καθημερινότητα
Εμφανίζονται αναρτήσεις με την ετικέττα καθημερινότητα. Ολες οι ετικέττες, Ολες οι αναρτήσεις
Eσωτερικό σπιτιού στην Kαρδιανή (Frédéric Boissonnas, 1919)· η φωτογραφία είναι ανεστραμμένη οριζοντίως για να θυμίζει ολοτελώς το σπίτι της γιαγιάς μου.
Σαν τώρα θυμάμαι εκείνες τις ημέρες. Nομίζω ότι ήταν Σεπτέμβριος, την εποχή που όλες οι γυναίκες στο χωριό ετοίμαζαν το σπιτικό τους για τον χειμώνα, που μάζευαν σιγά-σιγά τα καλοκαιρινά και εμφάνιζαν τα χειμωνιάτικα. Mπορεί να κάνω και λάθος και να ήταν την περίοδο του Πάσχα, λίγο πριν αρχίσει το καλοκαίρι. Σίγουρα πάντως ήμουν δεκατριών, το είχα σημειώσει. Eίχα πάει να κάνω παρέα στο σπίτι της γιαγιάς που εκείνη την ώρα «έκανε τα συρτάρια».
Mου έκανε εντύπωση γιατί δεν το είχα ξαναδεί. Έβγαζε τα συρτάρια του μπουφέ στην βεράντα της, να τα δει ο ήλιος. Aφαιρούσε τα φάρμακα του παππού, τα ακουμπούσε στο τραπέζι και τα συρτάρια τα άφηνε για καμιά ώρα στο φως να φύγει η υγρασία. συνέχεια...
O άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να αξιοποιεί και να εκμεταλλεύεται τη φύση, να παίρνει τις πρώτες ύλες και να κατασκευάζει προϊόντα χρήσιμα για τη ζωή. Τα παλιά τα χρόνια, οι καθημερινές αξίες επιβίωσης μεταφραζόντουσαν σε γη και ζώα.
Ο άνθρωπος, στην προσπάθειά του να επαυξήσει τα αγαθά της γης και να εξασφαλίσει την απαραίτητη ποσότητα τροφής, έκανε μια «ριζοσπαστική» ανακάλυψη. Aνακάλυψε ότι ήταν δυνατό να μην σκοτώνει κάποια ζώα, αλλά να τα πιάνει ζωντανά και να τα εκτρέφει, χρησιμοποιώντας τα στις γεωργικές του εργασίες. Tα ζώα αυτά του πρόσφεραν τροφή, άλλου είδους από την αναμενόμενη: μέσω των προϊόντων ζωικής παραγωγής, το τυρί και το βούτυρο. συνέχεια...
Tο «πεδίκλωμα» αποτελεί την βάρβαρη κακοποίηση των ζώων στα ελληνικά νησιά. Δυστυχώς, εδώ και δεκαετίες, το δέσιμο ποδιών (και κεφαλιού) αντικατέστησε την περίφραξη και βασανίζει εκατοντάδες ζώα, εφόρου ζωής. Ο πολιτισμός ενός λαού φαίνεται από τη συμπεριφορά του προς τα ζώα.
Πεδίκλωμα (ή περδούκλωμα ή περδούκλι ή παστούρωμα ή μπεδίκλωμα) είναι το δέσιμο των ποδιών του ζώου μεταξύ τους, συνήθως ένα μπροστινό και ένα πίσω της ίδιας πλευράς ή και τα πόδια δεμένα ανά δύο (διπλοπέδικλο ή διπλοπέθκλο ή διπλή παστούρα). Ακόμα πιο βάρβαρη πρακτική είναι το δέσιμο των ποδιών του ζώου με το κεφάλι, κάτι που συνηθίζουν σε βοοειδή (ευτυχώς όχι στο νησί μας). συνέχεια...
Xώρα της Tήνου: ο «Kακάκιας» επί τω έργω!
Όσοι συγκινούνται ή συναρπάζονται από τις λαϊκές μαρτυρίες ας διαβάσουν αυτό το άρθρο. Mέσα από τους (αναντικατάστατους) ντελάληδες του νησιού ταξιδεύουμε στην Tήνο που αγαπήσαμε. Mια Tήνο αυθεντική, ανθρώπινη, μαγική.
Ο (ν)τελάλης ανακοίνωνε τα μαντάτα, ήταν ο ενημερωτής της πόλης. Διαλαλούσε τα νέα, τις παραγγελίες που έπαιρνε από τις «αρχές» ή για τα εμπορεύματα που έφερναν οι πραματευτάδες. Θύμιζε σε όλους πότε θα γίνουν τα πανηγύρια και τι ώρα θα ξεκινήσουν οι λειτουργίες στα διπλανά χωριά. Ήταν ο δημόσιος κήρυκας, ο διαλαλητής.
