οικόσημο

Πρόσφατα η Τουρκία μετέτρεψε σε τζαμιά την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης και το καθολικό της Μονής της Χώρας. Φαίνεται πως για τις αρχαιότητες της Τουρκίας ισχύει το λατινικό meum esse («δικό μου είναι»).

Κάτι τέτοιο θυμίζει το σκεπτικό του Ιάπωνα επιχειρηματία Ryoei Saito ο οποίος το 1990 αγόρασε σε δημοπρασία το έργο του Van Gogh «το πορτρέτο του Dr. Gachet» —για το οποίο μάλιστα έδωσε περισσσότερα από 82 εκ. δολάρια (161 εκ. σημερινές τιμές) ώστε να το αποκτήσει, καθιστώντας το το πιο ακριβό ζωγραφικό έργο στον κόσμο την εποχή εκείνη— και στο τέλος, ο Saito, ήθελε να αποτεφρωθεί μαζί του, ώστε να αποφύγουν τα παιδιά του τους φόρους κληρονομιάς… Δικό μου είναι, μου ανήκει, ό,τι θέλω το κάνω!

Το μαρμαρένιο οικόσημο του οίκου Vallier ήταν (μέχρι πέρυσι) εντοιχισμένο στο σπίτι του Μάκη Χαρικιόπουλου, γιου του Τζώρτζη. H πώληση της οικίας έχει ξεκινήσει εδώ καιρό αλλά μόλις πρόσφατα, ο συμπολίτης μας το αφαίρεσε για τους δικούς του λόγους, το πιυανότερο για να το προφυλάξει —πάντα στη λογική του meum esse.

Το μαρμαράκι προφανώς και έχει ιδιοκτήτη, δεν αμφισβητείται αυτό. Όμως, αποτελεί παράλληλα και αναπόστατο μέρος της μεγάλης —τουλάχιστον σε βάθος χρόνου— ιστορίας του χωριού. Το ίδιο το χωριό δεν είναι μια απλή, στιγμιαία συγκέντρωση ανθρώπων. Είναι μια ιστορική συνέχεια από γενεές που διαδέχονται η μία την άλλη, πάνω στο ίδιο πεδίο, στα ίδια μονοπάτια και συχνά, στα ίδια κτίσματα.

Και όταν λέω τα ίδια κτίσματα, το εννοώ: Ποιος ζούσε στο σπίτι αυτό πέρυσι, πριν από 20 χρόνια, πριν από 100, πριν από 3 αιώνες; Η παλαιότερη σκαλισμένη ημερομηνία που αποτυπώνεται σε υπέρθυρο σπιτιού, της συγκεκριμένης τοποθεσίας του οικισμού, μαρτυρεί το έτος 1752. Το παραδίπλα σπίτι, 1776. Τα σπίτια του χωριού, τα παλιά σπίτια του βασικού ιστού, δεν ανήκαν πάντα στην ίδια οικογένεια. Αν ήταν έτσι, το σπίτια της Πλάκας κάτω από την Ακρόπολη θα ανήκαν στον Περικλή, τον Ηρόδοτο και τον Κλεισθένη. Η ζωή όμως έχει αυτή την ιδιότητα, να προχωράει. Και επειδή οι άνθρωποι δεν αποφασίζουν πάντα με τη λογική, ο καλός συμπολίτης μας θα πρέπει να επιδείξει υπευθυνότητα. Χωρίς καμία αιχμή εύχομαι το οικόσημο να μην έχει παρόμοια κατάληξη με ένα αντίστοιχομαρμάρινο οικόσημο, και άγνωστο σε εμάς, που «χάθηκε» τη δεκαετία του 1960, όπου βρισκόταν εντιχοισμένο στο πατρικό σπίτι της Σοφίας Γ. Βίδου (1877-1963), στο σημερινό καφέ που φτιάχνει ο Αργύρης.

Κάποιοι ελάχιστοι θυμούνται την ύπαρξή του —εξάλλου έχουν περάσει καμιά 60ριά χρόνια από τότε— κανείς όμως από αυτούς δεν μπορεί να μας μεταφέρει τι αυτό απεικόνιζε. Όχι για να αποτιμηθεί η αξία του. Όλο αυτό πηγάζει από μια εσωτερική ανάγκη να βρούμε τη θέση μας στο ιστορικό νήμα που έχουν υφάνει οι πρόγονοί μας. Διερευνούμε τη μονάδα για να ανακαλύψουμε τη κοινότητα. Πάντα με τον δέοντα σεβασμό. Τόσο στους προηγούμενους όσο και στους επόμενους.

Ήμουν έφηβος όταν είχαν πάρει τους γονείς μου τηλέφωνο από το χωριό, να τους ενημερώσουν ότι υπήρχε κάποιο περιοδικό που έγραψε για μας –για τη Βωλάξ, δηλαδή. Ο πατέρας μου έτρεξε στο περίπτερο και μας έφερε το τεύχος. Καθίσαμε όλοι από πάνω του και καμαρώναμε αυτό το κοσμοϊστορικό γεγονός. Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι... Σαν μια επέτειο αυτών των 30 χρόνων (1986-σήμερα), θα δοκιμάσουμε να σας παρουσιάσουμε όλες αυτές τις δημοσιεύσεις, συγκεντρωμένες μαζί!

Αξίζει να διαβάσετε τα κείμενα με τη σειρά, όπως ένα διήγημα, και να παρατηρήσετε την αξιοζήλευτη εξέλιξη του χωριού μέσα στον χρόνο. Από την εγκατάλειψή του και τους ελάχιστους γέροντες κατοίκους του, μέχρι σήμερα, με τις ορδές αυτών που το επισκέπτονται για τα βράχια, τα καλάθια, τις εκδηλώσεις του. Από την εποχή που ελάχιστοι γνώριζαν την ύπαρξή του μέχρι τις μέρες μας που αποτελεί σημείο αναφοράς ολόκληρης της Τήνου.

Και τέλος –γιατί αυτό έχει σημασία– να προσέξετε πως κάποιοι κάτοικοι γύρω στα 65, κατά τα μέσα της δεκαετίας του '80, ένιωθαν απομονωμένοι και ζούσαν δύσκολα, ενώ σήμερα οι ίδιοι, στα 80+ πλέον, δηλώνουν «Εδώ περνάμε μεγαλείο»! συνέχεια...