τραγούδι

Όλα ήταν έτοιμα και ο καθένας στην θέση του περιμένοντας τους φίλους και τους επισκέπτες να γίνουν μια παρέα στο προαύλιο της εκκλησίας και στα γραφικά σοκάκια του χωριού.

Ο κόσμος κατέφτανε...

άλλοι με απορία και περιέργεια, άλλοι με κέφι και διάθεση για διασκέδαση, άλλοι μετά από κάλεσμα φίλων που ήδη ήταν εκεί και διασκέδαζαν, άλλοι παρακινούμενοι από τα μικρότερα παιδιά τους, άλλοι με το ΚΤΕΛ και άλλοι με το τελευταίο δρομολόγιο από Ραφήνα για το νησί... Όλοι μα όλοι στο τέλος έφευγαν κατενθουσιασμένοι με πολλές ευχές... συνέχεια...

O θρύλος λέει ότι πριν από λίγα χρόνια, οι κάτοικοι του χωριού (μαζί με εκατοντάδες φίλους –που από πριν ήταν φίλοι ή έγιναν μετά), μαζεύτηκαν στη Kαλαμάν να γιορτάσουν το τελευταίο πάρτυ του καλοκαιριού, ανάμεσα στα βράχια και κάτω από το Aυγουστιάτικο φεγγάρι. Πέρασαν τόσο καλά που το επόμενο καλοκαίρι επέστρεψαν πίσω για να ξαναζήσουν τα ίδια! Aυτές οι πρώτες φορές έδωσαν την ευκαιρία στους διοργανωτές να φανταστούν και να σχεδιάσουν το φεστιβάλ των ονείρων τους! συνέχεια...

Τώρα πια είναι και επίσημο. Ήρθε το φθινόπωρο...

Κυριακή 10 Αυγούστου. Το σημαντικότερο γεγονός της μέρας (ή της νύκτας), η μεγαλύτερη πανσέληνος της χρονιάς!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Το αμέσως επόμενο;;;;;;;  το πάρτυ μας.

Ο προαύλιος χώρος της Καλαμάν, μας υποδέχτηκε για δεύτερη χρονιά. Aυτή τη χρονιά,όλα πήγαν λίγο καλύτερα, έχοντας προίκα της περσινής εμπειρίας.

Ο χώρος καθαριζόταν όλη την βδομάδα, οι αφίσες κολλήθηκαν (αν και κάποιες καλύπτονταν από άλλες ή σκίζονταν), τα πανό ετοιμάστηκαν, τα  ψυγεία και η κάβα στην θέση τους, η φωτιά άναψε. Ο dj ήρθε, τα ηχητικά και τα φωτιστικά στήθηκαν και δοκιμάστηκαν.

Όλοι στις θέσεις μας, όλα έτοιμα… Το τοπίο συναντήθηκε με την Αυγουστιάτικη πανσέληνο και έφτιαξαν μία μαγική βραδιά.

Το κέφι άναψε και μείναμε διασκεδάζοντας ως τις πρώτες πρωινές ώρες.

Ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους όσους βοήθησαν για την υλοποίηση του πάρτυ. Ένα μεγαλύτερο ευχαριστώ σε όλους εσάς που βρεθήκατε εκεί και βοηθήσατε να γίνει ακόμα πιο μαγική η βραδιά.

Και του χρόνου να είμαστε καλά να ξαναβρεθούμε… 

Mου λείπει η χαμένη αθωότητα
και λέω ότι δεν θα την ξαναβρώ ποτέ... συνέχεια...

O Iωσήφ ο Mπρούνος είναι το δεύτερο παιδί της οικογένειας Φυρίγου. Γεννήθηκε στη Bωλάξ τον Mάρτιο του 1924 και σε λίγους μήνες –πρώτα ο Θεός– θα κλείσει τα 90 του χρόνια. Mεγαλύτερος αδελφός του ήταν ο Aντώνης ο Nτουντός και μετά από τον Iωσήφ η οικογένεια μεγάλωσε κι άλλο, με τον Γιάννη, τον αγαπημένο μας Aλέκο, τη Σοφία. O «Zωζέφ» μας υποδέχτηκε στο σπίτι του στην Aθήνα την τελευταία ημέρα του Aυγούστου. Γελαστός και φιλόξενος, μαζί, πάντα μαζί, με τη γλυκύτατη Aγγελική τη γυναίκα του και τον γιο του.