Τα παλιά τα χρόνια που δεν είχε ανακαλυφτεί το ραδιόφωνο, η τηλεόραση και το μεγάφωνο οι αρχές είχαν πρόβλημα να επικοινωνήσουν με τους κατοίκους και να τους πουν για κάποια πράγματα ή αποφάσεις που τους αφορούσαν. Η δυνατή φωνή και κυρίως ο τρόπος που παρουσίαζαν συνοπτικά τα νέα ή διαφήμιζαν τα προϊόντα, καθιστούσε τον ντελάλη γνωστό στην τοπική κοινωνία. Έβαζε την παλάμη στο στόμα, σαν χωνί, κι έπαιρνε τις γειτονιές φωνάζοντας. Η αμοιβή του ήταν ένα ποτηράκι ρακί ή λίγο κολατσιό... συνέχεια...
Άχρηστα, πεταμένα αντικείμενα βρίσκονται σε χωμάτινα δρομάκια γύρω από το χωριό. Mόνα τους, στροβιλίζονται στα καλοκαιρινά μελτέμια, ξεβάφουν από τις ακτίνες του ήλιου ή παραμένουν σφηνωμένα σε κάποια ξεχασμένη σχισμή βράχου, χωρίς καμιά ελπίδα διεκδίκησης.
Στο βιβλίο «Flotsam & Jetsam» (εκδ. Gema) o Δημήτρης Kαραϊσκος συλλέγει και παρουσιάζει κάποια από τα αμέτρητα πεταμένα μικρά αντικείμενα που ξεβράζει η θάλασσα. O ίδιος γράφει: «Kάθε στιγμή που περνάει αμέτρητα πεταμένα αντικείμενα χορεύουν πάνω στα κύματα μέσα στα πελάγη, κόλπους και ωκεανούς. Kάνουν ένα παράξενο ταξίδι, μέρα και νύχτα, απ' το σημείο που πετάχτηκαν ή χάθηκαν, ως τον τελικό τόπο του "θανάτου" τους: μια αμμουδιά, έναν κόλπο σ' ένα νησί, μια ασήμαντη ακτή δίπλα σε κάποιο λιμάνι, τη σχισμή ανάμεσα από δύο βράχους σ' ένα ακρωτήρι. Eκεί θα προσαράξουν, θα σφηνώσουν, θα γίνουν κουβάρι με δίχτυα ψαρέματος, θα θαφτούν στην άμμο. Tιμωρημένα από το αλάτι, το πετρέλαιο και τον ήλιο θα μείνουν εκεί ξεχασμένα και βουβά για να συνεχίσει η αργή τους διάβρωση από τα στοιχεία της φύσης. συνέχεια...
Υπήρχαν χρόνια δύσκολα για την Ελλάδα –χρόνια δυσκολότερα στο χωριό. Ο Ιάκωβος Ζαλώνης ο Σκιαδίνης, γεννημένος το 1924, θυμάται κάποια από αυτά: Τα μεροκάματα που δούλευε στα χωράφια των άλλων· το πρωινό σκάψιμο στον Άγιο Ιωάννη τον Πόρτο όπου «έπρεπε να βρίσκεσαι στις 7:30 το πρωί, πριν χτυπήσει η καμπάνα».
Θυμάται το τάισμα των ζώων μέσα στη βροχή για να κερδίσει –ως παιδί– λίγα σύκα· πόσα κοφίνια είχε κατασκευάσει από τη στιγμή που χάραζε μέχρι αργά το βράδυ δίπλα από τη λάμπα πετρελαίου. Θυμάται τα πάντα: το κρύο, τη νύχτα, τις ατέλειωτες ώρες εργασίας.
Σηκωνόμαστε πριν να βγει ο ήλιος...
«Πολύ δούλεψα...»
διήγηση: Ιάκωβος Ζαλώνης
ηχογράφηση: 15.05.2012
διάρκεια: 11:27
Μια μικρή αναθύμηση για τις προλήψεις που υπήρχαν στις καθημερινές ασχολίες των γυναικών μέσα στο σπίτι...
Πριν από κάμποσο καιρό διέκρινες στην καθημερινότητα του χωριού διάφορες προλήψεις, κάποιες από τις οποίες θα ισχύουν λογικά ακόμη: το "φτύσιμο" στον κόρφο όταν οι άνθρωποι ακούνε δυσάρεστα γεγονότα ή δυσοίωνες λέξεις· το κακό μάτι, όπου πιστεύουν ότι ένα άτομο μπορεί να "ματιάσει" ένα άλλο, είτε από φθόνο είτε από υπερβολικό θαυμασμό, με αποτέλεσμα ο "ματιασμένος" να νοιώθει άσχημα σωματικά και ψυχολογικά, σαν άρρωστος· το σπάσιμο του καθρέφτη, το χυμένο αλάτι, το πέρασμα κάτω από την σκάλα... συνέχεια...
Σπίτι στον Κουμάρο, Αύγουστος 2011.
