οικοδομή

Δεν είναι στόχος μας να εμφανίσουμε το χωριό μας –έναν κυκλαδίτικο χωριό–, σαν να είναι κάποιος οικισμός της Μάνης. Δεν θέλουμε όμως και να ισοπεδώνονται τα παραδοσιακά αρχιτεκτονικά στοιχεία του με την λεγόμενη «αρχιτεκτονική της Μυκόνου» –λευκά σπίτια με μπλε πορτοπαράθυρα. Στην ορεινή Bωλάξ επιβιώνει η αυθεντικότερη μορφή μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής της περιοχής, που χαρακτηρίζεται από φρουριακή κατασκευή με ντόπια πέτρα, λιτό, ίσως και «πρωτόγονο» ορθογώνιο σχήμα, χαμηλές πόρτες και μικρά παράθυρα...

Η ύστερη μεσαιωνική εποχή (13ος-15ος αιώνας) συμπίπτει στην Tήνο με τους πρώτους αιώνες της βενετικής κυριαρχίας. Η αρχιτεκτονική της εποχής αυτής είναι ελάχιστα γνωστή, καθώς λιγοστά είναι τα δείγματα που έχουν φτάσει ως εμάς. Ένας μικρός μόνο αριθμός έχει διασωθεί, κυρίως σε ναούς και σε αρχιτεκτονικά στοιχεία αγροτικών κατοικιών· αφού δεν μπορούμε να ισχυριστούμε πως η μεσαιωνική αστική αρχιτεκτονική επέζησε. συνέχεια...

O Aριστείδης Nτάλας επιλέγεται για δεύτερη συνεχόμενη τριετία στους καλύτερους Έλληνες αρχιτέκτονες, σύμφωνα με το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής, μετά και από το έργο του «Kατοικία στο Bωλάξ».

Ίσως θα έχετε προσέξει τις εργασίες δημιουργίας μιας νέας κατοικίας στο χωριό (δίπλα στο σπίτι του Λουδοβίκου και της Mαρίας, στον δρόμο που ξεκινάει από το χωριό και τέμνει τον περιφερειακό A', καταλήγοντας στην περιοχή Παχιά Άμμο).

Πριν από λίγα χρόνια δεν μπορούσες να εκδόσεις οικοδομική άδεια που να διαφοροποιείται (και κατ' επέκταση να παραβιάζει) τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις ενός Kυκλαδίτικου οικισμού. Σε πολλούς συγχωριανούς μας που ήθελαν να χτίσουν μια νέα κατοικία μέσα στο χωριό δεν τους δόθηκε άδεια να ξεφύγουν από αυτά που ορίζει η Πολιτεία. Δεν μπορούσαν να ξεφύγουν στο πλάτος ενός παραθύρου, στο μέγεθος μιας πόρτας, ακόμη και στο χρώμα των πορτοπαραθύρων τους, πλην του (φασιστικά καθιερωμένου τις τελευταίες δεκαετίες) μπλε, έστω και αν τα σπίτια του χωριού βρίσκονται σε υψόμετρο 280 μέτρα επάνω από τη θάλασσα... συνέχεια...

Μένω σε ένα χωριό. Δεν είναι από αυτά τα κυκλαδίτικα χωριουδάκια που φαντάζεστε. Είναι από τα «ορεινά». Αυτά με τα σπίτια του μαζεμένα, δίπλα-δίπλα, μέσα στο ξερό τοπίο με το ελάχιστο πράσινο. Όταν πρωτοπήγα εκεί, στα πέντε μου χρόνια, όλα έδειχναν να ταιριάζουν: όλοι οι κάτοικοι μου φαίνονταν γέροι, παππούδες και γιαγιάδες, και τα σπίτια κι αυτά γερασμένα...

Tα περισσότερα οικήματα ήταν εγκαταλελειμμένα και μισογκρεμισμένα. Χαλάσματα ήταν χωρίς στέγη, βουλημένα όπως τα έλεγαν. Ασβέστης δεν υπήρχε, σε όσα σπίτια τα άσπριζαν, και τα περισσότερα έμοιαζαν πετρόχτιστα σαν να είχαν φτιαχτεί στην Ήπειρο και όχι στις Κυκλάδες. Κι όμως, εκείνα τα παλιά σπιτάκια είχαν το χάρισμα να δένουν τόσο αρμονικά με το περιβάλλον και την τριγύρω φύση, τόσο που θεωρεί κανείς ότι ήταν γεννήματα του ίδιου του μέρους.

Το χωριό είναι μικρό και όμορφο και τα καλοκαίρια ζωντανό· μέσα σε περίεργα στρογγυλά βράχια, ανεξερεύνητα μονοπάτια κι όμορφες κρυφές διαδρομές. Ότι φαινόταν μεγάλο το μικραίναμε και ότι ήταν μικρό μας φάνταζε μεγάλο... Τα χωράφια της εκκλησίας ήταν πολλά και εμείς τα αναφέραμε όλα σαν ένα, στον ενικό. Από την άλλη, τις μικρές βελανιδιές τις λέγαμε πλατάνια! Είχαμε μπερδέψει συμμαθητές και γνωστούς από την Αθήνα. Είχαμε μπερδευτεί κι εμείς.συνέχεια...

«Υπάρχουν σπίτια σαν τη νεκρά θάλασσα, σπίτια ακίνητα που τα κατοικεί η γυναίκα του Λωτ. Οι βρύσες τους τρέχουν νερό αρμυρό, φαρμάκι, νερό του Σοδομά. Παντού σιωπή. Όλα εισπνέουν λύπη, λύπη και φόβο. Κι είναι άλλα που μέσα τους κυλά ο Ιορδάνης ποταμός. Γλυκά νερά, χλόη και δέντρα. Πόρτες ορθάνοιχτες, χωρίς κλειδιά, παράθυρα που τραβούν το σπίτι στ' ανοιχτά, και σκάλες, σκάλες ατέλειωτες, που τις πατά, τις τρίβει η ζωή».

«Στο προγονικό μας σπίτι η πόρτα του, η αυλόπορτα δηλαδή, χτυπούσε πιο ταχτικά κι απ' τις καμπάνες της Μητρόπολης. Άνθρωποι κάθε λογής, γνωστοί και άγνωστοι, έφερναν, άφηναν τα παιδιά τους για να βαφτιστούν, ζητούσαν να στεφανωθούν, να παντρευτούν, να κάνουν το τραπέζι του γάμου τους εκεί, ν' ακουμπήσουν, να σταθούν, να πάρουνε τη σκιά του, να ξεκουραστούν. συνέχεια...