πετρώματα

Σύμφωνα με την τρίτη εκδοχή προέλευσης των βράχων της Βωλάξ, υπάρχει η άποψη πως οι σφαιρικές πέτρες δημιουργήθηκαν από πτώση μετεωρίτη ή βροχής μετεωριτών που έπεσαν στη γη, και που σταδιακά ο αέρας τις στρογγυλοποίησε.

Αυτό φαίνεται από την εικόνα που «εμφανίζει» η περιοχή: Το χωριό βρίσκεται στο κέντρο. Περικλείεται από βουνά γεμάτα με διάσπαρτες γρανιτικές πέτρες με ομοιογενή τρόπο, με τα βουνά από την εξωτερική πλευρά τους να παρουσιάζουν  μια εντελώς διαφορετική όψη. Με άλλα λόγια, το εσω κυκλικό-ελλειπτικό σχήμα είναι το σημείο κρούσης, εκεί όπου χτίστηκε ο οικισμός, και το χείλος του, τα βουνά περιμετρικά, βρίσκονται ψηλότερα από την περιβάλλουσα πεδιάδα.

Πριν από δύο χρόνια, σε κάποιο blog υπήρχε η άποψη –με παράλληλο forum chat (!)– για το αν ο μετεωρίτης είχε εκραγεί κατά την πρόσκρουση στην επιφάνεια της γης ή η έκρηξη έγινε λίγο πάνω από το έδαφος –τη στιγμή πάντως, που η όλη θεωρία δεν έχει αποδειχτεί γεωλογικά.

Παρ' όλα αυτά, αν κάποιος μαζέψει δείγμα από την περιοχή μπορεί μέσω της ερασιτεχνικής αστρονομίας να δει αν πραγματικά αυτό το δείγμα είναι μετεωρίτης από το διάστημα που έπεσε στη γη! (βλ. αντίστοιχο post)

Δεν θέλουμε να πάρουμε θέση για το αν η παραπάνω θεωρία είναι σωστή ή όχι. Περιέργως οι θρύλοι, οι παραδόσεις και οι διάφορες θεωρίες που πριν ήταν αίολες και ακούγονταν εξωπραγματικές, σταδιακά αποδεικνύονται σωστές ή, εν πάσει περιπτώσει, αντικατοπτρίζουν εν μέρει μια πραγματικότητα...

Για όσους δέχονται μόνο αυτό που λέει η επιστήμη, οδηγηθείτε στο post με τις απόψεις των σύγχρονων γεωλόγων. Aλλά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως η ανθρωπότητα πίστευε για αιώνες ότι η γη ήταν επίπεδη ενώ, ο Γαλιλαίος, το 1633, υπέγραψε την «ομολογία λάθους» στην θεωρία της περιστροφής της γης –προφανώς για να γλυτώσει την «πυρά».

Ένα είναι σίγουρο, έχουμε πολλά να μάθουμε ακόμη!
 

Για την μεταφορά: dvidos 07/2015

Αλλόκοτο, επιβλητικό, μυστηριακό: ένα σχεδόν εξωγήινο τοπίο! Η ύπαρξή του, εδώ και εκατομύρια χρόνια, εξάπτει τη φαντασία, γεννάει μύθους και δοξασίες, γεμίζει περιέργεια και δέος ...

Το όνομα του χωριού έχει άμεση σχέση με το γεωφυσικό της περιβάλλον. Βῶλαξ είναι ο βώλος της γης (<βῶλαξ, βῶλος>• S(n) γῆ) και κατ' επέκταση η γη με τις στρογγυλές πέτρες. Η ρίζα έρι- κατά Liddel & Scott είναι το«αχώριστον μόριον προτιθέμενον των λέξεων προς επίτασιν της εννοίας αυτών». Συνεπώς, όταν ο Πίνδαρος γράφει ἐρι-βῶλαξ εννοεί αυτόν με τους μεγάλους βώλους. Το χωριό με τις μεγάλες πέτρες. [βλ. άρθρο Πως λέγεται το χωριό..]

Από την εποχή του Χαρίλαου Τρικούπη και μετά υπάρχουν αρκετά βιβλία που αναφέρονται στο υπέδαφος και τα γεωλογικά στοιχεία της Ελλάδας. Στο βιβλίο Ανάλεκτα Κοινωφελών Διατριβών δι' Επιστήμονας, Βιομηχάνους, Τεχνίτας, Γεωπόνους και Άλλους υπό Ξαβερίου Λανδερέρ (1871) αναγράφεται ο ιδιαίτερος "γρανίτης λίθος" στην «Τήνον εις θέσιν Βωλάξ», κανείς όμως δεν είχε εξηγήσει την προέλευση αυτών των γρανιτικών βράχων.

Για πρώτη φορά στον Τουριστικό Οδηγό Τήνου: Ξενάγηση, Προσκύνημα, Τέχνη, Ιστορία, Λαογραφικά Στοιχεία(και μάλιστα στην αναθεωρημένη Δ' έκδοση του 1983, και όχι στην Α' του 1964), ο Στυλιανός Ζ. Λαγουρός περιλαμβάνει τις τρεις επικρατούσες θεωρίες για την προέλευση των βράχων αυτών. Μάλιστα η αγγλόφωνη έκδοση του βιβλίου με τις θεωρίες αυτές (στη σελ. 39) οδήγησε αρκετά ξένα δίκτυα να κάνουν ντοκιμαντέρ επάνω στο χωριό για το γεωλογικό φαινόμενο της περιοχής. Στο περιοδικό Ένα (26 Ιουνίου 1986, σελ. 105) ξαναγίνεται μια δεύτερη αναφορά προέλευσης του φαινομένου: «Οι επιστήμονες λένε ότι είναι ηφαιστειογενές. Οι γεωλόγοι ότι υπήρξε πρώτα θάλασσα, και οι Τηνιακοί πιστεύουν ότι τα υλικά αυτά είναι... μετεωρίτες». 