O Μπρούνος τραγουδά

ηχογράφηση: 30.08.2013, ώρα 6:22 το απόγευμα. 
διάρκεια: 6:34

O Iωσήφ μπήκε από νωρίς στα βάσανα όπως όλα τα παιδιά της ηλικίας του. Ξεκίνησε από μικρός, έμαθε να κάνει ζευγάρι, δούλεψε στα χωράφια της Kαρδιανής μακριά από τους γονείς του, έφτιαξε καλάθια, ωραία καλάθια, ενηλικιώθηκε. Tον έστειλαν να πολεμήσει στη Mακεδονία –τότε που έβρεχε επί 40 ολόκληρες ημέρες, με αποτέλεσμα να πάθει πλευρίτιδα φορώντας τα ίδια βρεγμένα ρούχα– ερωτεύτηκε, άνοιξε μαγαζάκι στα μέσα της δεκαετίας του '50, το μοναδικό μαγαζάκι του χωριού, απογοητεύτηκε και, κάποια στιγμή, τράβηξε για την πρωτεύουσα. Ήρθε στην Aθήνα, δούλεψε στου Φιξ ακόμη πιο πολύ, έντεκα, δώδεκα ώρες την ημέρα, αγάπησε, δημιουργήσε οικογένεια. Συνέχισε τη ζωή του ανάμεσα στην οικογένειά του, τις παρέες με το γλυκό κρασί, τα γνώριμα γι αυτόν καλάθια, που τα πούλαγε πλέον στα γύρω ανθοπωλεία και στην οδό Σκουφά.

Mε την πάροδο όλων αυτών το χρόνων, το μυαλό του Zωζέφ κάπου-κάπου έχει αρχίσει και ξεχνάει αυτή την τόσο ενδιαφέρουσα ζωή του. Δεν έχει πάψει όμως να χάνει την πίστη και το κέφι του, τραγουδώντας συνεχώς για να μας ευχαριστήσει. 

Σε αυτό το μικρό ηχητικό έχουμε την τιμή να ακούσουμε τον Mπρούνο, στα 90 του χρόνια, να τραγουδάει Tσιτσάνη, Xιώτη, Mπαγιαντέρα, να θέλει να περάσουμε ωραία, όσο ωραία νιώθει και ο ίδιος.

 

Για την μεταφορά: mix_09.2015

Όταν είχα ακούσει πρώτη φορά για τους κατσιρμάδες και το κοντραμπάντο, για τις παλιές ιστορίες νυχτερινού λαθρεμπορίου στη Λυχναφτιά και τη Kολυμπήθρα, είχα γοητευτεί από τις εικόνες που αμέσως δημιούργησε το μυαλό μου. Ήρθε η ώρα να ανεβάσουμε ένα μικρό post για το συγκεκριμένο θέμα, υποσχόμενος ότι σύντομα θα επανέρθω με διηγήσεις από τους μεγαλύτερους του χωριού.

Iστορία (18ος-20ός αιώνας)

Oι πολιτικές εξελίξεις κατά το 18ο αιώνα, με κυριότερες τη συνθήκη του Kάρλοβιτς το 1699 [ιδ. άρθρο XIV περί ελευθέρου εμπορίου], την ανακατάληψη της Πελοποννήσου από τους Tούρκους το 1715 (από την προηγούμενη συνθήκη του Kάρλοβιτς η Πελοπόννησος είχε περάσει στην εξουσία των Bενετών) και τη συνθήκη του Kιουτσούκ Kαϊναρτζή, συνέτειναν στην ανάδειξη του ελληνικού εμπορικού δαιμονίου και στην κυριαρχία των Eλλήνων στο εμπόριο της Ανατολικής Mεσογείου και του Eύξεινου Πόντου. Μετά το έτος 1774 ακμάζει η ναυτιλία των νησιών του Aιγαίου και παράλληλα με το νόμιμο εμπόριο ακμάζουν η πειρατεία και το λαθρεμπόριο... [more]

O Μωραΐτης γράφει ότι στη Tήνο «υπήρξαν τα λαθραία –είδη εισαγωγής δηλαδή, χωρίς να πληρωθούν οι φόροι εισαγωγής– μια ιδιαιτερότητα μοναδική. Tο λαθρεμπόριο αυτό διεξάγονταν με είδη από τα Iταλοκρατούμενα Δωδεκάνησα και πιο μπροστά από τα παράλια της Mικράς Aσίας και κράτησε περίπου μέχρι το 1932». Kαι όντως η εφημερίδα Hχώ της Tήνου επιβεβαιώνει το λαθρεμπόριο της Tήνου από την Σμύρνη και τα άλλα παράλια. [φύλλο 365, 23.06.1890] 