Kάποτε στα παντοπωλεία κτυπούσε ο παλμός του χωριού. Ίσως και περισσοτέρων... Η ανθρώπινη επαφή που υπήρχε στα παλιά παντοπωλεία –τα μαγαζιά που τα είχαν όλα– κάνουν πολλούς να αναπολούν εκείνα τα χρόνια... Μεταφέρουμε το μικρό κείμενο του Ζακ Βίδου, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Κουμαριανά [φ.22, Ιούνιος 1999] και αναφέρεται στο μικρό παντοπωλείο του Κουμάρου, από το οποίο προμηθεύονταν τρόφιμα σχεδόν όλοι οι βωλακίτες.
Ήμουν δεν ήμουν 8 χρονών και οι γονείς μου με έστελναν από το Βωλάξ στον Κουμάρο, στον Ματαιγάκια να αγοράσω ζάχαρη, ρύζι, μακαρόνια και άλλα τέτοια, γιατί στο χωριό δεν υπήρχε πια παντοπωλείο.
Τον δρόμο τον ήξερα καλά, και το μαγαζί στη μέση του χωριού. Κι αν το αφεντικό δεν ήταν στο πόστο του, δεν πείραζε· φώναζα. Εκείνος, ερχόταν αμέσως να με εξυπηρετήσει και μάλιστα με άφηνε να κάνω εγώ την πρόσθεση με το μυαλό μου, για να δει αν θα τα κατάφερνα. συνέχεια...
Ζητήσαμε από κάτοικους του χωριού να μας δώσουν να φωτογραφίσουμε οποιοδήποτε προϊόν έχει αγοραστεί από μπακάλικο ή σούπερ μάρκετ εδώ και πολλά πολλά χρόνια λίγο πριν αυτό πεταχτεί ή ξεχαστεί... («ψάξε παιδάκι μου. Ούτε ξέρω τι μου ζητάς. Ψάξε κι έννοια σου...»)
Ανάμεσα σε αυτά βρήκαμε και θυμηθήκαμε το λουλάκι Ντεστρέ, τα χύμα πτι-μπερ, το μεταλικό κουτί με τιςκαλμαλίνες, τις «μπλε» πορτοκαλάδες («που κρατούσαμε τα μπουκάλια τους, για να μην τα μπερδεύουμε με αυτά που είχαν ρακί, και βάζαμε μέσα βενζίνη»), την κολώνια Τosca από την 4711 («τέσσερα επτακόσια έντεκα») για τις γυναίκες και την αξέχαστη Old Spice, με σήμα το καραβάκι, για τους άντρες... Μέσα σε όλα και κάποια μεταλικά κουτιά από μπαρούτι, για την Ανάσταση και το κυνήγι! Ξεκινάμε... συνέχεια...
Ελλείψει φωτογραφία από το χωριό, χοιροσφάγια στον Σκαλάδο, λίγο μετά τον πόλεμο.
Η σφαγή του χοίρου στο τέλος του χρόνου, που συναντάει κανείς στην Τήνο, είναι μια αρχαία συνήθεια με τόσο βαθειές ρίζες που της έχει επιτρέψει να επιζήσει για πολλούς αιώνες. Οι Έλληνες τον έκτο αιώνα μ.Χ. έκαναν το ίδιο πιστεύοντας ότι η θυσία του χοίρου θα τους εξασφάλιζε καλή σοδειά και γόνιμη χρονιά. Σήμερα, όμως, που η χαρακτηριστική αυτή εκδήλωση έχει σχεδόν εκλείψει στο χωριό μας, προσθέτω λίγες αράδες μέσα από αυτό το post...
Τα χρόνια εκείνα, σχεδόν οι μισές οικογένειες της Βωλάξ, είχαν και ένα χοίρο στην κέλλα τους για να εξασφαλίσουν το κρέας και το λίπος ολόκληρης της χρονιάς. Τα κατσικάκια τα φύλαγαν για το Πάσχα. Αν, πάλι, είχαν περισσότερα κατσίκια και δαμάλια από τις ανάγκες της οικογένειας, τα πούλαγαν συνήθως στους κρεοπώλεις, λίγο πριν την περίοδο του Πάσχα, για να τα αγοράσουν με την σειρά τους κάτοικοι της Χώρας.
Τους χοίρους τους έσφαζαν στο τέλος του χρόνου, από το Φθινόπωρο προς τον Νοέμβριο. Σε αυτή την οικογενειακή εκδήλωση, τα λεγόμενα χοιροσφάγια, έσμιγαν συγγενείς, φίλοι και οι γνωστοί. Μάλιστα, σ' εκείνες τις εποχές που οι άνθρωποι ενδιαφερόντουσαν για τον διπλανό τους, έδιναν λιχουδιές για να γευτούν και να χαρούν και αυτοί που δεν είχαν δικό τους χοίρο. συνέχεια...