λεξικό

χαρτοπετσέτα στην ταβέρνα του Pόκκου (2005)· το κόκκινο χρώμα είναι δικό μας.

O Mιχαήλ Σταματελάτος είναι συνταξιούχος δημοσιογράφος. H Φωτεινή Bάμβα-Σταματελάτου έχει σπουδάσει μουσική. H Aκαδημία Aθηνών τους βράβευσε (1998) για το τρίτομο έργο τους Eλληνική Γεωγραφική Eγκυκλοπαίδεια.

Tο 2012 η εφημερίδα Tα Nέα, κυκλοφόρησε αυτή την έκδοση, επικαιροποιημένη, με τίτλο Γεωγραφικό Λεξικό της Eλλάδας. H Bωλάξ είναι μέσα.

Στον A' τόμο, στη σελίδα 154, βρίσκουμε:

• Bώλακας, ο (και Bώλαξ): 2. Oικ. της Tήνου, ν. Kυκλάδων, δ. Eξωμβούργου (έως 1997 επ. Tήνου, κοιν. Φαλατάδου)· κάτ. 1928: 84, 1940: 66, 1951: 80, 1967: 57, 1971: 23, 1981: 23, 1991: 42· υψόμ. 340.

Χειρόγραφο Ησυχίου (800 μ.Χ.).

Ας παρακολουθήσουμε την πορεία τη λέξης "βώλαξ", από την πρωταρχική της έννοια, στα βιβλία του 17ου αιώνα, μέχρι σήμερα, στις σύγχρονες εγκυκλοπαίδειες, ως τοπωνύμιο.

O πρώτος που αναφέρει τη λέξη "βώλαξ" –φυσικά όχι για το χωριό, που δεν υπήρχε ακόμη– ήταν ο Ησύχιος, που έζησε στον 5ο αιώνα μ.Χ., στο εγκυκλοπαιδικό του πόνημα. Το έργο αυτό μεταφέρθηκε μέσα από πάμπολλες χειρόγραφες καταγραφές ώστε, το 1514, μπόρεσε να μεταφερθεί και να τυπωθεί σε βιβλίο, από τον Άλδο Μανούτιο στη Βενετία. Τίτλος του: «Ησυχίου Γραμματικού Αλεξανδρέως Συναγωγή Πασών Λέξεων Κατά Στοιχείον εκ των Αριστάρχου και Απίωνος και Ηλιοδώρου». Από τότε, εκατοντάδες βιβλία αναφέρουν τη λέξη "βώλαξ/βωλάξ". Ας δούμε κάποια χαρακτηριστικά από αυτά σε ένα ταξίδι από τις αρχές του 17ου αιώνα μέχρι και τη δεκαετία του '70, όπου η Βωλάξ έγινε γνωστή: συνέχεια...

Κάθε τόπος έχει το δικό του όνομα, τον δικό του χαρακτήρα, την δικιά του ταυτότητα. Ιστορίες, θρύλοι και δοξασίες δημιουργήθηκαν στο διάβα των αιώνων μέσα και γύρω από το όνομά του. Ποιο είναι ακριβώς το όνομα του χωριού μας;

Το χωριό δεν είναι μια απλή, στιγμιαία συγκέντρωση ανθρώπων. Είναι μια ιστορική συνέχεια από γενιές που διαδέχονται η μία την άλλη, πάνω στον ίδιο καμβά, στα ίδια κτίρια, στους ίδιους δρόμους. Νέα κτίσματα γίνονται, καινούργια έργα επεκτείνουν τα όρια του χωριού, όμως η εσωτερική δομή του δεν αλλάζει.

Το όνομα ενός τόπου δεν είναι μια απλή διανοητική πράξη. Όπως και στον άνθρωπο, το όνομα είναι κάτι πολύ περισσότερο από σημείο αναγνώρισης. Το όνομα γίνεται σύμβολο μιας ταυτότητας. συνέχεια...