τάματα

Λίγες εβδομάδες πριν το πανηγύρι της Kαλαμάν, στα πλαίσια έρευνας της θρησκευτικής λατρείας στο χωριό, σας παρουσιάζουμε αντιπροσωπευτικά τάματα από τη συγκεκριμένη εκκλησία, αφιερώματα που επιφορτίζονται με την «υψηλή» αποστολή της διαμεσολάβησης στη σχέση των ανθρώπων με την Παναγία. συνέχεια...

Τα τάματα είναι μια πανάρχαια συνήθεια των πιστών (όλου του κόσμου και όλων των εποχών, πριν ακόμη την ύπαρξη του Xριστιανισμού), που έφτασε μέχρι τις μέρες μας. Στην αρχαία Eλλάδα συνήθιζαν να εναποθέτουν στα ιερά τους και στα αγάλματά τους ομοιώματα πασχόντων μελών, κάτι που το συναντάμε και στις μέρες μας. [1]

Όλα αυτά που συνήθως τάζουν οι πιστοί και τα αφιερώνουν σε ιερά πρόσωπα της Εκκλησίας ονομάζονται αναθήματα. Η λέξη προέρχεται από το ρήμα «ανατίθημι» που σημαίνει αναθέτω, εμπιστεύομαι, αφιερώνω. Συνήθως τα τάματα είναι προσφορές ή αντιπροσφορές. Παρακαλεί δηλαδή ο πιστός έναν άγιο να του πραγματοποιήσει μια επιθυμία, υποσχόμενος να του το ανταποδώσει με την προσφορά ενός αντικειμένου. Το τάξιμο μπορεί να είναι και κάτι απλό, όπως π.χ., να δώσει στο παιδί του το όνομα του αγίου, να νηστέψει για κάποιο διάστημα, να φορέσει μαύρα ενδύματα δεκαπέντε ημέρες πριν τη γιορτή της Παναγίας κ.α.

Παραστάσεις

H Σοφία Χανδακά αναφέρει: «"Λατρεία" και "τάματα" είναι δυο λέξεις απλές και παράλληλα δυο έννοιες σύνθετες οι οποίες αντανακλούν συναισθήματα, βασικές ανάγκες, ιδιότητες και δραστηριότητες του ανθρώπου: την ευλάβεια, τη θρησκευτικότητα και τις διάφορες μορφές εκδήλωσής τους: την πίστη και την ελπίδα, την υπόσχεση και την αφιέρωση, τη σωτηρία και την εξιλέωση, την ανταπόδοση. Όλα τα παραπάνω περικλείονται σε έναν τύπο αντικειμένου —τα τάματα— και ενεργοποιούνται στο περιβάλλον ενός συγκεκριμένου θρησκευτικού δρώμενου: της αφιέρωσης –πάντα σε σχέση με την πίστη στη θεϊκή παρουσία. [...] Όπως κάθε είδος υλικού πολιτισμού, τα τάματα παραμένουν στον χώρο και στον χρόνο ως τεκμήρια, απτά και αντιληπτά».

Tα αναθήµατα έχουν συµβολικές απεικονίσεις µέσα από τις οποίες προβάλλεται ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια σε αρρώστιες και ατυχήµατα. Kαι πραγματικά μέσα από την διαφορετικότητα των παραστάσεων των ταμάτων μπορούμε να καταλάβουμε τον λόγο της προσφοράς. Ορισμένα λόγου χάριν απεικονίζουν νήπια και είναι αφιερώματα που έγιναν μετά την απόκτηση παιδιού από γυναίκες με δυσκολίες στη σύλληψη ή μετά από θεραπεία άρρωστου παιδιού. Άλλα αναθήματα παριστάνουν μέλη του σώματος: μάτια, πόδια, χέρια κ.λπ.

Tρία από τα τάματα που απεικονίζουν χέρια (διαστάσεις: ύψος 12cm, 7cm, 10cm).

συνέχεια...