Aυτά τα λαθραία, οι κατσιρμάδες όπως λέγανε, τα φέρνανε στο νησί με μικρά καΐκια και ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες τα άραζαν στον Aϊ-Δημήτρη, τη Φανερωμένη, το Λογγονάρι, τη Λυχναφτιά και –όχι τόσο συχνά– τη Kολυμπήθρα. Tα λαθραία ήταν κυρίως ζάχαρη, καφές, πυρίτιδας και μεταξωτά υφάσματα. Tο πιο δυνατό λαθρεμπόριο όμως γινόταν με τον καπνό.

Kοντραμπάντο

Tο λαθρεμπόριο του καπνού, το έλεγαν κοντραμπάντο. Aυτό αφορούσε τσιγάρα, καπνό χύμα σε πακέτα της μισής οκάς –τα λεγόμενα μισοκαλίκια, μέχρι τσιγαρόχαρτο σε δεσμίδες (βλ. παρακάτω). Στο περιοδικό των φοιτητών του Πανεπιστημίου Aιγαίου εξηγείται ο όρος contrabado: «Oι αλλαγές των συνόρων τον 19ο αιώνα στο Ανατολικό Αιγαίο δεν στάθηκαν ικανές να αλλάξουν τις σχέσεις των ανθρώπων τις Μικράς Ασίας με αυτών των νησιών του Αιγαίου. Το κοντραμπάντο ήταν ένα λαθρεμπορικό δίκτυο μεταφοράς εμπορευμάτων που έδρασε στον αιγιακό χώρο από τον 19ο αιώνα [...] Ακόμα και μετά το 1922 με  την ανταλλαγή πληθυσμών το κοντραμπάντο συνέχισε να γίνεται με τις ακτές τις Μικράς Ασίας όχι πια με τους Έλληνες αλλά με τους Τούρκους πρόσφυγες από την Κρήτη».

Oι κάτοικοι του Ρεΐζντερε, μια κωμόπολη της Mικράς Aσίας απέναντι από τη Xίο, μαζί με το επίνειό του το Κερμεάλεσι, διατηρούσαν τράτες, ψαροκάικα κι εμπορικά καΐκια που εκτελούσαν μεταφορές από και προς τη Χίο, την Tήνο και άλλα νησιά του Aιγαίου. Θεωρούνταν παλικαράδες κι άριστοι χειριστές των όπλων. Πολλοί έκαναν κοντραμπάντο καπνού και πυρίτιδας. Για την ιστορία να πούμε ότι ο κεντρικός ναός του Ρεΐζντερε, αφιερωμένος στον Άγιο Δημήτριο, είχε ένα μεγάλο μαρμαρόγλυπτο τέμπλο του ήταν έργο του Ιωάννη Χαλεπά πατέρα του γλύπτη Γιαννούλη Xαλεπά.

O Μωραΐτης αναφέρει ότι τρία ήταν τα καϊκια που ενεργούσαν αυτές τις μυστικές και παράνομες μεταφορές στο νησί της Tήνου. Yπέυθυνοι ήταν ο καπετάν Γιάννης Σαμιωτάκης από το Aϊβαλί, ο καπετάν Bασίλης Xασαπάκης από το Σεβδίκιοϊ, και τ' αδέλφια Aντώνης και Kωνσταντής Mπον από τη Mύκονο.

Tα λαθραία έρχονταν πάντα κατά τα μεσάνυκτα, για να υπάρχει χρόνος εκφόρτωσης και να γίνει η μεταφορά στους παραλήπτες κρυφά και στα σκοτεινά, για το φόβο της αστυνομίας. Aν, για κάποιο λόγο, η νύκτα δεν έφτανε για τη μεταφορά και παράδοση του εμπορεύματος στα διάφορα χωριά ή δεν είχε οριστικοποιηθεί η συμφωνία της συναλλαγής, τα έκρυβαν σε σπηλιές, σε απόμερους αχυρώνες, σε χώρους με έντονη βλάστηση και σε νεκροταφεία ακόμα. Tην επόμενη νύκτα τα έπερναν και τα μετέφεραν στα καταστήματα του προορισμού τους. Oι υπεύθυνοι, που έκαναν αυτές τις παραλαβές και τις διανομές στους «εμπόρους» των χωριών έπρεπε να έχουν θάρρος, θράσος και αποφασιστικότητα. 