Ας δούμε σε ξεχωριστά posts αυτές τις εκδοχές για την προέλευση των γρανιτένιων όγκων.

Οι Κυκλάδες, είναι ένα σύµπλεγµα νησιών που καταλαµβάνουν το κεντρικό Αιγαίο Πέλαγος και υπήρξαν ανέκαθεν αντικείµενο γεωλογικών ερευνών εξαιτίας τόσο της έντονης παραµόρφωσης που υφίσταται ο στερεός φλοιός της περιοχής αυτής όσο και της µαγµατικής και ηφαιστειακής δραστηριότητας που εκδηλώνεται σε αυτήν.

Στο κέντρο η θέση Περάματα

Η επικρατέστερη εκδοχή προέλευσης των βράχων της Βωλάξ υποστηρίζει πως είναι αποτέλεσμα ηφαιστειακής έκρηξης, η οποία έγινε 18 ως 20 εκατομμύρια χρόνια π.Χ.. Η πιο πιθανή γεωλογικά θέση του αρχέγονου αυτού ηφαιστείου βρίσκεται 2 χλμ. ανατολικά του χωριού, κοντά στη θέση Περάματα [Λαγουρός]. Εξάλλου, πριν από αρκετά χρόνια βρέθηκε στην θέση Αποκωλιασμένη, οψιανός ή οψιδιανός. Ένα πέτρωμα όξινο που προέρχεται από ηφαιστειογενείς περιοχές. Είναι σκοτεινόχρωμο με υαλώδη υφή που χρησιμοποιήθηκε εξαιτίας της σύστασης και ανθεκτικότητάς του, ήδη από τα τέλη της ανώτερης παλαιολιθικής περιόδου (2.5 εκατομμύρια χρόνια π.Χ.) για την κατασκευή λεπίδων με κοφτερές ακμές, που χρησίμευαν ως μαχαίρια, ξέστρες και ξυράφια. Οι πηγές οψιανού στην ανατολική Μεσόγειο είναι λιγοστές και εντοπίζονται σε μερικά νησιά του Αιγαίου, όπως είναι η Μήλος, η Αντίπαρος και η Νίσυρος. 

Η θεωρία της ηφαιστειακής έκρηξης "κλέβει" στοιχεία από το ηφαιστειακό τόξο του Νοτίου Αιγαίου στο οποίο ανήκουν κυρίως το ηφαίστειο της Σαντορίνης και το ενεργό υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπος (ή Κολούμπο, 6.5Km βορειοανατολικά της Σαντορίνης). Το ηφαίστειο αυτό έγινε γνωστό μετά από μεγάλη ηφαιστειακή έκρηξη στις 27.09.1650. Από τη λάβα σχηματίστηκε μικρή νησίδα, η οποία, όμως, εξαιτίας των θαλασσίων κυμάτων, γρήγορα κατέρρευσε σε ύφαλο. Από την κατάρρευση αυτή προκλήθηκε τσουνάμι, το οποίο προκάλεσε ζημιές μέχρι και σε απόσταση 150 χιλιομέτρων. Σήμερα έχει ύψος 280 μέτρων (σε σχέση με τον περιβάλλοντα θαλάσσιο πυθμένα) και βρίσκεται περίπου 18 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ο κρατήρας του έχει διάμετρο περίπου 3 χιλιομέτρων και βάθος 512 μέτρων. Σε μεγάλη έκταση γύρω από το ηφαίστειο έχουν εντοπιστεί υδροθερμικά φρέατα από τα οποία αναβλύζει καυτό νερό, έως και 220οC. 

Μερικοί πιστεύουν σε αντίστοιχα φαινόμενα που υπήρξαν στην περιοχή εκατομμύρια χρόνια πριν. Στο περιοδικό Colt [τ. 10, Σεπτέμβριος 1993, σελ. 115] διαβάζουμε: «Πριν χιλιάδες χρόνια είχε εκραγεί ένα ηφαίστειο εκεί κοντά, το οποίο σχημάτισε τεράστιες πέτρες που με τον καιρό λαξεύτηκαν με τέτοιο τρόπο που τώρα άμα τις δει κανείς με θολό μάτι φαντάζουν σαν γίγαντες ή τέρατα».

Για την μεταφορά: dvidos 07/2015

Balanced Rocks, Dragoon Mountains, Benson, Arizona

Η άγρια ομορφιά του τοπίου της Βωλάξ στην Τήνο είναι σίγουρα ένα από τα πιο αξιοπερίεργα τοπία σε ολόκληρη την Ελλάδα. Δεν είναι όμως και η μοναδική στον κόσμο. Σε όλο τον πλανήτη υπάρχουν και κάποια άλλα μέρη με παρόμοιο "σεληνιακό" διάσπαρτο από στρογγυλά βράχια τοπίο. Ας ταξιδέψουμε μαζί!συνέχεια...