υλικά ταπεινά και ξεχασμένα για τους πολλούς. Αλλά όχι για όλους: Οι καλαθοπλέκτες της Βωλάξ γνωρίζουν την αξία τους. Η τέχνη αυτή ήταν κάποτε επάγγελμα. Τώρα μεγαλύτερη αξία έχει η ύπαρξη των καλαθοπλεκτών, από τα ίδια τα καλάθια. Και όπως λέει η ιστοσελίδα Kykladesnews.gr «θα 'πρεπε να τους επιχορηγεί το κράτος μόνο και μόνο γιατί υπάρχουν, γιατί ασχολούνται, γιατί διατηρούν» τη παράδοση.

Στην καρδιά της Τήνου, σε υψόμετρο 283 μ. και σε απόσταση 3 χλμ. βόρεια του Ξώμπουργκου βρίσκεται ένα μικρό χωριό, η Βωλάξ. Μελετητές και δημοσιογράφοι το αποκαλούν ως το πιο γραφικό χωριό της Τήνου, με τοπίο μοναδικό, παγκόσμιας φυσικής ομορφιάς που σαγηνεύει με την ιδιομορφία του. Ανάμεσα σ’ αυτούς τους μεγάλους γρανιτένιους βράχους που το περιβάλλουν υπάρχουν κάποια γραφικά σπίτια στα οποία ζουν οι λίγοι κάτοικοι που κυρίως είναι καλαθοπλέκτες. συνέχεια...