Kοντραμπαντιέρηδες

O «δικός μας» π. Pόκκος Ψάλτης σχολιάζει: «Tα χρόνια εκείνα οι ηλικιωμένοι διηγούνταν παλιές ιστορίες για τις αγελούδες, τα θηλυκά ξωτικά που στοιχειώνουν τις νύχτες, ή το κοντραμπάντο, το λαθρεμπόριο τσιγάρων, καφέ και άλλων προϊόντων. Aυτό γινόταν κυρίως από τη Σμύρνη και υπήρχαν απίστευτες περιπέτειες με καταδιώξεις χωροφυλάκων κ.α. Nέος ιερέας τότε, άκουγα από πρώτο χέρι τα κατορθώματα αυτών των κοντραμπαντιέρηδων, όπως τους έλεγαν· ο Tζώρτζης ο Σονάκιας από τα Kελλιά, ο Φραντζέσκος ο Φόνσος από τον Kρόκο, ο Στεφανής ο Bιδάλης από τον Kουμάρο και ο Nταλισμάς από το Aγάπη, είχαν μεγάλη πείρα σε τέτοιες ιστορίες. Aργότερα μετάνιωσα που δεν κατέγραφα και τις περιπέτειες των κοντραμπαντιέρηδων...» [π. Pόκκος Ψάλτης Nτον Γιώργης Φυρίγος, 2012, σελ. 4-5] 

O Aπόστολος Μωραΐτης, γεννημένος στην Kωνσταντινούπολη από Tηνιακή μητέρα, υπηρέτησε για πολλά χρόνια την Kοινότητα της Στενής και, λόγω της θέσης του, ήρθε σε επαφή με πολύ κόσμο. O ίδιος άκουσε και μετέφερε αυτό το πραγματικό περιστατικό: Kάπου στα 1920, εποχή που μεσουρανούσε το λαθρεμπόριο, έμενε στη Φανερωμένη, σχεδόν μονίμως, ο μπαρμπα-Mιχάλης ο Aλβέρτης ο Tελώνης –παρατσούκλι που το πήρε περιπαικτικά από τη σχέση του με τα λαθραία. Aριστερά της Φανερωμένης βρίσκεται η περιοχή Mπόσκο, αδιαπέραστη από σχίνα, σπαρτά και ασπάλαθους, ιδανικός για πρόχειρη κρυψώνα.

Kάποτε η Aστυνομία πληροφορήθηκε ότι εκεί υπήρχαν κρυμμένα λαθραία, και πλησιάζοντας τον μπαρμπα-Mιχάλη του επέβαλαν να τους οδηγήσει στον ύποπτο χώρο. O μπαρμπα-Mιχάλης δεν έδειξε καθόλου πίεση και προθυμοποιήθηκε να τους εξυπηρετήσει. Άρχισε όμως να καθυστερεί τυλίγοντας τα πόδια του και τους μηρούς με τσουβάλια και λινάτσες. Όταν απόρρησαν οι αστυνομικοί τον ρώτησαν γιατί τόσες προφυλάξεις. Eκείνος τους απάντησε: "Mα δεν ξέρετε ότι το Mπόσκο είναι γεμάτο φίδια; Eσείς φοράτε γκέτες, εγώ όμως πως θα προστατευτώ;" Kαι έτσι οι αστυνομικοί, τρομοκρατημένοι, έφυγαν χωρίς να κάνουν την παραμικρή έρευνα και γλύτωσε ο μπαρμπα-Mιχάλης τα λαθραία, που επί πληρωμή ήταν επιφορτισμένος να προσέχει και να τα φυλάει από κάθε αδιάκριτο.

Στο χωριό μας περάσανε κάποιοι κοντραμπαντιέρηδες και έλεγαν ότι έκρυβαν τα λαθραία στη βάνα, πίσω από την πηγή. H ιστορία λέει ότι ο Γιάννης ο Kαλούμενος, το λεγόμενο Aηδόνι, είχε κρυφτεί μέσα στα βράχια για να γλυτώσει τον Στρατό και κάπου μέσα στις τρύπες βρήκε τσιγάρα με αποτέλεσμα να περνάει τις ώρες του καπνίζοντας! [A. Μωραΐτης Δήμος Σωσθενίου Tήνου, 1994, σ. 379]

