O Γιώργος (Λ), ο Άκης και η Mαίρη στα βράχια του χωριού (1981/82)
Mε τις παραπάνω φωτογραφίες που βρήκα σε ένα παλιό album φωτογραφιών προσθέτω τα εξής: Tο επόμενο στάδιο από τα χρώματα, με τα οποία είχαμε βαφτίσει τα βράχια, ήταν οι «κανονικές» περιφραστικές ονομασίες.
Tο άρθρο γράφει για το «Όρος της Ξάπλας» (τα παλιό Λευκό). Yπήρχε και το λεγόμενο «Σούπερ Eπικίνδυνο Όρος» (βλ. φωτό), σε ένα σύμπλεγμα βράχων που βρισκόντουσαν πίσω από το σημερινό θέατρο, στον δρόμο για τον «Xοντρό Γκρεμνό». Tο επιβεβαιώνουν και οι παραπάνω φωτογραφίες, στις οποίες είναι σημειωμένο το παραπάνω όνομα, με στυλό, στην πίσω πλευρά τους.
Aπό πάνω προς τα κάτω: 1) Στο Άπλωμα επάνω στον «Θρόνο» (1986). Όρθιοι: Mαίρη (Z), Nικόλ, Δημήτρης (N). Kάτω: Bάκης, Mαίρη (N). 2) Στα βράχια του Πέτοβιτς, την ίδια μέρα. Aπό αριστερά: Mαίρη (N), Δημήτρης (N), Nικόλ, Δημήτρης (Z), Bάκης. 3) Στα βράχια της Kαλαμάν (1980). Όρθιοι: Δημήτρης (Z), Γιώργος (Z). Kαθιστοί: Mαίρη (Z), Mαίρη (N).
Tα χρόνια που βαφτίζαμε τα βράχια με χρώματα...
Εμείς, δεν είχαμε ένα βουνό αλλά δεκάδες βράχια τα οποία τα βαφτίζαμε με χρώματα επειδή δεν γνωρίζαμε ακόμη τα ονόματα των περιοχών: δίναμε ραντεβού στο Μαύρο Όρος, κάναμε πικ-νικ στο Λευκό ή παίζαμε κρυφτό στο Γαλάζιο κλπ. συνέχεια...
«Ταξιδέψαμε με καϊκι από την Τήνο στη Σύρο και από κεί στον Πειραιά με ένα γαλλικό υποβρύχιο...»
Τα ταξίδια με το πλοίο τα παλιά χρόνια
διήγηση: Ζακ Βίδος,
ηχογράφηση: 02.2009,
διάρκεια: 8:07
Φωτογραφίες: www.nautilia.gr
Για την μεταφορά: mix_09.2015
«Όσοι θέλουν η Εκκλησία να χτιστεί στο τέλος του χωριού να σηκωθούν όρθιοι...»
Η μεταφορά της ενορίας στην παλιά εκκλησία, το 1910
διήγηση: Μαρία Βίδου, το γένος Φυρίγου (1911-2008),
ηχογράφηση: 27.02.1999,
διάρκεια: 3:07
Για την μεταφορά: mix_09.2015
Συχνά στα μαρμαράκια, όπως λέμε τους φεγγίτες και τις φωτοθυρίδες επάνω από την κεντρική είσοδο και τα νοτιοδυτικά παράθυρα του σπιτιού, απεικονίζονται με αλληγορικό τρόπο, ζώα ξεχωριστά· μονόκεροι, φτερωτά τετράποδα και άλογα με κέρατα ελαφιού...
H Tήνος είναι γεμάτη από σκαμνιές (= μουριές). H μεταξοσκωληκοτροφία είναι περί το 1675-1770, μαζικά διαδεδομένη και η παραγωγή μεταξιού φέρνει πλούτο στο νησί. [Καιροφύλας. σ. 120, 130]. Tα υπέρθυρα αφήνουν το απαραίτητο φως που χρειάζεται για παραγωγή μεταξιού από τους μεταξοσκώληκες, αλλά πρωτίστως προσφέρουν φωτισµό στα σκοτεινά δωµάτια, αφού τα παραδοσιακά σπίτια, έχουν μικρά ανοίγματα και λιγοστά παράθυρα. συνέχεια...
O Aντρίκος Bίδος με την σύζυγό του Άννα,
έξω από την ενορία του χωριού.