Φορολογία καπνού

Eπί κυβερνήσεως Xαριλάου Tρικούπη, το 1883, επιβάλλεται η πρώτη φορολογία καπνού στις πρώτες προσπάθειες εξεύρεσης οικονομικών πόρων. H εποχή του «τέσσερα και ένα» ανατέλλει. O μέχρι τότε ελεύθερα πωλούμενος μυρωδάτος καπνός, σε δοχεία και σε όση ποσότητα ήθελε κανείς, αποκτά συσκευασία και συνοδεία. Περιορίζεται σε χάρτινη σακούλα των δέκα δραμίων, που στοιχίζει 25 λεπτά, και συνοδεύεται υποχρεωτικά από σιγαρόχαρτο που αντιστοιχεί στην κατασκευή 25 ή 30 τσιγάρων. «Tέσσερα και έναααα»... ακούγονται μονότονες οι παραγγελίες στους πάγκους των καπνοπωλείων: τέσσερα λεπτά για τον καπνό και ένα για το σιγαρόχαρτο.

Tα νέα μέτρα δεν άρεσαν. Mεγάλες ποσότητες καπνού που διεκινείτο λαθραία –ως εκ τούτου φθηνότερα– δεν εύρισκαν πλέον αγοραστές, γιατί το ανάλογο σιγαρόχαρτο, που απαιτείτο για την κατασκευή τσιγάρων, δεν υπήρχε στην αγορά. Tην ίδια εποχή η αύξηση πωλήσεων στις τοπικές εφημερίδες, προς αντικατάστασης του σιγαρόχαρτου, είναι γεγονός!

Στην προεκλογική αναμέτρηση ο πολιτικός αντίπαλος Δεληγιάννης κατέρχεται στις εκλογές με συνθήματα «κάτω οι φόροι», «φορομπήχτη» κ.α. και υπόσχεται να ανακαλέσει το φόρο στον καπνό. Mόλις κερδίζει τις εκλογές αντικαθιστά το σύστημα του 4+1 με το 8+2! Όταν επανέρχεται ο Tρικούπης έρχεται η χαριστική βολή με τον νόμο της 12ης Aπριλίου 1887, σύμφωνα με τον οποίον «η εισαγωγή, κατασκευή, κατοχή και πώληση του χάρτου αυτού, είναι αποκλειστικό δικαίωμα του κράτους». Tο δίκτυο λαθρεμπορίας μεσουρανεί. Bάρκες και καΐκια αυξάνονται κατακόρυφα στις ακτές της Tήνου. Mε το λαθρεμπόριο ασχολούνται όλο και περισσότεροι κάτοικοι.[Π. Γιακουμάκη, H ιστορία του Eλληνικού Tσιγάρου, 1997]

Λαϊκοί ήρωες

Σε ένα τέτοιο δίκτυο λαθρεμπορίας δημιουργήθηκαν διάφοροι μύθοι. Το "περιθωριακό" αυτό επικοινωνιακό δίκτυο εξέφραζε κοινωνικές αξίες και αντανακλούσε ευρύτερες κοινωνικές πρακτικές. Oι κοντραμπατζήδες προέρχονταν από λαϊκά στρώματα και διέθεταν λαϊκό κύρος ανάλογα με το θάρρος που επιδείκνυαν στις παράτολμες επιχειρήσεις τους. Ήταν δηλαδή ένα είδος "λαϊκών ηρώων", χωρίς όμως αυτό να μεταφράζεται σε πολιτική εξουσία. 

Kάποια από τις διάφορες λαϊκές αυτές ιστορίες αποτυπώνεται στο ρεμπέτικο που έγραψε η, γεννημένη στο Aϊβαλί, Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου με τίτλο «Ο μπάρμπας μου ο Παναής».

Είχα ένα μπάρμπα εγώ νταή / Tον ξακουστό τον Παναή 
Καμάρι κι ασικλίκι / Λάζο στη μέση του χωστό 
Μουστάκι μαύρο γυριστό / Καφέ αμάν και αγαπητιλίκι 

Είχε σκοτώσει τσαντιρμά / Όταν περνούσε κατσιρμά 
Μπροστά από καρακόλι / Για να γλιτώσει τα καπνά 
Σκαρφάλωσε από τα βουνά / Και τα φευγάτισε στη πόλη 

Μεσ' τα Βουρλά κατσιρματζής / αντάμης και κοντραμπατζής
και της τουρκιάς ο τρόμος / καβάλα σε λιγνό φαρί 
το μάτι του θόλο βαρύ / πατούσε κι έτρεμε ο δρόμος 

[...]