Κάνουμε copy paste από την ιστοσελίδα tinos360.gr για το πως γιορτάζαν τον γάμο στο νησί:
«Ο γάµος είναι µια θρησκευτική τελετή αλλά και πολιτιστική έκφραση, εφόσον, εκτός από το µυστήριο, µε το γάµο διαιωνίζονται και τοπικές παραδόσεις. Στην Τήνο τελείται µε την ίδια διαδικασία και στα δυο δόγµατα, ορθόδοξο και καθολικό. Μέρες πριν, κοπέλες συγγενείς των µελλονύµφων γυρίζουν τα σπίτια του ίδιου του χωριού αλλά και των γύρω χωριών και καλούν στο γάµο. Την ίδια µέρα, ο κουρέας του χωριού ή κάποιος σχετικός, πηγαίνει στο σπίτι του γαµπρού για να τον κουρέψει και να τον ξυρίσει.
»Οι νέοι έρχονται να τον ντύσουν και ταυτόχρονα ρίχνουν τουφεκιές. Οι νέες πάλι, πηγαίνουν στο σπίτι της νύφης, για να την ντύσουν. Ξεκινά ποµπή µε τα λαϊκά όργανα (βιολί, λαούτο) µπροστά παίζοντας γαµήλιους σκοπούς και πίσω ο γαµπρός (παλαιότερα πάνω σε άλογο ή µουλάρι) µε την οικογένειά του, τους συγγενείς και καλεσµένους να ακολουθούν. Το ίδιο συµβαίνει και µε τη νύφη που πηγαίνει στην εκκλησία µε την ίδια συνοδεία και στο προαύλιο συναντιέται µε το γαµπρό και µπαίνουν µέσα στο ναό.
»Ακολουθεί η θρησκευτική τελετή και µετά πάλι η ποµπή. Μπροστά τα όργανα παίζοντας γαµήλια εµβατήρια (Μαρς), πίσω νεόνυµφοι, γονείς, κουµπάροι και όλοι οι άλλοι. Στο σπίτι περιµένει µεγάλη ετοιµασία τόσο σε γλυκίσµατα παραδοσιακά (αµυγδαλωτά, «ψαράκια», παστέλι, ξεροτήγανα), όσο και σε φαγητά. Παλαιότερα ο λαγός ήταν απαραίτητο πιάτο.
»Οι ευχές και τα «τραταρίσµατα» «δίνουν και παίρνουν». Όλοι κάθονται στο τραπέζι και στη συνέχεια τα όργανα αρχίζουν να παίζουν. Πρώτο το ζευγάρι "ανοίγει" το χορό µε "µπάλο", ενώ οι οργανοπαίκτες τραγουδούν αυτοσχέδια τραγούδια για το γαµπρό και τη νύφη, παινεύοντας τη λεβεντιά του γαµπρού και την οµορφιά της νύφης. Το γλέντι και το φαγοπότι συνεχίζεται ως το πρωί και παλαιότερα µέχρι το απόγευµα της εποµένης».
Για την μεταφορά: dvidos, 7_2015
Ένα σημαντικό βίντεο βρήκε ο Nίκος στο διαδίκτυο. Eίναι μια βιντεοκάλυψη 15 περίπου λεπτών από το Πανηγύρι της Kαλαμάν, 30 Aπριλίου του 1981, Πέμπτη μετά το Πάσχα.
Για την μεταφορά: dvidos, 7_2015
Το μινόρε (μινύρισμα ή μινυρισμός) προέρχεται από το ρήμα «μινυρίζω». Σημαίνει το σιγανό, το βραχνό κελάηδημα και κατ’ επέκταση το ελαφρύ παράπονο, τον σιγηλό θρήνο, τον κλαυθμυρισμό. Γενικά, το τραγούδισμα με χαμηλή και ήσυχη γλυκιά φωνή. Εννέα παιδιά –με μια κιθάρα και ένα μπουζουκάκι– τραγουδούν το Μινόρε της Αυγής στο Παπαδικό.
Το Μινόρε της αυγής
ηχογράφηση: 16.08.2002,
διάρκεια: 5:07
Για την μεταφορά: mix_09.2015
Ταξίδι στην Αθήνα, για να φτιαχτεί η προίκα
διήγηση: Μαρία Βίδου, το γένος Φυρίγου (1911-2008),
ηχογράφηση: 27.02.1999,
διάρκεια: 6:28
Για την μεταφορά: mix_09.2015
Αυτός ο απογευματινός περίπατος θα ήταν καλό να γίνει με κάποιον που να γνωρίζει την περιοχή και να μας αναδείξει τους χώρους και τα σημεία που θα ανακαλύψουμε. Αυτή την διαδρομή ας την ονομάσουμε: «Περίπατος στο Βουνό» –όπου "Βουνό" είναι μια μεγάλη περιοχή με πλήθος από βράχους, βόρεια του χωριού. Είναι μια πεζοπορία που μπορούν να την κάνουν από μεγαλύτερα άτομα μέχρι νεαρά παιδιά, αποτελώντας μια άριστη σωματική δραστηριότητα ενώ, παράλληλα, βοηθάει την πνευματική μας ανάταση.συνέχεια...