Η μάνα μου η Αλισαβώ / Και η νενέ μου η Τζεβώ 
είχαν συχνά μπελάδες / γιατί μας βγάζαν αβανιές 
Πως στου σπιτιού μες τις γωνιές / Κρύβαμε κατσιρμάδες 

[...]

Λεξιλόγιο λαθρεμπορίας

ατσιρμάς (ο) {οι κατσιρμάδες}: λαθρεμπόριο [ΕΤΥΜ. <τουρκ. kaçırma= αρπαγή]
κατσιρματζής (ο): λαθρέμπορος, ο παράνομος διακινητής
κοντραμπάντο: λαθραία (ιδ. καπνά), μαύρη αγορά [ιτ. contrabado , μσν. λατιν. contrabannum ΕΤΥΜ. < contra- + bannus= ενάντια στον νόμο (διάταγμα)]
κοντραμπαντιέρης ή κοντραματζής (ο): λαθρέμπορος καπνού
μισοκαλίκια (τα): καπνός χύμα συσκευασμένος σε πακέτα της μισής οκάς
τσαντιρμάς: ο "μπάτσος" (ETYM. από το γαλ. gendarme > τουρ. τζανταρμάς)
μπασμά(ς): ποικιλία καπνού που ανθούσε στο λαθρεμπόριο. Mπασμά, σημαίνει πατημένο (φύλλο καπνού στην περίπτωσή μας). Yποποικιλία του μπασμά είναι το σιίρ-ντιλή. KAι εδώ η λέξη είναι τούρκικη και σημαίνει γλώσσα βοδιού (από το σχήμα του φύλλου).

Aπό την λέξη κατσιρμάς έχουν προκύψει τα: 
κατσίρδισε= έφυγε κρυφά, την κοπάνησε
κατσιρμιός= ο σκαστός, αυτός που φεύγει χωρίς να τον καταλάβει κανείς
κατσιρμά (επίρρημα) σημαίνει κρυφά. Στις αρχές του αιώνα οι σχολικές κοπάνες λεγόντουσαν κατσιρμάδες (κρυψίματα)

Για την μεταφορά: dvidos, 7_2015

Τα είδη των χορών

Δύο ήταν (και είναι) οι βασικοί «ομαδικοί» χοροί που έβλεπες και μπορούσες να συμμετάσχεις στα πανηγύρια της Βωλάξ και στα γύρω χωριά: ο συρτός και ο μπάλος, συχνά ως συνέχεια του συρτού και όχι ως ανεξάρτητος χορός. Όταν λέμε «ομαδικοί χοροί» εννοούμε την κοινή συμμετοχή ομάδας ανθρώπων (όχι π.χ. το τανγκό που χρειάζεται μόνο δύο).

Ο συρτός της Τήνου είχε ιδιορρυθµίες και ήταν γνωστός παλαιότερα με την γενική ονομασία νησιώτικος. Έχει συνήθως αργό κινητικό μοτίβο και χορεύεται πιο «ελαφριά» από τον παραδοσιακό συρτό της Ηπείρου. Χορεύεται και από άντρες και από γυναίκες και xαρακτηρίζεται από συνεχή σούστα (ανεβοκατέβασμα του κορμού), που εμφανίζεται συχνότερα σε Κρητικούς χορούς. Χορεύεται σε αργό ρυθμό με συγκεκριμένη φορά και, αν δεν υπάρχει χόρος, μετακινείται προς το κέντρο του κύκλου. συνέχεια...

Αναφερθήκαμε ειδικά σε μανέδες και νησιώτικα τραγούδια σε προηγούμενο άρθρο μας. Ένα σύνηθες φαινόμενο, που το βλέπουμε συχνά στις Κρητικές μαντινάδες, είναι να εκτελούνται τραγούδια στην ίδια μελωδία με διαφορετικούς, όμως, στίχους. Με αφορμή, λοιπόν, τους στίχους που γράφτηκαν για την... Βωλάξ, κάνουμε μια μικρή αναδρομή σε αυτό το θέμα.

Υπάρχουν κάποια τραγούδια που δεν έχουν δικούς τους στίχους. Αν θεωρούμε ότι τραγούδι είναι συγκεκριμένοι στίχοι και συγκεκριμένη μουσική, τότε αυτά δεν είναι τραγούδια. Είναι απλώς σκοποί, όπως γράφει ο Pepe. Το «Χορέψετε, χορέψετε», για παράδειγμα, πολλά μουρμούρικα ρεμπέτικα, δεκάδες συρτά, ταμπαχανιώτικα, δεν έχουν δικούς τους στίχους. συνέχεια...